Tháng giêng rộng dài câu Quan Họ

Thứ Năm, 26 tháng 2, 2015

CÔ GÁI ĐẦM SEN

Ngày ấy Tuệ học trường Thành Chung trên tỉnh, xa nhà hơn mười cây số, phải ở trọ. Một lần về quê, tránh nắng, anh khởi hành đi bộ từ gà gáy tinh mơ.
Đường cái quan trải nhựa thẳng tắp, hai bên là hồ sen dài xa mênh mông đang mùa nở hoa. Tuệ đi giữa một rừng hoa sen trắng muốt vây bọc.
Sương sớm mù mịt. Gió nhẹ hây hây đem theo mùi sen thơm ngát. Đang đi, trong ánh trăng mờ, Tuệ thấy một cô gái từ đầm sen bên đường bước lên, người ướt đẫm, quần áo lụa trắng dính sát, lồ lộ đường nét cơ thể.
- Chào anh. Đường vắng quá, cho em đi cùng với.
Tay cô gái cầm một bó sen trắng. Không biết có phải hoa mắt không mà Tuệ nhìn thấy gương mặt cô gái cũng trắng gần như hoa. Tóc đen dài rũ rượi dính đầy nhị vàng. Tuệ hỏi: “Nhà cô ở đâu”. “Dưới đầm sen này” - Cô chỉ rồi cười vang. Tiếng cười lan vọng trên đầm sen rất xa như một gợn gió mạnh làm những bông sen mở nhị lào xào rụng cánh.
Vừa đi cô vừa nhẩy nhót, chân không bén đất, mái tóc bay vấn vít. Tuệ chưa bao giờ thấy một cô gái nào đẹp đến thế. Miệng cười tươi, hàm răng lấp lánh sáng.
Mới đi được một quãng, cô bảo:
- Em nóng lắm. Nóng đến héo cả người mất. Chờ em xuống đầm tắm một cái đã.
Tuệ dừng lại hơi ngượng ngùng. Cô gái trút quần áo xuống vệ cỏ, da thịt sáng bừng lên át cả ánh trăng non thượng tuần. Rẽ hoa sen, cô dìm mình trong làn nước trong vắt.
- Anh ôm quần áo hộ em với, kẻo gió bay mất, chốc lấy gì mặc - Cô bảo.
Bất giác Tuệ đưa tay ôm mớ quần vào lòng. Quần áo mong manh nhẹ như tơ nhện, trắng như cánh sen.
- Xuống đây tắm với em - Cô gái rủ.
Nhưng Tuệ không dám. Cứ đứng trong sương, khư khư ôm quần áo.
Cô gái bước lên kéo tay. Nhưng Tuệ chằn lại, đứng tấn. Không kéo được Tuệ, cô gái một mình vùng vẫy trên đầm sen. Rồi khi bước lên, tay cầm những bông sen đuổi đánh anh cười khanh khách.


Tuệ bắt đầu thấy sờ sợ. Làm gì có cô gái nào táo tợn quá thế này. Kinh hãi nhất là mỗi lần cô nói ,hương hoa sen từ miệng phả ra sực nức xộc thẳng vào mặt Tuệ. Làm sao lại như thế được nhỉ? Dưới đầm sen hay có những cô gái đi hái sen, ngã chết đuối, biến thành ma đầm sen. Người ta vẫn bảo thế. Tuệ rùng mình. Anh há mồm kêu và bỏ chạy. Cô gái túm anh lại.
- Sợ gì anh. Em đẹp thế này. Anh sợ vì em đẹp quá à.
- Cô là ma - Tuệ líu cả lưỡi ,chân tay bủn rủn
- Sờ vào da thịt em, xem có phải ma không?
Cô cầm tay Tuệ đặt lên ngực trần của mình. Bầu ngực  nõn nà nóng ấm.
Tuệ ngờ ngợ. Da thịt ma thường lạnh buốt cơ mà.
Cô gái lại cười vang. Tuệ trân trân nhìn thân hình cô. Ma làm sao có thể đẹp thế này được. Nhưng Người cũng không thể đẹp thế được. Hay là Tiên. Sách “Quốc văn giáo khoa thư” có chuyện Tú Uyên gặp tiên, lấy tiên, đẻ con với tiên, lúc rượu say còn đánh cả tiên…
Tuệ dần bình tĩnh. Muốn chạy cũng không thoát. Phải đi nốt đoạn đường.
Trăng thượng tuần ngày càng lệch dần. Những ngôi sao đang chìm mờ trong sương. Cô gái vẫn vừa đi vừa nhẩy nhót ríu rít quanh Tuệ.
Quần áo thì đã mặc. Nhưng hình như có mặc cũng như không. Trắng như cánh sen, mỏng như tơ nhện.
- Em muốn gánh gạo lên tỉnh nuôi anh ăn học. Cô gái nói - Bao giờ thi đỗ làm quan, đừng quên em. Nhớ đến tìm em ở Đầm sen này.
Ma sao có thể nói được câu này. Chỉ người trần mới nói được. Hay là mình thần hồn nát thần tính. Đầm sen thường có người canh đêm, sợ khách qua đường hái trộm hoa. Đêm vắng, giữa đường, chả có ai, nên cô gái mới đâm ra táo tợn thế này…
Đi đến ngã ba, đoạn cuối cùng của hồ sen dài, cô gái dừng lại.
- Bây giờ em lại thấy nóng đến héo cả người. Chờ em xuống tắm.
Lần này cô không rủ Tuệ. Một mình cô vùng vẫy, nô nghịch với những bông sen. Đây là cơ hội Tuệ có thể ù té chạy thoát thân. Nhưng lạ sao, cứ đứng ngây nhìn, cảm giác tê dại trong người. Có lúc Tuệ đã định cởi áo nhẩy ùm xuống nô nghịch cùng cô. Nghĩ đến chuyện ma “rủi” người chết đuối, anh kìm lại được.

Tắm xong, cô gái bước lên nũng nịu.
- Anh mặc quần áo cho em đi.
Tuệ vừa choàng áo lên vai cô thì cô lại phụng phịu:
- Vuốt hết những giọt nước và nhị sen vàng dính trên người em đã.
Tuệ đưa bàn tay đặt lên bờ vai như mảnh trăng. Cô khẽ run nhẹ dụi người vào ngực anh. Tuệ vuốt từ vai xuống eo lưng cô. Xuống đùi cô. Những giọt nước long lanh như những giọt sương tan. Phấn nhị vàng dính trên núm vú hồng. Tuệ thổi nhè nhẹ, phủi những bụi phấn. Cô gái hếch mặt lên nhìn trời lim dim mắt.
- Anh vuốt nữa, đừng để sót một giọt nước, một bụi phấn nào.
Tuệ cúi xuống tiếp tục làm theo lời cô nói. Rồi phải ngồi xuống để vuốt trên đôi cẳng chân trắng muốt.
- Xong chưa anh. Bây giờ mặc quần áo cho em - Cô gái cúi xuống, Tuệ đứng dậy, cầm tay cô xỏ vào áo, nhấc chân cô xỏ vào quần…
Chợt một tiếng gà trong làng vọng đến. Cô giật mình đẩy Tuệ ra.
- Thôi. Trời sáng rồi, anh về đi
- Cô không đi cùng tôi nữa à.
- Không. Đầm sen đến đây là hết rồi, em đi sao được.
Trời đã chuyển màu bụng cá. Hình như tia nắng đầu tiên sắp bật lên. Cô gái nhìn anh, mắt cười cười, rồi quay gót. Bấc giác Tuệ đưa tay níu lấy vạt áo.
- Anh làm gì thế. Anh làm cho hoa sen bị rách rồi.
 Cô gái đẩy nhẹ, mà Tuệ có cảm giác như gió hút người mình đi, không sao mà trằn lại được. Còn cô gái thì lùi xa, chân không bén đất. Bóng dáng nhòe tan rất nhanh trong sương.
Tuệ đứng ngẩn ngơ như trời trồng. Hôm đấy về đến nhà, Tuệ như người mất hồn. Những gì vừa xẩy ra có phải là giấc mơ không. Tấm áo dài trắng của anh còn phảng phất mùi hoa sen. Và chiếc mũ cát đánh phấn trắng vẫn vương mấy đốm nhị vàng.
Tại sao khi trời sáng, cô gái lại vội vã từ biệt anh. Ma. Nhưng Người thường cũng có thể thế chứ. Bóng đêm, đồng không mông quạnh, cô gái mới dám bộc lộ hết mình.



Cô gái có phải là ma hay không, Tuệ cũng không cần biết nữa. Từ đấy cuộc đời Tuệ luôn mang niềm khát khao gặp lại cô gái đầm sen, nhưng chẳng bao giờ được.
Điều kỳ lạ chỉ có một lần. Hư hư thực thực để suốt đời mơ tưởng.
Đại Yên - Ngọc Hà
1999
            
           DÂY CAO SU


Mọi sự trên đời
Như chiếc dây cao su
Co vào thì cực ngắn
Kéo ra thì cực dài

Chuẩn mực
Dây cao su nguyên dạng
Nhiều khi bị kéo căng
Lý do
Kéo căng mới có sức buộc chặt
Còn để nguyên
Lỏng léo làm sao
Kéo căng , kéo căng , căng mãi
Dây rạn nứt
Rồi đến ngày đứt phựt …

        12-2014
 NGUYỄN PHAN HÁCH

     TỪ NGỮ KHÓ HIỂU
           Sử sách cổ ngàn xưa
Trên thẻ Tre , còn giữ
Có nguyên văn dòng chữ
Vào thời đầu Công nguyên
Người Việt ở Phương Nam
Đã biết cách ăn Tết
Trai gái quần áo đẹp
Gặp nhau cùng vui chơi
Múa và hát xong rồi
Đi tìm nơi vắng vẻ
Từng đôi , từng đôi lẻ
Để TƯƠNG HỢP với nhau
Từ mơ hồ làm sao
 Tương hợp – chữ siêu thực
Ai làm sao hiểu được
Tương hợp nghĩa là gì
Mà sử chữ Nho ghi
Hán tự  đúng như thế (1)
Mệnh đề “nơi vắng vẻ “
Thì rõ ràng lắm rồi
“Tương hợp”giữa hai người
Phải bối cảnh vắng vẻ …

Cứ suy ra như thế
Biết cảnh  tết ngày xưa
                           15-2015
       NGUYỄN PHAN HÁCH        (1)Căn cứ vào một tư liệu sử có thật , chính xác )


             NHÀ MÁY TRÊN CÁNH ĐỒNG

                (Khu công nghiệp Yên phong  với Tập đoàn Samsung
              Sản xuất điện thoại và các sản phẩm điện tử hiện đại bậc nhất)

Cánh đồng này , mẹ đi cấy ngày xưa
Chim bồ nông quẩn quanh làm bạn
Tiếng Vạc kêu sương đêm về sáng
Tiếng ếch đồng vang vọng đêm mưa

Sơn ca kêu lảnh lót ngày mùa
Heo may rải đồng ,lượn vòng chim Ngói
Nón trắng Mẹ như cánh cò chấp chới
Sắc lúa vàng rời rợi thời gian

Lúa rì rào Quan họ trao duyên
Cánh đồng ngàn đời , chân người lấm đất
 Trong mơ ,mà lại thành  sự thật
Cánh đồng  vươn dáng  vóc thần kỳ

Nền văn minh nhân loại bây giờ
Những chiếc máy thông minh huyền thoại
Đã xuất xưởng , đến mọi miền thế giới
Có nơi sinh từ cánh đồng này

Máy vương mùi của hương Cốm bay
Mùi cỏ chát mùi phù sa đất cổ
Chiếc Điện thoại nhạc nền Quan họ
Reo vang lời cuộc sống hôm nay

Cánh đồng giờ vẫn cánh cò bay
Nhãn hiệu máy trong nắng vàng lấp lóa
Chiếc điện thoại tâm hồn đồng lúa
Truyền tin vui xứ sở rạ rơm
             27-2-2015
NGUYỄN PHAN HÁCH



           
           VỀ QUÊ NGOẠI

Ngày tết lại về thăm quê ngoại
Đất làng Quan họ cổ xa xưa
Thuở ấy theo chồng về phố xá
Sông Cầu đưa tiễn Mẹ qua đò

Mẹ đem câu hát miền khoai lúa
Làm của hồi môn chốn thị thành
Ngày tết đem con về nguồn cội
Cho sông Cầu tắm gội trong xanh

Xứ Ngoại cả vùng là Sân Hát
Câu tơ vàng quấn quện làng quê
Bao xanh Bà ngoại dù đã bạc
Câu hát còn tươi sắc trúc tre

Mẹ đã quên nhiều câu hát cũ
Phải hỏi chim vườn giọng thuở xưa
Có câu “lề lối “ còn dang dở
Chập chờn trong nắng tiếng gà trưa

Nguyễn Du xưa bé thơ theo mẹ
Từ kinh đô về quê ngoại Đông ngàn
Câu Quan họ thấm vào hồn trong trẻo
Phảng phất Trang Kiều , câu hát ngân vang
         27-2-2015
NGUYỄN PHAN HÁCH

Thứ Tư, 25 tháng 2, 2015

     
       DÒNG  THỜI GIAN TRÊN FACEBOOK

Tôi bảo tôi nhiều công việc bận
Dòng thời gian đã chật cả rồi
Không thẻ viết thêm gì vào đấy
Dòng thời gian rộn rã cuộc đời

Nhưng một lần chỉ một xô lệch nhẹ
Dòng thời gian xô đẩy cuốn trôi
Đã dạt hết mất tăm về một phía
Hiện ra ô thời gian trống trải chơi vơi




24-1-2015
NGUYỄN PHAN HÁCH
  

              BÉT TÔ VEN


Nhạc sĩ già , tai điếc , cô đơn
Cô học trò giúp thầy , cũng chán
Sàn gác gỗ sồi , ông ngồi tắm
Nước thấm rơi xuống nhà người ta …

Phòng chung cư , hàng xóm kêu ca
Đàn thức suốt đêm , không ngủ được
Rồi một hôm , tiếng đàn tắt phụt
Nhạc mênh mang ở ngoài nghĩa trang

Nhạc của ông , rồi bật dậy âm vang
Toàn thế giới , cả Châu Âu thổn thức
Mắt rớm lệ ,bao bà quý tộc
Tiếc mình xưa không yêu Bét tô ven

22-1-2015
NGUYỄN PHAN HÁCH

BÀI CA MUÔN ĐỜI

Kiếp người thật đau khổ
Sinh ra trên cõi đời
Mặt đất và bầu trời
Đến mênh mông vũ trụ
Trời sẵn cho mình đó
Hoa thơm quả ngọt lành
Vài hạt vàng lá xanh
Là con người đã sống …
Những thằng Vua phong kiến
Chiếm giang sơn làm nhà
Một tấc đất cỏ hoa
Cũng là của Vua hết
Vua ban cho được Chết
Phải cúi đầu tạ ơn
Mấy ngàn năm căm hờn
Mới lật được Vua chúa …
Nhưng kìa …Kế nhiệm nó
Tên Tổng thống độc tài
Cũng chẳng hơn gì ai
Coi dân như nô lệ …
Kiếp người sao khổ thế
Cả Sông máu , Núi xương
Có khi dể rải đường
Cho độc tài nguyên thủ …
Ôi bài ca Dân chủ
Bài ca của muôn đời
Để thế giới loài người
Sát vai cùng chiến đấu
3-9-2014
NGUYỄN PHAN HÁCH
..

CUỘC GẶP BẤT NGỜ
Nguyễn Phan Hách

Ánh đèn chùm sảnh đường rực rỡ. Những người bồi vận lễ phục, tay lót khăn trắng, cầm những chai rượu vang đỏ Bóoc đô đi rót mời khách.
Trên bục danh dự, Tổng thống Cộng hòa Pháp Miterand đang chạm cốc với Nguyên thủ Quốc gia Việt Nam. Giọng ông tha thiết:
- Tôi đến đây với thông điệp về tình hữu nghị hai dân tộc Việt Pháp. Tôi vừa có chuyến thăm di tích chiến trường Điện Biên Phủ. Điện Biên là trang sử anh hùng của dân tộc Việt Nam, là thông điệp của quá khứ nói với tương lai: các dân tộc hãy chung sống hòa bình, tôn trọng quyền độc lập của nhau…
Nhà văn Nguyễn Đình Thi ngồi bên mấy người bạn Pháp trong bàn tiệc ngoại giao. Người ta giới thiệu ông là Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, nhà thơ, nhà tiểu thuyết, đặc biệt là tác giả hai bài hát, một bài thành nhạc hiệu của Đài phát thanh quốc gia, là một trong hai “đề cử” để chọn quốc ca, còn bài kia là kinh điển của âm nhạc Việt Nam.
Nhà văn, nhà đạo diễn phim nổi tiếng Pháp Schoenderfer, thành viên đoàn Pháp bắt tay Nguyễn Đình Thi. Hai ông có sự đồng cảm.
Năm trước, Schoenderfer vừa hoàn thành bộ phim truyện nói về Điện Biên Phủ, khá thành công. Ông có duyên nợ với Việt Nam. Cách đây hơn nửa thế kỷ ông là chàng trai đeo lon thiếu úy, phóng viên quay phim tài liệu chiến tranh, đã “tác nghiệp” ở Điện Biên. Hôm nay, ông là Nhà văn hóa, đi trong đoàn của Tổng thống sang thăm Việt Nam, lòng đầy xúc động.
… Hơn nửa thế kỷ trước Nguyễn Đình Thi cũng tham gia mặt trận Điện Biên với tư cách nhà văn, được biên chế vào Đại đoàn 308 để “trải nghiệm chiến đấu”.
Ngày Đại đoàn xuất phát tiến về Điện Biên, thì Nguyễn Đình Thi lúc đó đang là Đại biểu quốc hội, phải ở lại dự kỳ họp quan trọng của Quốc hội. Họp xong, mười ngày sau, Nguyễn Đình Thi đuổi theo đơn vị, một mình đi bộ từ Việt Bắc sang Tây Bắc.
Đường mòn rừng núi, leo đèo lội suối, tự tìm lấy lối mà đi. Phải tránh đường to đang bị oanh tạc. Lộ trình là từ Thái Nguyên, xuyên Yên Bái, vượt sông Thao, đến Nghĩa Lộ, vượt sông Đà, sang Sơn La, đến Thuận Châu, vượt đèo Pha đin… mà đến cánh rừng bao quanh lòng chảo Điện Biên, nơi pháo của ta đã tập kết trong những hầm lòng núi, chờ ngày kéo ra nã vào đầu giặc.
Bàn chân con người chỉ bé như cái lá đa, mỗi bước xải được 40cm, bao giờ đo hết đoạn đường xuyên sông xuyên núi ấy. Nguyễn Đình Thi c đi. Chàng trai trẻ hơn 30 tuổi, đẹp giai hoàn hảo, thư sinh, hào hoa phong nhã, cựu sinh viên Trường Luật, nhà văn nhà thơ, nhạc sĩ, nghị sĩ quốc hội… túi dết đeo vai, cứ xăm xăm bước.
Cỏ rừng ngả rạp dưới chân. Bướm rừng dập dờn trên vai. Chim núi xà xuống xoẹt qua đầu. Hái một quả rừng gì đó chín mọng, nhấm trên môi. Chặt đốt mai rừng, lấy nước uống. Cởi quần áo ra suối, hứng thác nước rửa trôi bụi đường...
 Đêm rừng, ánh mắt thú đỏ lập lòe. Trải bạt, mắc màn ngủ dưới cành cây. Khu vực chiến trận, có đêm ngủ dậy, thấy cành cây trên đầu treo toòng teeng quả bom sát thương cá nhân loại nhỏ, địch mới thả. Bom treo như “quả chín nẫu” trên cành. Giá đêm qua, ngủ cựa quậy, giẫy đạp thì “quả chín” đã rụng xuống đầu.
Có đoạn Nguyễn Đình Thi ra đường lớn, gặp được xe tải, xin đi nhờ. Xe hậu cần chở đầy lựu đạn ra mặt trận, luôn bị máy bay “Bê vanh xít” đuổi theo, thì còn gì nguy hiểm hơn, vậy mà vẫn leo lên “vểnh râu” khoái trí vì đỡ được một thôi đường...
Nguyễn Đình Thi vượt đèo Pha đin đỉnh cao lộng gió, nắng chiều dát vàng, ruộng bậc thang xanh biếc, hoa ban bên đường rơi lả tả. Dưới tán rừng già, những đoàn bộ đội mũ nan, áo cỏ, nòng súng cài hoa, hành quân trập trùng. Đã về đến Đại đoàn 308, Nguyễn Đình Thi trào nước mắt. Từ đấy anh được phát súng, theo liền chân các chiến sĩ, ăn ngủ trong chiến hào, xông lên đồn giặc, suốt 55 ngày đêm mưa bom nắng lửa với Him Lam, Độc Lập, A1, Bản Kéo, Mường Thanh… cho đến ngày tướng Đờ Cát giơ hai tay bước ra khỏi hầm, khắp cánh đồng Mường Thanh, một rừng cờ trắng của đội quân viễn chinh Pháp đầu hàng.
Nguyễn Đình Thi phải nhớ lấy, để mà viết nên những trang văn cháy bỏng về chiến thắng Điện Biên…
*        *
*
Schoenderfer nhấp một ngụm rượu vang đỏ cùng Nguyễn Đình Thi, ông cao hứng thao thao bất tuyệt vì gặp được người đối thoại tiếng Pháp thành thạo:
- Ông biết không. Tôi xuýt chết ở Điện Biên Phủ. Ngày ấy tôi quá trẻ, hung hăng, bướng bỉnh, liều lĩnh, ngu dại. Điện Biên thất thủ, chúng tôi bị bắt, bị giải đi, lúc bằng xe cam nhông, lúc đi bộ. Một đêm qua sông Đà, lợi dụng trời tối, lính áp giải sơ hở, tôi đã nhẩy ra, bỏ trốn. Tôi chạy vào rừng, định đi xuôi sông Đà, tìm các đồn bốt Pháp.
Những người lính Việt Minh, đuổi theo, đã không bắn tôi. Về nguyên tắc, tù binh chạy trốn, họ có quyền bắn bỏ. Nhưng họ chỉ trói tôi lại. Có điều trói chặt quá. Dây thừng thít vào tay trần bầm tím máu. Tay tôi tê dại, không còn cảm giác gì nữa. Cứ kéo dài mãi thế này, máu bị tắc, không biết sẽ ra sao. Tôi không khóc. Người quân nhân có thể khóc được sao. Nhưng đời tôi sẽ ra sao khi lâm vào tình cảnh này. Không oán trách được ai. Tự tôi gây nên, tôi phải chịu. Họ sợ tôi sẽ trốn lần nữa.
Đúng lúc đang tuyệt vọng ,cùng đường, thì có một chàng trai Việt Minh cứu tinh xuất hiện. Anh ta có gương mặt trí thức, sáng trưng, sau này tôi cứ nghĩ anh là thiên thần đã hiện xuống cứu vớt tôi. Giọng tiếng Pháp của anh trầm ấm:
- Đây là vùng giải phóng rộng lớn, Việt Minh làm chủ toàn bộ, anh không thể trốn đi đâu được. Chúng tôi sẽ thực hiện đúng công ước quốc tế về tù binh chiến tranh. Khi nào nền hòa bình Việt Pháp được thực hiện, chúng tôi sẽ trả anh về Pháp. Làm sao phải trốn?
- Thưa ông tôi ân hận lắm. Tôi dại dột quá. Vì không hiểu biết. Ông vừa nói đến một nền hòa bình Việt Pháp, có điều đó không thưa ông…- Tôi nói.
Chàng trai Việt Minh nói:
- Nước Pháp đã làm cuộc cách mạng tư sản 1789, nhân loại ngưỡng mộ. Nhưng chủ nghĩa thực dân Pháp đã xâm lược đặt ách đô hộ ở Việt Nam hơn 80 năm qua… Một ngàn năm Bắc thuộc, không đồng hóa được dân tộc Việt Nam. 80 năm đô hộ của Pháp cũng sẽ đi vào quá khứ. Trận Điện Biên Phủ này là một minh chứng chúng tôi sẽ chấm dứt chủ nghĩa thực dân của Pháp…
Hồi ấy tôi chỉ là một anh “võ biền”, nông nổi, anh hùng cá nhân, say sưa làm những bộ phim tài liệu ca ngợi lính Pháp trong chiến tranh. Cuộc thua trận của nước Pháp ở Điện Biên đã làm tôi giật mình, tỉnh ngộ.
Chàng trai Việt Minh kia, cũng chỉ trạc tuổi tôi. Nhưng sao anh nói những điều lớn lao, sâu sắc mà tôi chưa một lần biết nghĩ tới.
Chàng trai Việt Minh đi tìm người chỉ huy. Anh đã nói với chỉ huy, xin cởi trói cho tôi, đưa tôi về với nhóm bạn tù đang ngồi trên cam nhông.
Sau này về Pháp tôi luôn nhớ đến chàng trai ân nghĩa đó. Tôi nghĩ anh ta là một người Việt Nam điển hình với tri thức sâu rộng và lòng nhân ái bao la.
Tôi hiểu và yêu đất nước Việt Nam hơn qua anh ta. Những điều anh ta nói đã là sự thật chân lý. Chủ nghĩa thực dân cũ đã bị loại bỏ. Các dân tộc bình đẳng, cùng chung sống hòa bình đã là đạo lý đúng đắn nhất nhân loại.
Cả đời hoạt động nghệ thuật của tôi sau này đã hướng theo chủ đề này…
… Nguyễn Đình Thi nghe rõ từ đầu chí cuối lời bộc bạch xúc động của Schoenderfer. Ông lặng lẽ, bình thản, không nói gì. Mái tóc ông rung rung, khói thuốc trầm tư bay lên lẩn vào tóc. Màu khói và màu tóc giống nhau.
Bao nhiêu năm rồi. Nguyễn Đình Thi đã đi qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp rồi chống Mỹ, gần hết đời mình. Người nghệ sĩ đa tài đã cháy hết mình cho ngọn lửa nghệ thuật...
Hơn nửa thế kỷ xưa, tại mặt trận Điện Biên, Nguyễn Đình Thi nhớ là ông có gặp một viên thiếu úy quay phim tài liệu bị trói giật cánh khuỷu vì tội trốn chạy. Ông đã xin chỉ huy cởi trói cho anh ta.
Ông không ngờ trái đất tròn, hôm nay, lại gặp người quay phim ấy, tại đây, trong bàn tiệc ngoại giao. Càng không ngờ hơn, anh ta đã thành một nhà văn hóa của nước Pháp.
Nguyễn Đình Thi vẫn ngồi đó, miệng khẽ mỉm cười. Nhưng ông không nói cho Schoenderfer biết ông chính là chàng trai ngày ấy.
Không. Không nói. Không muốn kể công ở đây, ngay bây giờ. Có thể sau này, trong một dịp thích hợp vui vẻ nào đó ,ông sẽ nói. Còn bây giờ thì không.
Nguyễn Đình Thi nhặt mấy trái nho tươi trên bàn, nhấp một trái, đưa cho Schoenderfer một trái. Vị nho ngọt lịm trên môi hai người...

                                                                             27-7-2014
-------------------
Chú thích: Bài viết dựa trên “Hồi ức Điện Biên” của nhà văn Nguyễn Đình Thi.



     TỪ NGỮ KHÓ HIỂU
           Sử sách cổ ngàn xưa
Trên thẻ Tre , còn giữ
Có nguyên văn dòng chữ
Vào thời đầu Công nguyên
Người Việt ở Phương Nam
Đã biết cách ăn Tết
Trai gái quần áo đẹp
Gặp nhau cùng vui chơi
Múa và hát xong rồi
Đi tìm nơi vắng vẻ
Từng đôi , từng đôi lẻ
Để TƯƠNG HỢP với nhau
Từ mơ hồ làm sao
 Tương hợp – chữ siêu thực
Ai làm sao hiểu được
Tương hợp nghĩa là gì
Mà sử chữ Nho ghi
Hán tự  đúng như thế (1)
Mệnh đề “nơi vắng vẻ “
Thì rõ ràng lắm rồi
“Tương hợp”giữa hai người
Phải bối cảnh vắng vẻ …

Cứ suy ra như thế
Biết cảnh  tết ngày xưa
                           15-2015
       NGUYỄN PHAN HÁCH        (1)Căn cứ vào một tư liệu sử có thật , chính xác )

Thứ Sáu, 13 tháng 2, 2015

PHIÊN TÒA  X T TRIT HC
                                                       Tùy bút thơ
Trong phòng x án
Nhng quan tòa
                            Đi tóc gi
Nói nhng li gi ngôn
Kết ti  Xô crát
                         Nhà triết hc thành Aten
Vì đã làm lung lay nim tin
Vào thế gii thn thánh
Làm sói mòn sc mnh
Trt t Aten hin hành
Dám dy hc trò
  Hãy tư duy bng b óc ca mình
Tranh lun đ tìm ra chân lý     
Đi thoi và suy nghĩ
Chân lý nguyên sơ
Không phi bao gi
Cũng ph thuc vào k mnh
Năm trăm người Hi đng thm phán
280 phiếu kết ti
220 phiếu không
S chênh lch –ti ác ca “s đông “...
Xô crát có mt con đường thoát
Là t b triết hc
Cun xéo khi thành Aten
Nhưng chàng đã nói ngang nhiên :
“S tht còn quan trng hơn c s sng “
Phán quyết cui cùng
Triết hc phi ung mt cc đc dược
*
D phiên tòa , ngi chết lng trong phòng
Có người  hc trò tr tui Platon
Đã tám năm hc thày Xô crát
Hc trò gt nước mt
Nhìn thày
Chén đc dược trên tay
Ung c
Cai ngc
Dt triết hc đi mt vòng
Véo th vào đùi ông
Xem đùi có tê di
Triết hc chết hay chưa  ...
*
Platon thành kính tôn th
Nn triết hc Xô crát
(my ngàn năm sau phương Tây hin đai
Vn ly phương pháp tư duy đ tìm chân lý ca ông
Làm hòn đá tng Nguyên tc giáo dc)...

Ni tiếp chí thày
Không th đ triết hc
                                      Đu hàng ngã gc
Trước bo lc cường quyn
Platon li m trường mở lớp
Trong khu vườn A ka đê mi
Khám phá thế gii  diệu kỳ
Bn cht , quy lut cuc sng
Hc trò ca Platon
Có A rít tt
Hc thày hai mươi năm
Triết hc phát trin không cùng
Gia thích thế gian nhân loi
Đnh cao mi thi đi
Xô crát, platon,Arí t tt
Ba tr ct ca nn văn minh thu xưa
Tên khu vườn A ka đê mi
Danh t đã thành tính t
Vin Hàn lâm trên toàn thế gii

*
Nhưng than ôi triết hc
Phng có ích li gì
Bi người hc trò thế h th tư
Là Alếch xăng đơ rơ –Thái t
Arít tt đã dy
T khi Thái t tui mi mười ba
Bao nhiêu là triết hc cao xa
Arít tt truyn cho cu bé
Nhưng khi lên ngôi Thiên t
Alếch xăng chinh pht khp nơi
Trong mười hai năm tri
Chiếm hơn na thế gii
Triết hc rơi vương vãi
Sau vó nga trường chinh xâm lăng
   3-8-2014
NGUYN PHAN HÁCH