Tháng giêng rộng dài câu Quan Họ

Thứ Năm, 26 tháng 3, 2015


  LÀNG BÚP BÊ  BÙ NHÌN
                                             Tản văn Nguyễn Phan Hách
Bà cụ Sa ru si ngồi bên cửa sổ nhìn ra dải đồi  trước nhà . Làng Oa ga ni ra  như chiếc võng mắc giữa hai mỏm núi ,đong đưa bồng bềnh trong mây mù
 Hơi sương lạnh thấm áo .Mùi hoa Tử đinh hương bay bên cửa sổ . Bà già nhấp ngụm trà Cúc mang hương đất núi .
        Lá thư của đứa con gái ở Tô ky ô gửi về , thúc giục bà rời bỏ quê , lên thủ đô sống ,để trên bàn  . Không .Bà không đi .Bà sinh ra ở đây . Núm rau cuống rốn chôn dưới gốc Anh đào phủ ngập cánh hoa rụng .Nấm mộ của cụ Tổ nhà bà – một Sa mu rai thời cổ múa kiếm chặt được gió ra từng khúc ,nằm dưới tàng cây Đan phong đỏ rực .
     Cô bé Sa ru si ngày xưa  vẫn vén váy lội qua dòng suối trong vắt ,lạnh buốt ,đầy những con cá bạc lượn lờ mổ rong rêu trên đá cuội
       hái những quả Anh đào ,làm mứt , đựng trong vò gốm cổ . Và lễ cưới của cô có cả trăm người mặc  Ki mô nô đi dài dằng dặc  . Hoa rơi trải thảm dưới chân cô dâu chú rể
.   Thuở ấy làng còn đông lắm , đủ trẻ già trai gái . Nhưng bây giờ làng chỉ còn vài chục người . Toàn các ông bà già . Thanh niên đã ra các thành phố công nghiệp sinh cơ lập nghiệp . Để lại ngôi làng như chiếc võng  ru nỗi buồn trống vắng…
          Bà Sa ru si dạo quanh các phòng rộng rênh và lạnh lẽo . Ngày xưa các phòng đầy ắp tiếng cười , thơm nức mùi quả rừng . Cha bà là nghệ nhân làm búp bê . Ông làm những con búp bê to như người thật , đem ra thành phố bán . Những Sa mu rai đeo gươm lệt sệt , mặt nạ kỳ quái mang đủ sắc thái của kiếp người . Những cô gái kỹ nữ Gây sa mặt trắng như phấn , yểu điệu thướt tha …. Nghề làm búp bê nuôi sống cả nhà bao năm . Cha mất , bà nối tiếp nghề ông . Nhưng đến đời con gái bà thì nó ra thành phố làm kỹ sư  điện tử . Chỉ có bà ở lại làng Oa ga ni ra đầy tuyết trắng . Các nhà hàng xóm cũng dần đều thế cả . Còn toàn các bà già ngồi bên cửa sổ đếm tuyết đầu mùa, và nhặt quả Anh đào chín rụng vỡ ứa mùi thơm sực nức .
    Một ngày kia , bà Sa ru si nẩy ra ý định làm những con Búp bê bù nhìn nghệ thuật ,  thay thế người sống , trưng bày trong nhà..Những “người Búp bê” đêm đêm mắt ánh lên lấp lánh bên bếp lò .
  Sáng kiến của bà Sa ru si “bùng nổ “ trong ngôi làng thanh vắng . Mọi người bắt chước bà .. Người ta say mê học nghề làm búp bê của bà . Và như đến chu
kỳ phát triển , làng Oa ga ni ra xuất hiện lớp  “dân số “ mới .Những ông bà già lại “sinh nở” . Khắp cổng ngõ đường làng , vườn tược , đầy những búp bê bù nhìn tinh xảo trông như người thật . Một đôi trai gái hẹn hò tình tự . Một ông chồng dắt vợ con đi dạo . Đám trẻ con đá bóng …Tuyết rơi dập dìu mờ tỏ trên những mái đầu …
  Làng Oa ga ni ra bỗng trở thành xứ sở cổ tích , tấp nập đông vui . Những con chim núi bay về ríu rít với đám người búp bê ,mắt chòng chọc nửa tin nửa ngờ …
            22-3-2015
NGUYỄN PHAN HÁCH

Thứ Năm, 26 tháng 2, 2015

CÔ GÁI ĐẦM SEN

Ngày ấy Tuệ học trường Thành Chung trên tỉnh, xa nhà hơn mười cây số, phải ở trọ. Một lần về quê, tránh nắng, anh khởi hành đi bộ từ gà gáy tinh mơ.
Đường cái quan trải nhựa thẳng tắp, hai bên là hồ sen dài xa mênh mông đang mùa nở hoa. Tuệ đi giữa một rừng hoa sen trắng muốt vây bọc.
Sương sớm mù mịt. Gió nhẹ hây hây đem theo mùi sen thơm ngát. Đang đi, trong ánh trăng mờ, Tuệ thấy một cô gái từ đầm sen bên đường bước lên, người ướt đẫm, quần áo lụa trắng dính sát, lồ lộ đường nét cơ thể.
- Chào anh. Đường vắng quá, cho em đi cùng với.
Tay cô gái cầm một bó sen trắng. Không biết có phải hoa mắt không mà Tuệ nhìn thấy gương mặt cô gái cũng trắng gần như hoa. Tóc đen dài rũ rượi dính đầy nhị vàng. Tuệ hỏi: “Nhà cô ở đâu”. “Dưới đầm sen này” - Cô chỉ rồi cười vang. Tiếng cười lan vọng trên đầm sen rất xa như một gợn gió mạnh làm những bông sen mở nhị lào xào rụng cánh.
Vừa đi cô vừa nhẩy nhót, chân không bén đất, mái tóc bay vấn vít. Tuệ chưa bao giờ thấy một cô gái nào đẹp đến thế. Miệng cười tươi, hàm răng lấp lánh sáng.
Mới đi được một quãng, cô bảo:
- Em nóng lắm. Nóng đến héo cả người mất. Chờ em xuống đầm tắm một cái đã.
Tuệ dừng lại hơi ngượng ngùng. Cô gái trút quần áo xuống vệ cỏ, da thịt sáng bừng lên át cả ánh trăng non thượng tuần. Rẽ hoa sen, cô dìm mình trong làn nước trong vắt.
- Anh ôm quần áo hộ em với, kẻo gió bay mất, chốc lấy gì mặc - Cô bảo.
Bất giác Tuệ đưa tay ôm mớ quần vào lòng. Quần áo mong manh nhẹ như tơ nhện, trắng như cánh sen.
- Xuống đây tắm với em - Cô gái rủ.
Nhưng Tuệ không dám. Cứ đứng trong sương, khư khư ôm quần áo.
Cô gái bước lên kéo tay. Nhưng Tuệ chằn lại, đứng tấn. Không kéo được Tuệ, cô gái một mình vùng vẫy trên đầm sen. Rồi khi bước lên, tay cầm những bông sen đuổi đánh anh cười khanh khách.


Tuệ bắt đầu thấy sờ sợ. Làm gì có cô gái nào táo tợn quá thế này. Kinh hãi nhất là mỗi lần cô nói ,hương hoa sen từ miệng phả ra sực nức xộc thẳng vào mặt Tuệ. Làm sao lại như thế được nhỉ? Dưới đầm sen hay có những cô gái đi hái sen, ngã chết đuối, biến thành ma đầm sen. Người ta vẫn bảo thế. Tuệ rùng mình. Anh há mồm kêu và bỏ chạy. Cô gái túm anh lại.
- Sợ gì anh. Em đẹp thế này. Anh sợ vì em đẹp quá à.
- Cô là ma - Tuệ líu cả lưỡi ,chân tay bủn rủn
- Sờ vào da thịt em, xem có phải ma không?
Cô cầm tay Tuệ đặt lên ngực trần của mình. Bầu ngực  nõn nà nóng ấm.
Tuệ ngờ ngợ. Da thịt ma thường lạnh buốt cơ mà.
Cô gái lại cười vang. Tuệ trân trân nhìn thân hình cô. Ma làm sao có thể đẹp thế này được. Nhưng Người cũng không thể đẹp thế được. Hay là Tiên. Sách “Quốc văn giáo khoa thư” có chuyện Tú Uyên gặp tiên, lấy tiên, đẻ con với tiên, lúc rượu say còn đánh cả tiên…
Tuệ dần bình tĩnh. Muốn chạy cũng không thoát. Phải đi nốt đoạn đường.
Trăng thượng tuần ngày càng lệch dần. Những ngôi sao đang chìm mờ trong sương. Cô gái vẫn vừa đi vừa nhẩy nhót ríu rít quanh Tuệ.
Quần áo thì đã mặc. Nhưng hình như có mặc cũng như không. Trắng như cánh sen, mỏng như tơ nhện.
- Em muốn gánh gạo lên tỉnh nuôi anh ăn học. Cô gái nói - Bao giờ thi đỗ làm quan, đừng quên em. Nhớ đến tìm em ở Đầm sen này.
Ma sao có thể nói được câu này. Chỉ người trần mới nói được. Hay là mình thần hồn nát thần tính. Đầm sen thường có người canh đêm, sợ khách qua đường hái trộm hoa. Đêm vắng, giữa đường, chả có ai, nên cô gái mới đâm ra táo tợn thế này…
Đi đến ngã ba, đoạn cuối cùng của hồ sen dài, cô gái dừng lại.
- Bây giờ em lại thấy nóng đến héo cả người. Chờ em xuống tắm.
Lần này cô không rủ Tuệ. Một mình cô vùng vẫy, nô nghịch với những bông sen. Đây là cơ hội Tuệ có thể ù té chạy thoát thân. Nhưng lạ sao, cứ đứng ngây nhìn, cảm giác tê dại trong người. Có lúc Tuệ đã định cởi áo nhẩy ùm xuống nô nghịch cùng cô. Nghĩ đến chuyện ma “rủi” người chết đuối, anh kìm lại được.

Tắm xong, cô gái bước lên nũng nịu.
- Anh mặc quần áo cho em đi.
Tuệ vừa choàng áo lên vai cô thì cô lại phụng phịu:
- Vuốt hết những giọt nước và nhị sen vàng dính trên người em đã.
Tuệ đưa bàn tay đặt lên bờ vai như mảnh trăng. Cô khẽ run nhẹ dụi người vào ngực anh. Tuệ vuốt từ vai xuống eo lưng cô. Xuống đùi cô. Những giọt nước long lanh như những giọt sương tan. Phấn nhị vàng dính trên núm vú hồng. Tuệ thổi nhè nhẹ, phủi những bụi phấn. Cô gái hếch mặt lên nhìn trời lim dim mắt.
- Anh vuốt nữa, đừng để sót một giọt nước, một bụi phấn nào.
Tuệ cúi xuống tiếp tục làm theo lời cô nói. Rồi phải ngồi xuống để vuốt trên đôi cẳng chân trắng muốt.
- Xong chưa anh. Bây giờ mặc quần áo cho em - Cô gái cúi xuống, Tuệ đứng dậy, cầm tay cô xỏ vào áo, nhấc chân cô xỏ vào quần…
Chợt một tiếng gà trong làng vọng đến. Cô giật mình đẩy Tuệ ra.
- Thôi. Trời sáng rồi, anh về đi
- Cô không đi cùng tôi nữa à.
- Không. Đầm sen đến đây là hết rồi, em đi sao được.
Trời đã chuyển màu bụng cá. Hình như tia nắng đầu tiên sắp bật lên. Cô gái nhìn anh, mắt cười cười, rồi quay gót. Bấc giác Tuệ đưa tay níu lấy vạt áo.
- Anh làm gì thế. Anh làm cho hoa sen bị rách rồi.
 Cô gái đẩy nhẹ, mà Tuệ có cảm giác như gió hút người mình đi, không sao mà trằn lại được. Còn cô gái thì lùi xa, chân không bén đất. Bóng dáng nhòe tan rất nhanh trong sương.
Tuệ đứng ngẩn ngơ như trời trồng. Hôm đấy về đến nhà, Tuệ như người mất hồn. Những gì vừa xẩy ra có phải là giấc mơ không. Tấm áo dài trắng của anh còn phảng phất mùi hoa sen. Và chiếc mũ cát đánh phấn trắng vẫn vương mấy đốm nhị vàng.
Tại sao khi trời sáng, cô gái lại vội vã từ biệt anh. Ma. Nhưng Người thường cũng có thể thế chứ. Bóng đêm, đồng không mông quạnh, cô gái mới dám bộc lộ hết mình.



Cô gái có phải là ma hay không, Tuệ cũng không cần biết nữa. Từ đấy cuộc đời Tuệ luôn mang niềm khát khao gặp lại cô gái đầm sen, nhưng chẳng bao giờ được.
Điều kỳ lạ chỉ có một lần. Hư hư thực thực để suốt đời mơ tưởng.
Đại Yên - Ngọc Hà
1999
            
           DÂY CAO SU


Mọi sự trên đời
Như chiếc dây cao su
Co vào thì cực ngắn
Kéo ra thì cực dài

Chuẩn mực
Dây cao su nguyên dạng
Nhiều khi bị kéo căng
Lý do
Kéo căng mới có sức buộc chặt
Còn để nguyên
Lỏng léo làm sao
Kéo căng , kéo căng , căng mãi
Dây rạn nứt
Rồi đến ngày đứt phựt …

        12-2014
 NGUYỄN PHAN HÁCH

     TỪ NGỮ KHÓ HIỂU
           Sử sách cổ ngàn xưa
Trên thẻ Tre , còn giữ
Có nguyên văn dòng chữ
Vào thời đầu Công nguyên
Người Việt ở Phương Nam
Đã biết cách ăn Tết
Trai gái quần áo đẹp
Gặp nhau cùng vui chơi
Múa và hát xong rồi
Đi tìm nơi vắng vẻ
Từng đôi , từng đôi lẻ
Để TƯƠNG HỢP với nhau
Từ mơ hồ làm sao
 Tương hợp – chữ siêu thực
Ai làm sao hiểu được
Tương hợp nghĩa là gì
Mà sử chữ Nho ghi
Hán tự  đúng như thế (1)
Mệnh đề “nơi vắng vẻ “
Thì rõ ràng lắm rồi
“Tương hợp”giữa hai người
Phải bối cảnh vắng vẻ …

Cứ suy ra như thế
Biết cảnh  tết ngày xưa
                           15-2015
       NGUYỄN PHAN HÁCH        (1)Căn cứ vào một tư liệu sử có thật , chính xác )


             NHÀ MÁY TRÊN CÁNH ĐỒNG

                (Khu công nghiệp Yên phong  với Tập đoàn Samsung
              Sản xuất điện thoại và các sản phẩm điện tử hiện đại bậc nhất)

Cánh đồng này , mẹ đi cấy ngày xưa
Chim bồ nông quẩn quanh làm bạn
Tiếng Vạc kêu sương đêm về sáng
Tiếng ếch đồng vang vọng đêm mưa

Sơn ca kêu lảnh lót ngày mùa
Heo may rải đồng ,lượn vòng chim Ngói
Nón trắng Mẹ như cánh cò chấp chới
Sắc lúa vàng rời rợi thời gian

Lúa rì rào Quan họ trao duyên
Cánh đồng ngàn đời , chân người lấm đất
 Trong mơ ,mà lại thành  sự thật
Cánh đồng  vươn dáng  vóc thần kỳ

Nền văn minh nhân loại bây giờ
Những chiếc máy thông minh huyền thoại
Đã xuất xưởng , đến mọi miền thế giới
Có nơi sinh từ cánh đồng này

Máy vương mùi của hương Cốm bay
Mùi cỏ chát mùi phù sa đất cổ
Chiếc Điện thoại nhạc nền Quan họ
Reo vang lời cuộc sống hôm nay

Cánh đồng giờ vẫn cánh cò bay
Nhãn hiệu máy trong nắng vàng lấp lóa
Chiếc điện thoại tâm hồn đồng lúa
Truyền tin vui xứ sở rạ rơm
             27-2-2015
NGUYỄN PHAN HÁCH



           
           VỀ QUÊ NGOẠI

Ngày tết lại về thăm quê ngoại
Đất làng Quan họ cổ xa xưa
Thuở ấy theo chồng về phố xá
Sông Cầu đưa tiễn Mẹ qua đò

Mẹ đem câu hát miền khoai lúa
Làm của hồi môn chốn thị thành
Ngày tết đem con về nguồn cội
Cho sông Cầu tắm gội trong xanh

Xứ Ngoại cả vùng là Sân Hát
Câu tơ vàng quấn quện làng quê
Bao xanh Bà ngoại dù đã bạc
Câu hát còn tươi sắc trúc tre

Mẹ đã quên nhiều câu hát cũ
Phải hỏi chim vườn giọng thuở xưa
Có câu “lề lối “ còn dang dở
Chập chờn trong nắng tiếng gà trưa

Nguyễn Du xưa bé thơ theo mẹ
Từ kinh đô về quê ngoại Đông ngàn
Câu Quan họ thấm vào hồn trong trẻo
Phảng phất Trang Kiều , câu hát ngân vang
         27-2-2015
NGUYỄN PHAN HÁCH