Tuỳ bút thơ:

ĐỆ NHẤT DANH

(Lời người con một nhà khoa bảng thời xưa)

Cha tôi quần ống sớ

Búi tó củ hành

Lều chõng trên vai chòng chành

Hương khoa ứng thí

Chiếc chõng tre quê mùa

Y như chõng nằm ngày thơ bé

Dầm dề nước đái mồ hôi

Chiếc chõng cơm nhặt cơm rơi

Canh rau chát mặn

Chiếc lều phên tre đan dặm

Phủ áo lá tơi

Như chiếc lều kéo vó bên ngòi…

Cha tôi

Cổ đeo ống quyển

Tráp son đeo vai

Vào trường thi bước ngắn bước dài

Nhấm môi bút lông thỏ

Đen nhánh mực Tầu

Người viết bài văn Bát Cổ

Nước chẩy mây bay

Phá đề, thừa đề, khởi giảng

Nhập thư, khởi cổ

Trung cổ, hậu cổ, thúc cổ

Tám vế biền ngẫu ngân nga

Bài Kinh Nghĩa vài ba trăm chữ

Nhất trường, nhị trường, tam trường, tứ trường

Chàng sĩ tử thi Hương

Làu Luận ngữ, Trung Dung, Đại học

Luận ngữ là Ngu Thư hồn hậu

Trung Dung là Chu Thư hào hùng

Đại học là Thượng Thư biển cả mênh mông

Cha tôi

Làu Kinh Dịch, Kinh Thư, Kinh Thi, Kinh Lễ

Kinh Dịch tóm hết sự biến đổi trong thiên hạ

Kinh Thư bồi thực cội nguồn

                                     chỉ ra chế độ cho Thiên hạ

Kinh Xuân Thu, thu thập trí tuệ cho Thiên hạ

Cha tôi viết một câu

Trích kinh điển một câu

Điển tích ngàn xưa bên Tầu

Chật lèn trong óc

Trời chưa phải là cao

Đất chưa phải là dày

So với Đạo Nho

Lễ Nghĩa nhờ Nho mà hưng thịnh

Kỷ cương nhờ Nho mà vững bền

Mở nền thái bình thịnh trị
Tất cả nhờ Đạo Nho…

Cha tôi cứ thế mà theo

Cứ thế mà viết.

Bài Chế, Chiếu, Biểu

Bài Phú, bài Thơ…

Thu vi Hương thí

Xuân vi, Hội thí, Đình thí

Cha tôi

"Đại đình tằng đối tam thiên tự"

Múa bút trên sân rồng

Bài" Đình Đối sách" viết ba ngàn chữ

Hoàng Thượng Chế sách viết

Thần xin trả lời

Đề thi Vua hỏi

Phép trị nước, hưng quốc, an dân

Vua còn dặn

Chớ có theo thói phù phiếm phù hoa

Đừng chỉ một đường nệ cổ xưa …

Cha tôi

Thần trộm nghĩ, thần kính nghĩ

Thần cúi đầu đọc sách vấn của Thánh Thượng

Thần nghe: Vua tôi đời Đường Ngu

Kinh dịch có câu…

Kinh Thi có đoạn…

Thánh hiền Khổng Tử dậy rằng…

Cha tôi vung bút tung hoành

Trường văn trận bút

Dâng kế sách

Lời lẽ chứa chan

Hàng hàng tâm huyết

Khuyên Vua lấy Dân là gốc

Nhân, Nghĩa trị Đời…

Cẩn bái biểu dĩ văn.

Đình Đối Sách của ông

Không bẻ được một câu

Không nghi ngờ được một chữ

Đọc lên sang sảng chuôn ngân

Đạo được xác lập

Không sai một ly, một tấc

Hiện lên thịnh trị thái bình…

Cha tôi

Đệ nhất giáp tiến sỹ cập đệ, đệ nhất danh

Lời truyền lô vang vọng gió xuân

Lan truyền về quê kiểng

Nơi mẹ tôi đang buộc lạt ngang lưng đi cấy

Mũ áo xênh xang

Bia đá bảng vàng

Cha tôi về làng

Võng kiệu rợp đường Vinh quy bái tổ

Đầy đường, các cô gái

Xem mặt chàng áo xanh…

v  

Ai dám bảo Cha không thiên tài

Ai dám bảo Cha không giúp đời

Nhưng 800 năm khoa cử Hán học
Có biết bao người

Tiến sỹ cập đệ đệ nhất danh

Đồng tiến sỹ xuất thân

Đều dâng Đình Đối Sách

Hay không kém cha tôi

Sao con người vẫn nghèo, vẫn khổ

Lý thuyết vẫn chỉ là lý thuyết

Cây Đời mới thực xanh tươi

Kinh này kinh kia chỉ là đúc kết

Còn Đời đẻ ra quy luật

Phải để Cây Đời tự lớn, tự ra hoa

Cây Đời kết quả

Điều chỉnh các Kinh theo năm tháng cây Đời

19/6/2011

Nguyễn Phan Hách