LÀNG QUAN HỌ: tháng 7 2012

NGUYỄN PHAN HÁCH

Tập truyện thiếu nhi

NHÀ XUẤT BẢN DÂN TRÍ

MÙA XUÂN

ơn gió muộn cuối mùa, như một tấm khăn quàng trong suốt mát lạnh, trùm lên cây cơm nguội trước cửa nhà cô Bé. Những chiếc lá tựa những đồng tiền vàng rơi lả tả. Cây cơm nguội đang trút tiền vàng…

Một buổi sáng cô Bé ra ban công chìa tay hứng những chiếc lá

cơm nguội, chợt thấy có đôi Sen xanh từ đâu bay lại. Chúng lượn vòng trên cây, ngập ngừng. Những chiếc lá rụng bay trong gió như đàn bướm vàng quẩn quanh. Con Sen trống với chiếc mào lộng lẫy

tựa mũ hoàng tử đưa mắt nhìn cô Bé dò xét rồi quay lại ríu rít với Sen mái. Cô Bé vỗ tay: “Ôi, con chim xinh quá!” làm chúng sợ bay giạt lên. Nhưng rồi nhìn ánh mắt cô, chúng tin tưởng quyết định sà xuống. Hình như đôi chim khá mệt mỏi và chắc từ xa đến. Con mái tảo tần miệng vẫn ngậm một sợi tơ trời. Chắc chúng muốn làm tổ ở đấy. Quả thật, vừa đậu chân xuống nhành

cơm nguội xem xét, lát sau đôi Sen xanh đã lại lao lên kiếm rác. Cô Bé vội chạy vào nhà lấy một nắm cỏ khô để trên ban công. Chim ơi, lấy đi mà xây tổ! Đôi Sen xanh hấp tấp, sung sướng bay tới. Vừa ngậm sợi cỏ khô êm mượt, chúng vừa nhìn cô Bé với vẻ biết ơn. Bận rộn, chúng tha tha nhặt nhặt, ríu rít đem về nhành cơm nguội. Những sợi cỏ đẹp sao, óng chuốt, xanh dịu, được xếp một cách khéo léo lạ lùng…

- Anh ơi, lót những chiếc lá vàng này vào trong cho nó sáng nhà.

- Ừ, em ạ,

vàng diệp đấy.

- Những sợi cỏ khô mới mềm và ấm làm sao!

- Cô Bé ngoan quá nhỉ…

Đôi

Sen xanh vừa làm vừa nói chuyện. Những gợn gió dịu dàng ve vuốt chiếc tổ mới. Lá vẫn cứ rơi xạc xào như những đồng tiền vàng chạm vào nhau. Ánh nắng nhẹ dần rồi tan loãng thành màu tim tím. Buổi tối đầu tiên ở miền đất mới đã đến với đôi Sen xanh. Những sợi cỏ khô thơm nồng nàn trong hơi đêm. Sương cuối thu lành lạnh, lá vàng vẫn rơi xạc xào quanh tổ. Đôi Sen xanh ngó cổ qua cửa nhìn trời sao như một tấm màn nhung đính ngọc châu lấp lánh. Hình như có tiếng thở nhè nhẹ của trời đêm. Êm đềm quá…

- Anh bảo mùa xuân này sẽ đến sớm hay muộn nào? - Sen mái hỏi Sen trống.

- Sớm. Nó bay sau cánh mình có một dặm thời gian!

Con Sen mái duỗi đôi cánh bên bức tường dát vàng. Sen trống nhìn đôi cánh của Sen mái, đôi cánh xanh biếc, xinh đẹp và quả cảm, đôi cánh thủy chung đã vượt qua bão tố, phong ba đi tìm miền đất mới. Bao nhiêu tháng ngày lênh đênh trên biển, đôi chim song song bên nhau. Em có mỏi không? Không, anh ạ! Em có sợ không? Không, anh ạ…

Trời, mây, nước, xa xăm, chỉ có đôi chim sải dài cánh đè gió lại phía sau từng nhịp từng nhịp, nhìn nhau tự tin và mỉm cười.

5 6 7

Hoàng hôn, đêm tối, bình minh… thời gian trôi theo đôi cánh. Hay là ta đỗ ở đây em ạ, hòn đảo này; anh sợ em đã mệt! Không, em không mệt. Chim mái vút lên, đôi cánh mềm mại vung trong không gian mênh mông một đường cong dẻo dai bình thản để chứng tỏ cho chim trống biết nghị lực của mình. Cám ơn em, ta tiếp tục… đường còn xa đấy…

Có những đám mây khao khát nơi đất mới cũng bay theo đôi

Sen xanh. Bay mãi, bay mãi, đám mây cố bám đuổi, nhưng rồi mệt mỏi quá đến nỗi loãng tan ra thành nước rơi xuống biển mất cả. Cơn gió tuyết bay theo phải dùng lại ở một vĩ độ, còn mặt trăng tuy vẫn làm bạn đường với hai vợ chồng, nhưng cũng cứ được từng chặng lại phải nghỉ, vắng mặt, rồi đêm sau mới thấy. Chỉ có đôi chim thì không biết nghỉ là gì. Chúng quyết tâm ra đi tìm miền đất mới. Chúng đã quá sợ miền đất cũ, nơi chúng đến trú đông năm trước. Còn nhớ ngày ấy, một ngày đen tối trong đời, chúng đã tới một thành phố hãi hùng. Bởi vì chúng nhầm. Trông xa, thành phố có nhiều nhà cao, xếp như hộp diêm màu sáng trắng. Chúng hy vọng đây là nơi ấm áp để chúng trú đông. Và thức ăn, chắc phải nhiều. Thành phố giàu thế kia, thiếu gì của ngon vật lạ. Nhưng vừa đáp cánh xuống, đôi Sen xanh đã giật mình! Thành phố gì mà như một cái chợ khổng lồ, người đi lại như điên, xe nối đuôi nhau mà lách, phun khói xăng ngột ngạt. Các ống khói nhà máy thở lên trời khét mù! Đôi chim tạm trú dưới mái hiên một khách sạn. Tiếng nhạc xập xình và đèn màu chớp làm chúng nôn nao-mệt mỏi.

- Ôi, em thấy khó thở quá anh ạ. Chúng ta tìm một cây xanh đi.

Đôi chim bay qua một đại lộ đông nghẹt, lượn vòng tìm nơi có lá cành bóng mát. Lạ sao, cây cối ở đây đều cằn cỗi xơ xác, thấp bé. Không thể làm tổ ở những chạc cành trống hoang trống huếch và lè tè này được. Bất cứ một đứa trẻ nào cũng có thể trèo ba bước thò tay lên phá tổ của chúng. Những hơi xăng ngột ngạt kia đã không cho các cây lớn, không cho ra hoa kết quả.

Đôi

Sen xanh thất vọng bay về phía quảng trường. Ô, kia rồi, những lùm cây xanh tươi, đẹp quá! Chúng kêu lên sung sướng, sà xuống như sợ ai tranh mất. Bao nhiêu gian nan mệt mỏi của chặng đường dài đi trú đông bây giờ mới có hy vọng được nghỉ ngơi. Màu lá xanh quyến rũ và mát 8 9

lòng làm sao. Con Sen trống lim dim mắt như mơ màng đậu xuống một nhành cây. Chim mái đậu xuống theo. Nhưng tức khắc đôi chim giật bắn mình nhìn nhau. Bốn chiếc chân hồng của chúng run bần bật. Với bàn chân từng nhạy cảm được cả với hơi thở phập phồng của không gian vũ trụ, chúng lập tức phát hiện ra cái cảm giác lạnh chết từ nhành cây! Không có dòng nhựa sống ấm nóng li ti chảy dưới các thớ gỗ quen thuộc.

Chúng ngẩng đầu lên, những chiếc lá quệt vào chúng; những chiếc lá thoáng trông rất xanh, đẹp nhưng cũng phả ra hơi khí lạnh chết như thế. Không có thứ âm nhạc lào xào gợi cảm của những chiếc lá đầy diệp lục được chế tạo từ ánh nắng, biết sống và thở. Những chiếc lá này quệt vào người chúng cái mòn nhẵn, trâng tráo, trơ trẽn, giả dối đến hãi hùng.

Tức khắc, đôi

Sen xanh chết khiếp co chân dìu nhau bay đi. Lần đầu tiên trong đời loài chim, chúng mới gặp phải một nỗi sợ như thế. Hàng cây bằng chất dẻo đứng trân trân, không cảm giác. Chúng được các ông chủ tư bản làm nên để thay thế cho các hàng cây thực không mọc được vì sự ô nhiễm nặng nề của thành phố nơi đây…

Tuyệt vọng, đôi

Sen xanh đành sống lần hồi, ăn nhờ ở đậu lang thang nay mái hiên khách sạn, mai đầu nhà hộp đêm cho qua mùa đông ấy rồi lên đường…

* *

Những ngày đầu ở miền đất mới, khi mặt trời vừa lên, đôi

Sen xanh còn lâng lâng cảm giác nao nức, thì đã thấy cô Bé xinh đẹp đứng trên ban công, tay vẫy chim, tay vung nắm gạo. Đôi Sen xanh vút xuống, những cái mỏ nhỏ nhắn mổ mổ. Cô Bé đứng nhìn mỉm cười. Rồi cô vào nhà cắp sách xuống phố. Bóng cô xa dần giữa đường phố; chiếc khăn đỏ như một bó hoa hồng rực rỡ thấp thoáng sau bóng cây. Cô Bé đi học. Đôi Sen xanh ríu rít mổ gạo. Không phải là những hạt gạo đâu nhé, những hạt ngọc đấy em ạ. Ôi, ngọc trắng muốt, lấp lánh, em có thể xâu thành chuỗi đeo cổ được! Cô Bé xinh đẹp ơi, cám ơn cô…

Đôi

Sen xanh tha hết gạo về tổ.

- Bao giờ cô Bé đi học về nhỉ? Anh bắt đầu nhơ nhớ rồi đấy! - Sen trống nói. - Cô Bé có đôi môi tươi thật, cứ cười với chúng mình. Cô yêu chúng mình quá…

10 11

- Cô Bé xinh đẹp làm sao!... Chúng mình sẽ ở đây, bên cô Bé mãi mãi, mặc kệ bốn mùa…

…Một buổi sáng kia, đôi

Sen xanh ngủ dậy bỗng thấy lá cành cơm nguội xao động. Một nguồn ấm nóng dào dạt chảy dưới lớp vỏ cây. Trời trong sáng, những tia nắng phớt hồng. Đôi Sen xanh lao vút lên trời với niềm khát khao cái mênh mang của vũ trụ. Chúng say mê ngắm bộ lông xanh biếc óng ánh rực rỡ của nhau, và chiếc đuôi của chúng xòe nở dần như nếp gấp một chiếc phong cầm. Một điệu múa. Chúng cảm thấy yêu cuộc đời này kỳ lạ. Cuộc đời đẹp quá. Đôi Sen xanh trở lại cây cơm nguội đã thấy khắp cành ngàn vạn những chiếc mầm xanh biếc như những chiếc mỏ chim nhỏ xíu xinh đẹp đang hót khúc hát mùa xuân.

Đôi

Sen xanh đón chờ cô Bé xinh đẹp. Và quả thật cô Bé đã xuất hiện trước ban công kìa! Tay cô cầm chiếc vĩ cầm. Phải, chiếc vĩ cầm mảnh khảnh dịu dàng với bốn dây long lanh. Cô gái kéo đàn hay lắm, đôi Sen xanh biết, nhiều lần chúng đã được nghe cô tập đàn dưới sự chỉ dẫn của người bố hiền từ trong căn phòng có quầng sáng xanh dịu. Đôi Sen xanh bay lại đậu xuống cành cơm nguội thấp nhất rủ lá già xuống ban công. Cô Bé bắt đầu chơi đàn. Những âm thanh như nỗi xao động trong lòng đôi Sen xanh ngân lên long lanh. Tiếng nhạc không dứt, tràn ngập, tưởng như đã chứa đầy không gian. Gương mặt cô Bé trang nghiêm chăm chú, gió bay lất phất góc khăn đỏ thắm. Những ngón tay nhỏ của cô run run và cánh tay mềm mại nhịp nhàng như cánh con thiên nga trắng muốt lúc đang bay…

Đôi

Sen xanh rạo rực. Và tự nhiên như từ đâu, từ cái kỳ diệu vô hình nào đó, chúng cất lên tiếng hát trong trẻo tuyệt vời mà chính chúng cũng không ngờ là mình lại có thể có được ở mức độ ấy. Con mái ngân réo rắt, con trống đi bè trong ấm. Chúng đang say, và tất cả cuộc đời, tình yêu của chúng đang lan ra thành những âm thanh làm xôn xao nơi sâu kín nhất của tâm hồn. Những âm giai chứa đựng bên trong đấy cái mênh mông của trời đất. Hoa tươi và lá biếc trẩy hội. Tiếng ai ríu rít nói cười. Và khúc hát rực rỡ của nắng. Cuộc đời ở đây đẹp quá. Mùa xuân…12 13

MẸ

à con Bạc thau mở tròn mắt nhìn ngơ ngác. Sân gạch mênh mông chập chờn từng vệt nắng chiều bay qua. Tiếng gió đập trên tàu cau ngoài vườn xào xạc đều đều. Gà con bỡ ngỡ. Đây là đâu nhỉ? Sân gạch tưởng như cái sàn tàu ngả nghiêng mỗi khi bước đi. Chân gà con chưa cứng cáp dày dạn với cái xù xì rám bỏng của những viên gạch lát. Một gợn gió nhẹ qua phớt trên làn lông tơ óng chuốt mỹ miều của gà con. Chả biết có phải gió hơi lành lạnh một tí không, gà con khẽ rùng mình. Đây là đâu nhỉ - Gà con lại hỏi.

- Ôi chao, sao có gì buồn buồn!

Có tiếng chân nhẹ sau lưng, gà con biết, nhưng giả làm bộ giật mình.

- Bạn đứng chơi một mình ư? Ra đây chơi với chúng mình đi - có tiếng nói.

Gà con ngoảnh lại, thấy một bé gà vàng thắm như búi kén tằm đang nhìn mình bằng ánh mắt mời mọc.

- Chắc bạn là người lạ mới đến? -

Vàng kén hỏi.

Gà con

Bạc thau nhún vai:

- Mình cũng không hiểu tại sao mình lại có mặt ở đây!

Vàng kén

cười thầm:

- Thế trước kia bạn ở đâu?

Bạc thau

không trả lời vào câu hỏi.

- Có bao giờ trong đời mình đã một lần bạn được nghe nói đến “Trung tâm gà công nghiệp” chưa?

- Chưa.

- Vậy thì bạn không tưởng tượng được nơi mình sinh ra đâu. Thế còn bạn, nhà bạn ở đâu?

- Kia kìa -

Vàng kén chỉ một chiếc chuồng tre xinh xắn quét vôi trắng núp dưới bóng na đầu sân. - Nhà tôi mát lắm, tràn ngập nắng gió bốn mùa… Mùa hạ, đêm đêm 14 15

những con ve trên cành na ru chúng tôi ngủ. Mùa thu, những con dế say sưa với bản dạ khúc êm đềm. Bạn đến ở với chúng tôi nhé! -

Vàng kén rủ.

- Có thể. Nhưng mà cậu chưa nghe tôi kể về nơi tôi đã sinh ra và lớn lên nhỉ? Trung tâm gà công nghiệp, đó là nơi nhà tôi. Biệt thự, lâu đài, cao ốc trập trùng, nhìn lên mỏi cổ. Nhà của tôi tuyệt vời làm sao! -

Bạc thau nhắm mắt, nhún vai.

Vàng kén

tò mò:

- Nhà bạn ghê quá. Nhưng mà… nơi bạn ngủ có cửa không, cửa ấy mà, để những thằng chuột cống đêm đêm khỏi mò vào…

- Hừ, cửa ư? Nhưng mà trước hết chúng ta phải nói với nhau như thế nào là cửa. Cậu hãy hình dung một ô kính trong suốt với diềm mạ kền sáng loáng bọc xung quanh. Đó là cửa nơi tôi ở… Chúng tôi nằm yên bên trong, một con bọ nhỏ phía ngoài cũng không lọt được vào… -

Bạc thau say sưa, niềm tự hào dâng lên, nó thao thao bất tuyệt. - Những ngọn điện ấm áp; ôi những ngọn điện để chúng mình nhìn về đêm. Những pha đèn không đâu có. Không thể gọi là pha đèn được. Đó là những mặt trời nhỏ. Ánh sáng mới trong trẻo làm sao, ấm áp làm sao… - Bạc thau nhắm mắt trầm ngâm… - Mùa rét chúng mình có lò sưởi điện, mùa nóng có quạt thông hơi. Người ta chăm chúng mình sạch như lau kia. Không một con bọ lọt được vào người chúng mình để rồi phải ho, sốt. Còn những bữa ăn ư? Đó là những bữa tiệc. Các thực phẩm hảo hạng, có khi còn bọc trong giấy bóng giấy bạc nhiều màu. Chúng mình sống và sống như thế. Chúng mình gọi nhau như bầy chim hót. Mình mang số hiệu khoa học G.C.N.77. Còn tên mình là Ê-li-li tiểu thư. Thế còn bạn, bạn tên là gì?

- Mình là cái

Gái con thôi - Vàng kén trả lời.

Ê-li-li tiểu thư

lại lim dim mắt:

- Lâu đài chúng mình ở hàng trăm tầng, ngăn. Ôi, nếu bạn vào đấy, bạn sẽ như chim chích lạc rừng. Cần phải nói ngay rằng từ lúc sinh ra đến giờ mình chưa biết chuyện đi kiếm mồi là thế nào. Cứ đến bữa, người ta đã dọn đến đầy đủ. Chúng mình sống, vui chơi và lớn lên.

- Thế mẹ bạn có yêu bạn không? -

Vàng kén ngắt lời.

Ê-li-li mở choàng mắt như vừa có một luồng điện chạy qua tai.

16 17

- Mẹ bạn ấy mà,

mẹ bạn có yêu bạn không? - Vàng kén nhắc lại.

Ê-li-li ngơ ngác.

Mẹ. Trời, sao cái tiếng lạ tai quá? Lần đầu tiên trong đời Ê-li-li nghe thấy. Mà sao nó hấp dẫn đến bàng hoàng thế này… Nhưng mẹ nghĩa là thế nào mới được chứ? Mẹ tức là gì?

Vàng kén

bật cười, không tin ở tai mình nhưng cũng trả lời:

- Mẹ là người đẻ ra bạn ấy, ấp bạn trong đôi cánh, dắt bạn đi kiếm mồi.

Ê-li-li càng ngơ ngác. Ê-li-li chỉ biết đầu tiên là mình ở trong một quả trứng. Bầu trời trong ấy trắng lờ lờ. Rồi người ta đem tất cả các trứng đến để vào những cái khay. Ôi, hàng vạn hàng vạn chiếc trứng, quả nào cũng giống quả nào. Một dòng điện sưởi ấm những cái khay đó. Rồi đến bữa kia, có tiếng lách tách, lách tách râm ran không dứt, hàng vạn cái mỏ nhỏ mổ vỏ trứng. Những chiếc vỏ trứng trắng nhẹ rạn một đường dích dắc rồi bửa đôi ra.

- Ê-li-li sinh ra ở ngăn 77 có ký hiệu là G.C.N.77. Hay mẹ là đấy? - Ê-li-li hỏi

Vàng kén.

- Không. -

Vàng kén lắc đầu nhìn Ê-li-li như kẻ vừa trên cung trăng xuống. - Mẹ tôi là người sinh ra tôi. Mẹ nâng niu tôi. - Vàng kén bắt đầu giải thích. - Tôi còn trong vỏ trứng nơi ổ rơm nhưng ngày ngày đã cảm thấy hơi ấm của mẹ truyền qua vỏ sưởi cho tôi. Hằng tháng mẹ chẳng thiết gì ăn uống, người rộc đi, chỉ nằm ủ chúng tôi. Thế rồi, một hôm mẹ áp tai vào các vỏ trứng gọi: “Các con ơi! Dậy đi!” Thế là chúng tôi nhất loạt cùng tung tấm chăn mỏng trắng vùng dậy chui ra khỏi các vỏ nứt vỡ và rúc ríu rít dưới cánh mẹ. Ôi, cánh mẹ mềm và ấm làm sao. Mẹ dắt chúng tôi líu tíu ra vườn. Mẹ chỉ lên đầu:- “Mẹ chỉ cho các con nhé: đấy là bầu trời, còn đây là mặt đất. Đất rộng mênh mông. Các con sẽ sống, trời đất này là của các con đấy!”

Ê-li-li ngẩn người… A,

vàng kén có mẹ bảo, nó khôn hơn mình nhiều quá. Mình ra đời chỉ ở trong cái ngăn như cái hộp, xung quanh là tường, kính, chả biết trời đất là gì…

- Mẹ dẫn chúng mình đi kiếm ăn, mình uống những hớp sương mát rượi trên các lá cỏ non tơ. Mình vặt những búp lá ngọt lịm. Mẹ túc túc mổ những hạt tấm thơm phức rồi nhả xuống tập cho chúng mình biết mổ.

Bạc thau

Ê-li-li nuốt nước bọt. Đời nó chưa bao giờ được biết những thứ ấy. Ôi, giọt sương mát rượi trên lá cỏ non tơ, thèm biết chừng nào!18 19

- Bây giờ mình giới thiệu mẹ mình với Ê-li-li nhé! -

Vàng kén dẫn bạn ra vườn.

Bạc thau

hồi hộp. Nó trông thấy dưới gốc chuối, mẹ Vàng kén đứng đó, đôi cánh hoa mơ che chở cho cả đàn con líu ríu dưới chân.

- Mẹ ơi! -

Vàng kén gọi. - Có bạn Ê-li-li ở Trung tâm gà công nghiệp mới về nhà ta!

Mẹ ngước lên, ánh mắt ấm cúng dịu dàng:

- Cháu lại đây! - Tiếng mẹ gọi.

Bạc thau

giật mình. Bạc thau ngây người và lúng túng. Buổi chiều nay, buổi chiều thật đáng nhớ trong đời nó. Mãi về sau này nó vẫn nhớ về buổi chiều ấy, gần lúc hoàng hôn nắng đã nhạt, nó theo mẹ Vàng kén trong khu vườn hoa thơm cỏ lạ. Lần đầu tiên nó được thỏa sức bay nhảy như thế. Trước đây, ở trại nó chỉ hết đứng lại ngồi ngắm bốn bức tường rồi chờ đến bữa ăn. Bây giờ nó tha hồ tung tăng. Nó đuổi theo một con bướm vàng giập giờn, và ca hát. Ê-li-li say cái âm thanh của khu vườn. Tiếng chim chích trên cành cam, tiếng dế kêu và tiếng ếch nhái bờ ao. Ôi, những âm thanh lần đầu tiên nó biết, sao làm nó bồi hồi đến thế! Trước kia Ê-li-li chỉ biết âm thanh rù rì tẻ nhạt của những chiếc máy móc trong phòng.

Ê-li-li đạp trên ngọn cỏ, hai chân dầm vào đất, hơi đất nồng nàn tê ấm truyền lên tận đỉnh thóp. Hơi đất làm rạo rực cơ thể nó. Ê-li-li ngả người hiêng hiếng mắt nhìn trời, trời sáng rực lạ sao, không có ngọn điện treo nào mà trời sáng thế, trong thế, xanh ngăn ngắt. Bầu trời như ru nó mơ màng. Đi hết bầu trời kia thì sẽ đến đâu? Nó như muốn bay lên. Ê-li-li nhắm mắt. Những tia nắng chiếu rọi qua hàng mỏng đôi mi, tạo nên cảm giác hồng hồng. Bỗng Ê-li-li mở choàng mắt giật thót! Có cái gì từ trên trời đang xé gió lao xuống. Ê-li-li sởn tóc gáy. Tiếng lao dữ tợn thấp dần rồi vụt hiện hình trước mắt: con

diều hâu! Như một đường đạn bắn, ác điểu nhằm hướng Ê-li-li vun vút.

- Cúc cúc cúc! Cúc cúc! - Mẹ

Vàng kén giật mình gọi khẩn cấp. Cả đàn con nháo nhác xô lại. Cánh mẹ xòe rộng và trong nháy mắt cả đàn con vàng ươm mất hút trong màu cánh hoa mơ. Ê-li-li vô phương hướng. Mẹ Vàng kén gọi giật:

- Lại đây! Lại đây cháu!

Ê-li-li lao vào đôi cánh mẹ. Đôi cánh xòe ra trùm lên đầu nó. Đôi cánh cũng rộng như bầu trời.

Con ác điểu diều hâu mổ lên lưng gà mẹ. Nó to lớn như bóng đêm và dữ tợn như

20 21

quỷ sứ. Bình tĩnh, cánh vẫn quặp đàn con, gà mẹ ngẩng đầu dựng chiếc mỏ sắc như mũi dùi nghênh chiến. Gà mẹ mổ một đòn chí mạng đúng ức diều hâu.

À à… Nó thở ra một hơi thở đau đớn. Đôi móng vuốt của gà mẹ co lên đạp thẳng vào mặt diều hâu. Diều hâu vụt tránh đòn nhưng không kịp, một dòng máu đỏ bẩn thỉu chảy ra từ bộ mặt đen sì của nó. Diều hâu say đòn vẫn lăn sả xuống. Mỏ gà mẹ và mỏ diều hâu chạm nhau. Diều hâu đang lựa thế bỗng loạng choạng, bị một đòn quyết định của gà mẹ vào sọ não. Nó gào đau đớn, nhao lên tháo thân. Bóng nó xa dần rồi mất hút. Ê-li-li bấy giờ mới hoàn hồn, chui ra khỏi cánh mẹ. Nước mắt nó rưng rưng. Mẹ tức là như thế! Lần đầu tiên trong đời, nó hiểu ý nghĩa: Mẹ!...

Đêm hôm đó, khi trời vừa tắt nắng, gió bấc đầu mùa về kèm theo mưa phùn nhớt nhát lạnh buốt. Ê-li-li theo mẹ

Vàng kén vào gian chuồng nhỏ góc sân. Chỉ có nan tre và đất. Không có bóng điện, không có cửa kính bọc kền, không có các tiện nghi sang trọng mà nó đã may mắn hơn Vàng kén được hưởng, nhưng nó vẫn cảm thấy một cái gì ấm cúng.

Ngoài kia gió thổi u u qua những gióng tre dập vỡ nghe lạnh lẽo. Ê-li-li lim dim mắt. Nó ngủ mơ thấy nó đang được sưởi trong cái phòng G.C.N.77 của nó, ấm quá, râm ran cả người. Giật mình tỉnh, nó ngơ ngác thấy xung quanh tối om. Gió vẫn hun hút ngoài kia từng đợt. Nhưng mà lạ sao, rõ ràng người nó vẫn đang tràn đầy hơi ấm thế này. Và hơn nữa, hơi ấm sâu kín tận tâm can đến thổn thức lên được! Một hơi ấm khác lạ.

Ê-li-li cựa quậy. Những chiếc lông tơ mềm mại trong lòng đôi cánh. Mẹ đang ủ chặt quanh nó. Nó chợt hiểu hơi ấm từ đôi cánh ấy và nó hiểu

Mẹ là như thế.

Ê-li-li nhìn sang

Vàng kén. Nó bỗng hối hận về thái độ của mình phút đầu tiên gặp bạn lúc chiều.22 23

THI NHẠC

iáo sư Vàng Anh ngồi trên bục giảng, cái áo đuôi tôm quết xuống đất:

- Các con đã đến đủ chưa?-Giáo sư hỏi bằng giọng trang nghiêm khác hẳn mọi lần.

Hôm nay, một ngày đáng ghi nhớ, sau bao năm dốc toàn tâm lực dạy dỗ, giờ đây giáo sư sẽ thấy kết quả của mình.

Giáo sư nghe tim đập hồi hộp. Nhưng hồi hộp hơn vẫn là những người trước mặt ông kia.

Ve sầu, anh lên đi. - Giọng giáo sư vang lên.

Một chàng trai mặc áo măng-tô trong suốt đầy vẻ tự tin đứng dậy, đôi mắt nâu lấp lánh nhìn khắp lượt.

- Hãy trình bày tác phẩm tốt nghiệp của anh.

- Vâng, thưa giáo sư, đây là bản “Giao hưởng mùa hạ”.-

Ve sầu nói.

Mọi người nín thở. Và lập tức ngay sau đấy gian phòng tràn ngập mênh mang một âm thanh sáng chói. Tiếng vi-ô-lông réo rắt, tiếng cơ-la-ri-nét trong sáng, xen-lô ấm áp, kèn co chói lên từng khúc gây hiệu quả đột ngột khá tốt.

Trước mắt giáo sư là màu hoa phượng đỏ rực, nắng sáng trắng với bầu trời xanh mênh mông. Bên hàng giậu, hoa mướp vàng và những cánh ong rù rì. Thoảng mùi hoa thiên lý trong những cơn gió và cảm giác mát rượi của miếng dưa hấu như mảnh trăng vàng. Một trăm phút trôi qua.

Ve Sầu đã trình diễn xong. Giáo sư vẫn ngồi ngây ra, rồi sực nhớ:

- Thôi được, anh về chỗ.

Ông cúi ghi điểm, mắt hấp háy sau kính trắng, cố tỏ vẻ bình thản nhưng giọng thì đã khàn đi vì xúc động.

Gà trống! - Ông gọi tiếp. - Anh sửa soạn xong chưa?24 25

- Dạ, đã. - Gà kiêu hãnh ngẩng đầu, cái mũ đỏ chói, tấm áo nhung đen pha màu biếc hài hòa. Bằng những bước đi đĩnh đạc, Gà tiến lên. Không nói, Gà mở đầu khúc nhạc nhan đề “Bình minh” bằng tiết tấu nhanh khỏe đầy hứng khởi: Tờ-réc… tờ-re-te-te… Bản nhạc tiến triển ngày càng mạnh, dồn dập hơn. Tiếng tơ-rom-pét được sử dụng khá tốt.

Gà biểu diễn có duyên, đầy nhiệt tình. Phần cuối bản nhạc là niềm mãn nguyện khi thấy mặt trời đã lên rực rỡ. Âm nhạc chuyển dần sang tiết tấu vui nhộn dí dỏm. Ở đây Gà thành công khi sử dụng bộ gõ: Cục-cục… cục-cục!... Cục-cục… Đôi cánh xòe ra, Gà xoay tròn, đầu nghiêng, chân lượn quanh quanh một cô gái tưởng tượng.

Thời gian trôi khá nhanh hay chương trình biểu diễn của Gà quá ngắn. Ngắn dài, điều ấy không quan trọng. Cái chính là phải hay! Buổi thi tạm giải lao ít phút. Sau đó là chương trình của

Dế Mèn. Dế khỏe khoắn và trang nhã trong bộ đồ màu nâu, nhanh nhẹn len qua các hàng ghế trước những đôi mắt đầy gửi gắm hy vọng của mọi người. Dế đứng trên bục cúi đầu xõa tóc rồi bất thần ngẩng phắt lên. “Giao hưởng mùa thu số 6”. Những chiếc lá khô rơi trong nắng, nắng lung linh như những đợt suối nguồn. Lá vàng phủ hai bờ, tiếng gió xào xạc nói với lá. Hương mùa thu nhẹ thoảng, những con bướm vàng bay rối mắt. Mùa thu… Mùa thu… Giai điệu trữ tình trong sáng quán xuyến từ đầu đến cuối phần biểu diễn của Dế. Đôi mắt giáo sư nhòa sau cặp kính vì sung sướng. Con người có thể làm được tất cả những gì kỳ diệu nhất-Tự nhiên ông nghĩ một cách lạc đề. Tất cả người ta sẽ sống say đắm hơn vì những bản nhạc này. Dế Mèn, ta cảm ơn anh…

Buổi thi nghỉ hai tiếng ban trưa. Sang chiều, lại tiếp tục. Giáo sư gọi tên

Họa Mi. Từ bàn cuối, người nữ thí sinh bước lên, dịu dàng uyển chuyển. Nàng nghiêng đầu chào mọi người. Họa Mi xuất hiện như một điều kỳ diệu, tà áo dài tha thướt.

- Thưa giáo sư, em trình bày bản Giao hưởng mùa xuân. -

Họa Mi nói.

Phần đầu

Họa Mi phát huy tác dụng của bộ dây, nét nhạc réo rắt rất say đắm. Bộ hơi dần hòa vào, chuyển sang tiết tấu rạo rực bừng bừng như cuộn trào lên, không có gì ngăn cản được. Những giọt mưa xuân rơi trên đôi má nóng rực. Những chiếc mầm bật 26 27

khỏi cành. Cốc rượu nóng sóng sánh.

Hoa đào nở rộ lên hoa mắt…

Vịt nhà

ngả bên này bên kia, quên phắt rằng sau Họa Mi là đến lượt mình. Chân đập nhịp khe khẽ, Vịt như người vừa uống rượu, không cần biết đây là phòng thi.

- Mời anh lên bảng.

Tiếng giáo sư làm Vịt giật mình. Nhưng chàng thí sinh này tỉnh lại cũng khá nhanh. Chững chạc và nhã nhặn,

Vịt nhà nghiêm trang lên bục, mắt còn nhìn vẻ xúc động tái xanh của Họa Mi đang bắt tay những người chúc mừng mình.

- Sau đây, tôi trình bày nhạc phẩm “Ao nhà” - Vịt nói.

Không cần một khoảng im lặng nào, giai điệu vút lên vui nhộn ngay từ đoạn đầu. Chân vịt giẫm nhiệt tình, phong cách biểu diễn có phần lôi cuốn khán giả làm mọi người bất giác muốn vỗ tay nhịp theo… Quạc cờ… quạc quạc!... Tiếng cờ-la-ri-nét rất vui đệm theo. Âm hình chủ đạo của nhạc phẩm diễn tả một buổi sáng đẹp trời, mặt ao trong trẻo gợn lăn tăn. Những cánh thiên nga nô giỡn với sóng. Đám bèo xanh trẩy hội. Hoa lục bình là một nàng công chúa soi mình xuống nước. Bỗng nàng đánh rơi chiếc hài vàng, và tôi-như trong nhạc phẩm nói, tức là tác giả - đã lội xuống mò giúp.

Quạc cờ quạc quạc… Tiếng cờ-la-ri-nét nhộn nhịp. Giáo sư gõ ngón tay theo, rất là không đúng với vị trí người giám khảo.

- Được. - Ông gật đầu - Chỉ tiếc là hơi bị mônôtôn.

Giáo sư cho Vịt về chỗ, ông đứng dậy, vẻ nghiêm trang. Căn phòng hồi hộp im lặng.

Họa Mi nhìn Dế Mèn, Ve Sầu! Vịt nhà nhìn Gà trống. Mắt giáo sư dịu dàng lướt trên mặt những đứa học trò ngoan.

- Các con! - Giọng giáo sư cất lên cảm động - Ta rất vui mừng vì sự thành công của các con. Cám ơn các con đã cho ta niềm vui này. Ngày mai các con sẽ trở về với những miền quê yêu dấu của các con, chẳng còn ở bên ta nữa, nhưng lòng ta sẽ mãi dõi theo. Tác phẩm của các con, tuy trình độ có khác nhau, người hơn kẻ kém, nhưng mỗi người đều có một phong cách khác nhau, không ai bắt chước ai… Đó mới là sự sáng tạo nghệ thuật ta mong muốn nhất...

28 29

CÂY TẦM GỬI

ạt tầm gửi từ đâu bay đến nhìn cây bưởi, lắc đầu:

- Eo ơi, cậu này đứng dầm chân vào đất, bẩn quá… Ta thì ta chả dại. Ta muốn chân ta thật sạch sẽ. Và đã đứng thì phải đứng cao hơn những kẻ thích dầm chân vào đất thế này...

Thế là hạt

tầm gửi nhảy tót lên ngọn cây bưởi. Gió thổi ào ào. Cây bưởi đung đưa. Hạt tầm gửi chóng mặt như say sóng... Ối giời ơi, sợ quá! Run cầm cập, sợ mất vía, hạt tầm gửi bám chặt vào lớp vỏ cây đầy nhựa như rệp bám chặt vào da thịt.

Khi cơn gió đã qua, mưa phùn rơi nhè nhẹ êm êm trên lưng

tầm gửi. Nó ngủ một giấc dài. Những dòng nhựa phập phồng trong vỏ cây. Hạt tầm gửi mở mắt hé ra một mầm biếc đầu tiên.

Ngày qua ngày, đêm qua đêm, rễ

tầm gửi bám chắc được vào ngọn bưởi, và nó tha hồ uống dòng nhựa ngọt như dòng sữa chảy cuồn cuộn trong lòng những thớ gỗ thơm phức. Nó chả phải dầm chân xuống đất. Nó chả phải gạn lọc từng ly từng tý những giọt sữa hiếm hoi của đất để nuôi thân.

Cây

tầm gửi lớn nhanh như thổi. Nó mau lớn quá cơ. Những chiếc lá xòe ra hiên ngang giữa nắng. Nó “hớt tay trên” của cây bưởi những tia nắng ấm nhất, sáng nhất, những giọt mưa trong nhất, ngọt nhất.

Phải mất bao nhiêu là bao nhiêu năm

cây bưởi mới cao được thế này. Còn nó chỉ “chớp mắt ông bụt” một cái, nhoáy một cái, là cành đã sum sê rồi, đã ngồi đỉnh trên chót vót.

- Bưởi ơi, cậu với tớ anh nào cao hơn anh nào? - Cây

tầm gửi cười khanh khách.

- Chuồn chuồn ơi, cậu thấy tớ cao hay

cây bưởi cao hơn? - Nó lại hỏi chuồn chuồn.

- Cậu cao hơn!

30 31

- Thế hử? - Nó đắc chí mỉm cười.

Tháng giêng hai,

cây bưởi ra hoa, cây tầm gửi cũng vội vã ra hoa. Nó chả chịu kém. Nó chỉ ức mỗi một điều là hoa bưởi to đẹp, mà hoa của nó thì bé tí. Nói khí vô phép, trông dài dài dơ dáng chả khác cái đuôi chuồn chuồn.

Nó ức lắm. Nó ngồi trên cao hơn mà lại chịu thua à.

- Chuồn chuồn ơi!... Cậu trông hoa của tớ đẹp hay hoa bưởi đẹp?

- Hoa bưởi đẹp. Còn hoa của cậu trông như cái đuôi của tớ ấy.

- Ăn nói... - Nó quát.

Nhưng rồi nó khóc thút thít. Chả có con ong con bướm nào đến đậu trên hoa nó cả. Trong khi đó chúng lại cứ dập dìu suốt ngày đêm với những chùm hoa bưởi.

- Lại đây bướm ơi! - Cây

tầm gửi cầu khẩn. - Tớ ở trên cao hơn. Tớ lại có màu da cam, chứ chả trắng bạch như hoa bưởi.

-Tôi chỉ đến với những bông hoa nào có hương có nhụy.

- Tôi cũng có hương có nhụy.

- Hương nhụy của cậu hôi xì xì. - Chuồn chuồn cười khanh khách đế vào.

- Tôi chỉ đến với những bông hoa nào mà từ đó quả sẽ trồi lên - Bướm nói. Những bông hoa bưởi trinh trắng cao quý biết nhường nào. Ngày mai từ mỗi đóa hoa, quả nhỏ như chấm mực xanh, như giọt mật sẽ ló ra. Giọt mật lớn dần, nhanh như thổi, rồi thành trái lớn chứa trong lòng đầy vị ngọt thơm... Còn cậu... Cậu chả được cái tích sự gì. Dăm bữa nửa tháng cậu héo quắt, rụng xuống. Thế là hết!

- Hết kệ tớ!

- Thì tớ cũng kệ cậu. - Bướm quay đi, và lại giập giờn múa hát với hoa bưởi.

Đúng như lời bướm nói, Sang thu, bưởi đã trĩu nặng quả. Mỗi quả mọc từ một bông hoa “ngày xưa”. Quả mặc tấm áo vàng may bằng nắng thu và trong lòng nó đầy những giọt sữa dịu mát ngọt lành của đất.

Còn cành

tầm gửi thì vẫn trơ trơ ngất ngưởng, và ngày đêm vẫn ra sức hớt tay trên những giọt mật của đất trên đường đi tới quả.

Hôm ấy cậu Bé ra trảy bưởi. Hai tay cậu nâng niu quả vàng âu yếm. Chợt cậu nhìn thấy cành

tầm gửi. Cậu trèo phắt lên. “Cắc” một phát - thế là cả nhà tầm gửi bay sà xuống trở thành đống lá khô mục nát dưới chân gốc bưởi.32 33

TÂM HỒN HOA

ùa xuân, cô Bé vào trong vườn. Hoa đào đang nở màu hồng rợp trên đầu. Cô gọi:

- Đào ơi, sao bạn mang sắc màu đẹp thế!

- Tôi cũng giống như màu

đôi môi của bạn ấy mà. Đấy bạn soi gương xem. Giống như đúc phải không? Đôi môi thường cất lên những bài hát líu lo. Đôi môi ấm rực và nở những nụ cười tươi. Mỗi nụ cười tỏa ra những tia sáng diệu kỳ làm ấm lòng người. Đấy, tôi cũng mang màu đôi môi của bạn. Và mùa xuân đến, tôi cũng nở những nụ cười. Tôi với bạn là một mà thôi.

Cô Bé âu yếm áp nụ cười mình lên những nụ cười của

hoa đào, thầm thì:

- Ừ, hai chúng mình là một.

Mùa hạ, cô Bé tìm những bông hoa trắng.

Hoa nhài, hoa ngọc lan. Hoa dơn trắng và hoa sen trắng.

- Hoa trắng ơi! Hoa trắng ơi!... Sao mà tinh khôi thế!

- Chúng tôi mang màu của tuyết. Màu của trang giấy chưa hằn vết bút, trang giấy vẫn được ví như tâm hồn trẻ thơ của các bạn. Màu những cánh cò xòe giữa đồng lúa biếc. Chúng tôi có tên là

trong trắng. Là đức tính cao đẹp của con người. Chả phải ngẫu nhiên mà có màu trắng thế đâu. Tâm hồn trong trắng của con người hiện hình thành hoa trắng đấy. Cô Bé ơi, môi cô màu đỏ, mắt cô màu đen, nhưng cái gì trong trái tim cô màu gì, đâu có ai nhìn thấy được, phải nhìn nó trên những cánh hoa này.

- Hoa trắng ơi! Hoa trắng ơi! - cô Bé gọi - Hai chúng mình là một!...

Mùa thu, cô Bé gặp những

bông cúc. Những bông cúc vàng tươi sáng, rực rỡ âu yếm níu tay cô.

Cúc ơi! Sao cúc có sắc vàng kỳ diệu thế?34 35

- Màu nắng thu mà. Đấy, cô Bé ơi, cô có thấy không, những tia nắng thu vàng như những sợi tơ tằm đang thêu lên tất cả đất trời cây cỏ... Những gợn gió bâng khuâng, còn nắng thu thì run rẩy. Những cánh bướm vàng kia cũng làm bằng nắng thu đấy. Nó cũng như tôi. Tôi là những sợi nắng thu dệt nên. Tôi và bướm là hai sứ giả của mùa thu. Những mùa thu tươi sáng. Những mùa thu làm con người xốn xang yêu đời... Con người không được chán buồn. Tôi là sắc màu của những cảm xúc say đắm yêu đời...

- Hoa cúc ơi, sao nhìn hoa lòng ta rạo rực bâng khuâng thế...

- Đấy, chính vì thế mà tôi mang trên mình sắc đó.

Mùa đông đi qua rồi mùa xuân đến. Mùa xuân, cô Bé lại gặp không biết bao nhiêu là hoa khác nữa.

- Cô Bé ơi! Cô không quên tôi chứ? -

Bông hồng nói. - Tôi là màu của mặt trời sau làn sương sớm. Màu ngọn lửa ấm áp trong nắng mùa đông. Màu lá cờ phấp phới. Màu những giọt máu chảy trong thân thể bạn...

Mặt trời chẳng bao giờ mất. Ngọn lửa chẳng bao giờ tắt. Dòng máu chẳng bao giờ ngừng... Cô Bé ơi, đó là tôi đấy!

Cô Bé áp

bông hồng vào ngực. Một ánh sáng từ đó tỏa bừng trên gương mặt.

- Còn tôi... tôi là cành

vi-ô-lét, - Một tiếng nói dịu dàng từ góc vườn vẳng tới. - Người đi xa tặng người ở nhà cành vi-ô-lét. Màu hoa này là ngôn ngữ của hai người xa nhau. Ngôn ngữ ấy là thương nhớ, thủy chung...

Cô Bé càng đi sâu vào khu vườn càng ngập chìm trong tiếng nói ríu rít của mọi màu hoa. Mỗi hoa là một sắc màu của những tâm hồn...

36 37

TRANG SÁCH VÀ CHIẾC LÁ

rên giá thư viện xếp đầy những trang sách. Những trang sách phập phồng cảm xúc, tràn đầy trí tuệ. Nó biên chép về sự biến động, về quy luật cuộc đời. Nó biên chép về những tâm hồn con người...

Trên tường cửa sổ có một cây

vạn niên thanh. Những chiếc lá xanh mướt run rẩy trong nắng ấm và gió mát, mỗi ngày một lớn lên. Dây vạn niên thanh bò dần lên giá gỗ đầy sách. Những chiếc lá xòe bên trang sách...

Giá gỗ bảo:

- Lá đi nơi khác lá ơi! Đây không phải chỗ của cậu... Đây là chỗ của những

trang sách.

- Nhưng tớ cũng là những

trang sách mà. - Lá nói.

- Ôi, kỳ chưa!... Sao lại có thể như thế được? Tớ chả thấy có

chữ nào biên chép trong lòng cậu cả. Cậu xem những trang sách giấy đầy những dòng chữ đen li ti thế kia mà...

- Trong lòng tớ là những

dòng chữ xanh. Đấy cậu xem... tràn ngập cả... Nếu cậu soi tớ lên nắng sẽ thấy trong lòng tớ là hàng triệu chữ li ti. Mỗi chữ chỉ như một chấm nhỏ... Nhưng đó là chữ đấy. Và những chữ đó chính là biên chép về sự sống đấy. Nó cũng biên chép về tâm hồn con người... Đủ hết cả... hệt như các trang sách giấy kia đấy. Chả khác nhau tẹo nào.

- Ôi

trang sách lá màu xanh tuyệt diệu! - Những trang sách giấy trên giá tường thốt gọi. - Đúng là như thế! Chúng tớ với cậu là một.

- Phải, là một mà thôi.

- Cũng như có thể gọi

trang sách giấy chúng tớ là những chiếc lá. Chúng tớ nằm im 38 39

đây nhưng thực ra là đang phập phồng hơi thở. Những dòng

chữ màu đen nhưng mang sức sống xanh tươi của cuộc đời. Chúng tớ đang sinh sôi nảy nở và sống mãi với cuộc đời này.

Chúng tớ cũng là

những chiếc lá, hệt như cậu...

THỎ BẠCH KHUẾCH KHOÁC

ô Bé mới có một con thỏ bạch tuyệt đẹp. Đôi mắt hồng, bộ lông trắng như tuyết, và dáng điệu nhanh nhẹn, láu lỉnh.

Buổi tối, Bé ngồi xem ti-vi, bộ phim dài nhiều tập kể chuyện một con thỏ khôn ngoan hàng trăm lần đánh lừa được cáo, đưa nó vào tròng khi cáo đuổi bắt thỏ. Cáo tức điên nhưng không làm gì được, và kết cục mỗi tập phim, bao giờ cáo cũng bị thua.

Thỏ bạch

cũng ngồi vắt chân chữ ngũ bên màn ảnh nhỏ. Nó bảo cô Bé:

- Ấy! Chính tớ đó - nó chỉ vào

con thỏ trong ti-vi... Tớ làm cho thằng cáo khốn đốn. Sang tập sau, tớ còn cho nó một vố hay hơn nữa kia. Đón xem tối mai...40 41

Rồi Thỏ ngáp dài, giả vờ hờ hững:

- Trong lúc mình đùa giỡn với cáo, các ông ấy bắc máy quay trộm lúc nào, mình cũng chả biết. Đem chiếu thế này cũng chả xin phép mình gì cả. Tệ thật.

- Thế có phải cũng chính cậu chạy thi với

Rùa trong sách tập đọc của tớ không? - Cô Bé hỏi.

Thỏ bạch

chả cần biết mô tê câu chuyện thi cử ấy thế nào, nhưng cứ nhận liều:

- Chả tớ thì ai.

Cô Bé mở quyển tập đọc ra. Thỏ chỉ vào hình vẽ:

- Đúng rồi, đây này... Thi với cử... - Thỏ lại giả vờ uể oải - thi với thằng

Rùa chán mớ đời. Mình về đích trước nó, ngủ một giấc rồi, mới thấy nó bậm bạch đến nơi...

Cô Bé mở tròn mắt:

- Sao trong truyện lại nói

Rùa về đích trước. Còn cậu vì chủ quan, la cà dọc đường nên thua cuộc. Đây này, cậu đọc lại truyện xem.

Thỏ bạch

giật mình, toát mồ hôi, lúng túng đỡ quyển sách. Nhưng khốn nỗi nó có biết chữ đâu! Nó đành cầm sách theo chiều lộn ngược và giả vờ lẩm nhẩm đọc.

Cô Bé bưng miệng khúc khích cười.

CÂY VĨ CẦM CẢM LẠNH

rong căn phòng bé Thu Uyên, mọi cái đều bừa bãi chả được chăm sóc gì cả. Lọ mực than thở với quyển sách:

- Tớ chưa bao giờ được đậy nắp. Khổ thân tớ quá. Tớ khóc hết nước mắt. Những dòng nước mắt cứ bay đi bay đi cho đến ngày khô cạn...

- Còn tớ thì thường xuyên bị bẻ quặt cánh vào nhau mỗi lần cô bé sờ đến tớ.

-Sách nói.

Bộ quần áo màu hoa hiên

vắt trên thành ghế góp chuyện:

- Còn tôi thì đã ba hôm nay thay ra không được giặt. Ôi tôi thèm một chậu nước

42 43

quá. Tôi là bộ quần áo đẹp nhất của cô bé mà cô bé nỡ đối xử với tôi thế này.

Từ chân giường, chiếc

mũ vải rộng vành rên rỉ:

- Khi cần che nắng thì cô bé nâng niu tớ trên mái tóc. Tớ làm cho gương mặt cô bé xinh đẹp thêm ra. Thế mà bây giờ, tớ nằm đây! Suốt đêm chả ngủ được vì sợ thằng gián và thằng chuột!.

Bé Thu Uyên mở cửa bước vào, miệng hát nho nhỏ. Bé vừa ở nhà văn hóa thiếu nhi về, nách cắp chiếc đàn

vi-ô-lông xinh xắn. Đáng lẽ phải đặt đàn vào trong hộp da lót nhung, đóng nắp kín, thì “tạch”, ác-xê bị quẳng lên bàn, và “cộc”, cái đàn trần trụi bị móc lên đinh trên tường lốc cốc... Đàn bị đập đau điếng.

- Mẹ ơi! - Bé chạy vội xuống bếp. - Có gì ăn không hở mẹ?... Con đói lắm. Tập đàn cả buổi rã rời hết ngón tay.

- Con gái ngoan của mẹ, cơm sắp chín rồi đấy.

- Mẹ ơi! Phải mua cái gì liên hoan đi mẹ. Ngày mai con được lên sân khấu Nhà văn hóa độc tấu, mẹ ạ.

- Ôi, con mẹ giỏi quá.

- Mẹ chuẩn bị các thứ cho con nhé, quần áo, giầy dép phải thật cẩn thận.

- Theo mẹ, con mặc bộ quần áo hoa hiên là đẹp nhất.

Bé Uyên ôm đầu:

- Nhưng mà bộ đó con quên giặt, mẹ ạ. Bây giờ giặt, ngày mai sao khô.

- Cứ giặt đi, rồi là nóng cho bay hơi...

Bé Thu Uyên vò quáng vò quàng bộ quần áo. Đêm hôm đó trời mưa to. Nước hắt vào ẩm bức tường treo đàn. Nhưng tất nhiên là, Thu Uyên chả biết. Bé còn bận ngủ tít thò lò trong chiếc chăn bông ấm cúng.

Sáng ra, ăn điểm tâm xong, mặc bộ đồ hoa hiên, bé vội vã xách đàn đến hội trường. Ôi, phải nói là bé rất hồi hộp nhé. Hàng trăm thính giả im phắc đang chờ đợi. Cánh màn nhung vẫn khép kín. Bé Thu Uyên hơi run, nhưng mà rồi cũng chả run. Bé kéo đàn hay lắm. Còn bản nhạc thì đã thuộc lòng như cháo. Và cây đàn này thì rất là tuyệt hảo... Chiều hôm qua, người ta đã lên dây cho nó chuẩn ơi là chuẩn. Ác-xê đã vuốt nhựa thông. Chiều hôm qua bé đã dạo thử. Tiếng đàn âm vang trong vắt.

Bé Thu Uyên chắc chắn mình sẽ thành công. Một lát nữa thôi, trong cái không gian này sẽ vang lên tiếng đàn của bé. Những thính giả kia sẽ nhắm mắt mơ màng, và trước

44 45

mắt họ một dòng suối long lanh sáng rực sẽ chảy, nắng óng ánh sẽ run lên... Những chiếc lá lao xao. Rồi tiếng đàn miêu tả cơn gió trong veo đang đùa với những bông hoa mới nở. Tiếng những con chim chích ríu rít nô vui... Những con chim chích là hình ảnh của tuổi thơ.

Hồi chuông mở màn làm bé Thu Uyên xốn xang. Người ta đã giới thiệu tiết mục, bé bước lên sân khấu trong ánh điện chói chang rọi vào người. Bộ đồ hoa hiên rực rỡ hẳn lên...

Bé hăm hở hào hứng bao nhiêu nhưng khi những nốt nhạc đầu tiên từ cây đàn vang lên, Thu Uyên đã giật mình lo ngại. Màu âm thanh có gì xin xỉn đùng đục. Những ngón tay của bé vẫn dẻo dang mềm mại một cách điêu luyện, nhưng sao hiệu quả âm thanh lại khác hẳn. Chiếc ác-xê lướt lên lướt xuống vẫn rất tài hoa, mà sao tiếng đàn như có gì ấm ức, không thoát lên được. Chả có dòng suối long lanh sáng rực chảy gì cả. Nắng chỉ mờ mờ, và dòng suối thì âm u. Những chiếc lá chỉ thì thào, cơn gió cũng chẳng trong veo. Còn chim chích thì rõ ràng là hờ hững uể oải.

Bé Thu Uyên phát khóc. Không có gì ảnh hưởng xấu đến cuộc biểu diễn cả. Tâm trạng bé khi bước lên sân khấu đầy hào hứng. Vậy mà sao tiếng đàn như không “mở miệng” ra được.

Cây đàn quen thuộc với Thu Uyên đã bao nhiêu năm nay rồi. Nó vốn là người bạn tâm tình nhất. Nó hiểu Uyên một cách kỳ lạ. Khi trong lòng Uyên đang cảm xúc gì là nó nói thành lời ngay, nó ngân lên âm vang thiết tha tất cả những gì mà Uyên khao khát.

Thế mà bây giờ nó như một kẻ phản bạn. Nó ậm ừ, ngập ngừng, uể oải, xa lánh. Nó làm Uyên chết điếng người.

Những tiếng vỗ tay của thính giả khi khúc nhạc kết thúc thật là rời rạc. Tai Uyên ù ù lùng bùng. Nước mắt lưng tròng, bé chạy trốn khỏi ánh đèn sân khấu. Khi đã khuất vào hậu trường, Uyên bật khóc nức nở. Cô giáo vẫn dạy đàn cho Uyên cũng hốt hoảng chạy lại, cô không tin ở tai mình nữa. Cô vừa nghe một khúc đàn tẻ nhạt, chết cứng.

Thu Uyên ôm chầm lấy cô. Cô cầm cây đàn, soi nó lên trong nắng ngoài sân, dáng điệu như một bác sĩ đang tìm bệnh của bệnh nhân. Chợt cô giật mình thốt nhẹ: “Trời... Uyên ơi!”.

- Thưa cô, gì ạ?

- Này em xem.

46 47

Cô giáo nheo mắt nhìn qua

khe âm thanh vào mặt gỗ trong lòng đàn.

- Sao nó ẩm thế này?

Thu Uyên ngơ ngác. Bé xem xét và cũng giật thót. Quả tình là cây đàn bị ẩm thật. Mặt véc-ni bóng nhoáng bên ngoài thì vẫn như thường nhưng bên trong thì ướt lạnh.

Cô giáo lắc đầu:

- Khi một cây vi-ô-lông bị ẩm thì nó cũng giống hệt như em bị cảm lạnh, ngạt mũi. Em có thể hát được không khi em đang ngạt mũi. Nó cũng vậy đó. Cây đàn này đã bị cảm lạnh... Nhưng cô chỉ ngạc nhiên là vừa chiều hôm qua nó còn “lành lặn” kia mà. Em đã nhúng nó xuống ao hay sao?

- Không... thưa cô.

- Vậy đêm qua em để nó ở đâu, em không cho nó vào hộp lót nhung, đậy nắp, để nơi khô ráo sao?

Thu Uyên giật mình sực nhớ đêm qua mưa to, bức tường ướt đẫm, ngấm nước từ bên ngoài vào. Cây đàn trần trụi đã treo ở đây và cũng bị ẩm lây.

- À là như thế - sau khi nghe Thu Uyên thú nhận, cô giáo buồn rầu nhìn vào mắt bé. - Em biết đấy: Trong lòng cây đàn pi-a-nô người ta phải thường xuyên mắc một bóng điện để sấy khô không khí. Nếu không, cây đàn sẽ “mất tiếng” khi tình trạng ẩm ướt kéo dài. Cây vi-ô-lông này cũng thế. Nhiều khi người nhạc công chỉ phà hơi thở kéo dài, đàn cũng bị ẩm, giảm tiếng. Huống hồ em đã để nó nằm co ro run rẩy với bức tường ẩm ướt suốt đêm mưa to gió lớn như đêm qua. Trong khi đó em thì nằm ấm tròn trong nệm mút, chăn bông... Em để cho người bạn thân thiết nhất của em trơ trụi. Em thật tệ, thật đoảng... Đây là một bài học cho em. Phải biết yêu quý chăm sóc tất cả những đồ vật cần thiết và thân yêu của mình...

Thu Uyên ấp cây vĩ cầm bị cảm lạnh vào lòng, day dứt một niềm hối hận.

48 49

CÁI ĐĨA ÚP CHÉN

ái đĩa nhựa dùng làm khay úp chén nằm trên bàn. Phải nói là nó có nhan sắc. Tròn vành vạnh. Đường lượn gờ đĩa mềm mại. Toàn thân màu đen bóng hằn bốn bông hoa hồng nhung rực rỡ in nổi.

Cái đĩa biết là mình có địa vị quan trọng.

Cái nồi cái niêu thì suốt đời bị khói gio đen kịt, và chỗ ở cố định là lăn lóc dưới bếp. Cái quần cái áo ông chủ quý là thế, luôn chưng lên người, mà cũng bị vắt chồng chéo trên dây phơi trong buồng, mặc cho chuột nhắt đến ngửi hơi. Cả cái quạt máy đắt tiền mà địa vị cũng chỉ là ở góc nhà.

Riêng nó,

cái đĩa úp chén, thì lúc nào cũng được đặt nâng niu trên mặt bàn véc-ni sạch bóng. Chả bao giờ cái đĩa chén phải nằm nơi xó xỉnh. Ông chủ luôn lau chùi nó. Khách khứa đến, ai là người được ra tiếp? Cái nồi cái niêu chăng? Không đời nào! Cái siêu thì chỉ được sôi hì hụi trong bếp! Cái quạt thì chỉ được rù rì trong xó nhà. Chỉ có nó! Chính nó mới được ra chào khách. Thật là sang trọng không biết chừng nào!

Ông khách ngồi xuống ghế. Còn nó chễm chệ đặt đít trên bàn ngang tầm ngực ông.

Ông chủ hai tay nâng nó lên trước mặt khách. Nó đối diện một cách duyên dáng với khách, dù là khách sang đến đâu cũng vậy. Khách uống hớp trà, khà một tiếng rồi thường thì là thốt lên một lời tấm tắc:

- Chà, bác có

cái đĩa đẹp quá.

Mấy ai đã được những lời khen nịnh nọt trong vọng thế! Chả có ông khách nào ngồi bên bàn mà lại nói: “

Cái nồi niêu của bác trong bếp đẹp quá!”.

Cho nên

cái đĩa chén cho rằng mình là kẻ đáng giá. Không ai có thể bằng mình...

Một hôm ông chủ mua về một chiếc

máy quay đĩa. Cái máy dù choáng lộn đến đâu cũng vẫn chỉ được địa vị ở góc nhà. Làm sao lên được mặt bàn véc-ni này. Ông chủ rút từ trong hộp giấy ra một chiếc đĩa nhựa 50 51

khác lạ, đen bóng, phẳng tẹt.

Cái đĩa chén bĩu môi:

- Xì, thế kia mà cũng gọi là đĩa. Thật không biết xấu hổ. Đồ vô duyên, mặt trên mặt dưới chi chít những vòng chấm li ti kiến bò. Đã thế ở giữa lại thủng một lỗ bằng ngón tay út. Quanh lỗ thì dán giấy

chữ đen tựa chân ruồi! Chứ đâu được bốn bông hoa đỏ chói như mình...

Cái đĩa chén

hơi tự ái vì ông chủ có vẻ nâng niu cái đĩa mặt rỗ kia lắm. Ông trịnh trọng đặt nó lên máy quay rồi bấm nút, nhả cần.

Cả nhà đang cười nói bỗng im phắc.

Cái đĩa rỗ quay tít. Bất ngờ âm nhạc òa lên tràn ngập căn phòng.

Cái đĩa chén

kinh ngạc không hiểu ra làm sao cả? Âm nhạc là thứ cao quý sang trọng biết chừng nào. Chỉ có nó-cái đĩa chén-mới có hân hạnh được tiếp các nhà nhạc sĩ, danh ca, danh cầm khi họ đến chơi với ông chủ. Còn cái nồi cái niêu có bao giờ được mon men đến gần. Không ít các vị ấy với cái cổ họng kỳ diệu của mình đã có lần thốt: “Cái đĩa đẹp quá”, và cũng không ít bàn tay thần của các danh cầm từng dạo những bản đàn làm nín thở thinh không đã trực tiếp chạm vào nó. Còn những đôi mắt các nhà soạn nhạc vốn nhìn thấu tâm hồn cuộc đời cũng đã từng chằm chằm dán vào nó, nhìn thấu tâm hồn đĩa.

Cái chuyện có một không hai ấy đâu phải đùa!

Vậy mà bây giờ cái

đĩa phẳng tẹt, mặt rỗ, vô danh tiểu tốt kia lại biết đến âm nhạc. Hơn thế nữa, lại chính là từ trong lòng nó phát ra những khúc hát diệu kỳ không lời nào tả hết. Dứt khúc này đến khúc khác. Những âm thanh trong vắt như pha lê, nồng ấm như nắng vàng mùa đông, tươi tắn như hoa hồng mùa hạ, cuồn cuộn rạo rực như thác réo biển gầm. Khúc nhảy nhót vui nhộn rực rỡ của quê hương những người đội mũ rộng vành dưới bóng cây ca cao. Khúc đắm đuối trinh bạch của xứ tuyết Nga. Khúc nồng nàn tươi thắm của mùa anh đào Nhật Bản. Khúc sâu lắng tình buồn tâm hồn những cô gái đẹp như tranh Đức Mẹ trên đồng nho châu Âu cổ xưa. Khúc dạt dào lấp lánh của những thủ đô âm nhạc tráng lệ bên bờ Đa-nuýp. Và âm vang hơn hết thảy là khúc ngân nga tha thiết của màu xanh lúa hằn cánh cò trắng muốt.

Cái đĩa chén

bàng hoàng. Ông chủ chống tay lên cằm, mắt lim dim sau đôi kính trắng. Bà chủ ngừng tay đan để con mèo 52 53

vờn cuộn len trên đi-văng. Con gái ông chủ khẽ phác những động tác của đôi chân sống động sau ống quần gin.

Phạch. Cái

máy quay đĩa ngừng. Cái đĩa hát đứng im. Cả nhà bừng tỉnh một cơn mơ, một giấc mộng thần kỳ. Ông chủ nâng niu cái đĩa hát đút vào hộp giấy. Cái đĩa chén bồn chồn. Trời ơi! Nó cũng giống hệt cái đĩa hát, khác gì! Cũng bằng nhựa đen như nhau cả. Cũng cỡ to bằng nhau. Chỉ khác một tí là nó đẹp hơn, có hoa in và có gờ cong lên duyên dáng. Nếu đặt nó lên máy quay kia thì ắt nó cũng phát ra âm nhạc, chả kém gì ai. Thì ra trong lòng nhựa của nó chứa đựng cả một kho báu âm thanh mà lâu nay nó không biết. Nó cứ tưởng giá trị mình là ở mặt bóng in hoa xinh đẹp. Nó biết đâu lòng nhựa của dòng họ đĩa nhựa kỳ diệu đến mức bằng cả một chục nhà soạn nhạc lẫn danh ca danh cầm cộng lại...

- Ông chủ ơi... Hãy để tôi lên

mâm máy quay. - Cái đĩa chén năn nỉ.

- Không được. - Ông chủ nói.

- Hãy cho tôi có dịp biểu lộ hết năng lực, giá trị... Rồi ông sẽ thấy.

- Không được. - Ông chủ lại lắc đầu lần thứ hai.

- Đấy biết mà! Đời là thế. -

Cái đĩa chén đau khổ. - Giá trị bao giờ cũng bị kìm hãm, bị đặt không đúng chỗ. Năng lực không được giải phóng hết. Giá như, nếu như...

Ông chủ bực mình tặc lưỡi đặt đĩa chén lên mâm máy quay. Phạch, ông bấm nút, đặt cần.

Cái đĩa chén

quay tít. Một cái kim nhọn từ cần máy xiết vào vành đĩa đau ứa máu.

- Ối giời ơi, chết tôi rồi! -

Cái đĩa chén rú lên.

Xẹt xẹt xẹt... Dít dít dít..., Cái kim xẻ rãnh lên mặt đĩa hết vòng này đến vòng khác liên tiếp, đều đặn.

Mặc! Máy đã quay đâu có thể dừng tùy tiện được.

Ối cha ơi!... Ối mẹ ơi!...

Xẹt xẹt xẹt... Dít dít dít... Cái kim vẫn cứ tiếp tục khúc nhạc gảy từng mẩu da mẩu thịt của

chiếc đĩa chén.

Lạch xạch... lạch xạch... lách cách... lách cách...

Cái đĩa chén

oằn người quằn quại nhảy chồm chồm trên mâm quay.

Bây giờ thì nó phát ra đúng thứ âm nhạc của nó - âm nhạc của các chén tách va vào nhau...

54 55

CÂY NẾN VÀ CÂY BÚT CHÌ

ây Nến trắng như tuyết và tấm lòng thì trinh bạch, Bạn của cây Nến là cây Bút Chì thân gỗ mộc mạc...

Bóng bay hồng

từ trong ngăn kéo nhảy ra nhìn đôi bạn Chì-Nến, mỉm cười:

- Trông các cậu “hãm tài” quá. Cậu Nến thì thộn. Cậu Chì thì quắt. Nhìn tớ đây này.

Bóng bay

hít hơi, phình bụng thành to như một quả bưởi, căng mọng, rực rỡ, lồ lộ vẻ đẹp quyến rũ.

Bóng hồng nhởn nhơ bay. Cuộc đời choáng lộn biết chừng nào.

- Vậy mà bên trong tớ chỉ là rỗng không thôi. - Bóng đắc chí. - Nếu muốn, tớ sẽ lại thổi phồng mình lên to hơn nữa cũng chẳng khó khăn gì. Ấy vậy mới là tài chứ.

Bóng lại hít hơi, và quả nhiên lại to đẹp gấp bội thật.

Bóng hồng lượn lờ trên cao. Còn Chì và Nến thì không nhắc mình lên được.

Đêm đến, mọi vật đã ngủ yên,

cây Nến bắt đầu tỏa sáng. Tấm lòng trinh bạch của nó cháy ngời lên, chói lọi, chan hòa.

Dưới ánh sáng

cây Nến, cây Chì bắt đầu chạy trên màu giấy trắng. Ánh sáng của Nến dẫn đường đi cho cây Chì. Tâm hồn đằm thắm đậm nét của cây Chì dần hiện hình lên thành chữ. Hết trang này đến trang khác, mỗi chữ hiện lên thì cây Chì lại mòn đi một tí. Trí tuệ của sự sống chứa đựng trong từng chữ. Cuộc đời cây Chì đang chuyển hóa thành trí tuệ. Và khi trí tuệ càng dày trên trang giấy bao nhiêu thì cuộc đời cây Chì càng ngắn lại bấy nhiêu.

Nhưng

cây Chì ngày càng hăm hở chạy trên trang giấy với sức cuồn cuộn. Thân thể nó đang bị tan hòa. Có đau đớn nhưng hạnh phúc. Cho đi mà không nuối tiếc. Mất đi mà kiêu hãnh tự hào.56 57

Cây Chì

không bị lạc lối, nhầm đường vì có ánh sáng chói lòa của ngọn Nến. Ánh sáng ngùn ngụt phóng vào không gian với khát khao vô hạn độ là xóa nhòa bóng tối. Tiếng ánh sáng reo lên. Hơi ánh sáng ấm áp. Cây Nến lẫm liệt uy nghi.

Nhưng chính trong khi rừng rực ánh sáng không ngừng không nghỉ ấy thì thân Nến đang bị ngắn dần lại. Những giọt lệ của Nến lướt thướt thành dòng dài theo thân xác. Lại vẫn đau đớn mà hạnh phúc. Cho đi mà không nuối tiếc. Mất đi mà kiêu hãnh tự hào.

Ánh sáng càng chói ngời, giọt lệ càng đầm đìa.

Những dòng

chữ đã kín đặc hết trang này sang trang khác. Cây Chì đã ngắn đến mức chỉ còn một nửa. Những dòng chữ ngày càng đậm, ánh sáng ngày càng ngời. Cho đến một lúc cây Chì chỉ còn bằng một đốt tay... rồi chỉ còn bằng một hạt thóc. Và cuối cùng thì một tiếng nổ nhẹ, hạt thân thể cuối cùng của nó biến mất trên thế gian này trong khi dòng chữ cuối cùng của một trang sách cuộc đời vừa viết xong.

Và cũng chính lúc đó

cây Nến vừa cháy hết. Những dòng lệ chan chứa đọng dưới chân Nến dồn sức bùng cháy lên ánh sáng cuối cùng của mình sau khi đã dắt dẫn dòng chữ cuối cùng đến chỗ của nó.

Ngọn lửa trước khi lịm hẳn đã phụt lên cao, chiều dài ngọn lửa đo đúng bằng chiều dài thân Nến lúc trước. Ngọn lửa khắc tạo vóc dáng của tấm thân Nến vào trong ký ức không phai mờ.

Đến đây, thay thế cho ánh sáng Nến đã tắt,

ánh sáng của những dòng chữ bắt đầu tỏa chiếu.

Bóng hồng bay vẩn vơ lạc lối. Nó làm sao mà nhận biết được thứ

ánh sáng mới này. Bóng loạng choạng. Với sự cố căng phồng cái rỗng không của nó, nó va phải một vật gì đó rồi nổ bốp.

Cái xác rách bươm và vô dụng lẫn trong rác rưởi nền nhà.

58 59

HOA HỒNG

rong nhà bé Hồng Nhung lúc nào cũng thoang thoảng mùi hoa hồng.

Đấy là lọ tinh dầu mẹ để trong tủ kính xoáy lỏng nút. Từ bé đến giờ, bao năm rồi mùi hoa hồng thành hương cố định trong nhà Nhung. Bé tưởng tượng nếu thiếu nó, ngôi nhà sẽ lạnh lẽo buồn tẻ biết nhường nào.

Bao nhiêu năm chai tinh dầu thăng hoa chẳng vơi đi mấy tí.

Mỗi năm vào ngày sinh nhật Nhung, mẹ lại thêm một lần kể câu chuyện cũ.

... Ngày ấy mẹ là cô thiếu nữ hái hoa hồng nơi ngoại ô thành phố Kazanlak nước Bungari. Mẹ là công nhân lao động hợp tác. Thành phố nằm lọt trong cái thung lũng hoa hồng khổng lồ, như đài nhị vàng giữa những cánh xòe.

Nơi đấy là quê hương hoa hồng, là xứ sở của hoa hồng trên mặt đất này. Từ tháng sáu, mùa hoa nở, cả mặt đất thành một thảm hoa đỏ chói tương ứng với bầu trời mây vàng óng trên đầu. Bướm bay như những đốm nắng lung linh. Mùi hoa ngào ngạt không trung. Tưởng như cả vầng mây kia cũng thơm. Nắng cũng thơm. Còn tất nhiên gió thì quá thơm đi rồi. Những cô gái đẹp như tiên, da trắng như tuyết rủ nhau bơi đùa dưới suối, khi lên bờ người ướt ròng ròng và thơm nức.

Mẹ đã ở xứ hoa hồng mấy năm trời. Ngày ngày mẹ đeo một cái giỏ lớn sau lưng cùng mọi người đi hái hoa hồng lúc tinh sương. Hoa hồng phải hái lúc mặt trời chưa mọc, thì độ tinh dầu mới nhiều. Nắng lên, lượng tinh dầu mất nhiều do thăng hoa lúc bình minh (sáng sớm ngửi hoa hồng thấy thơm ngào ngạt là do vậy).

Mẹ đi vào cánh đồng, ngập chìm trong hoa. Hoa che trên đầu, hoa quệt vào má vào môi, hoa vấn vít quanh vai, nhị vàng quệt

60 61

đầy ngực áo trắng. Sương trên hoa thấm vào áo lạnh mát. Cả gai nữa, cào xước da tay.

Những con bướm vàng nằm trên lòng những bông hoa lúc đấy còn ngủ say thiêm thiếp, chả biết gì. Mẹ ngắt hoa, những con bướm mới choàng tỉnh dậy bay hốt hoảng.

Mẹ hái bằng cả hai tay nhanh tăm tắp.

Mẹ đã hái bao nhiêu triệu triệu

bông hồng. Con có biết khúc nhạc Nga “Triệu bông hồng” say đắm không nhỉ. Mẹ nghĩ: đó là khúc hát cho những người hái hoa hồng như mẹ. Móng tay bấm sật vào cuống hoa, nhựa ứa ra. Nhựa hồng để lại vết thâm trên hai ngón tay mẹ không bao giờ rửa sạch.

Mẹ không thể đếm thành con số những hoa hồng mẹ đã hái. Nhưng công thức thì tính rõ: Cứ mỗi tấn hoa hồng thì chế ra được một lọ tinh dầu như lọ để trong tủ nhà ta. Một tấn là bao nhiêu bông hoa nhỉ? Một tấn những cánh hồng nhẹ như gợn gió, như đốm nắng ấy mới điều chế ra được một lọ tinh dầu.

...Mùa hoa hồng năm ấy, có một chàng sinh viên Việt Nam đang học ở Xô-phi-a xuống thung lũng để ngắm hoa hồng. Mẹ và người ấy đã yêu nhau, và đó chính là cha của con bây giờ. Vậy nguồn gốc của con chính là từ hoa hồng đấy...

HƯƠNG VỊ QUÊ NHÀ

ước biển trong xanh. Đôi bạn Cá Thu và Cá Hồi bơi bên nhau. Cá Thu nhìn Cá Hồi toàn thân bọc quấn trong những tia nắng vàng dưới nước. Những lớp vẩy óng ánh sáng rực, eo thân tròn căng, và trong đó đang mang nặng một sứ mệnh thiêng liêng mà thiên nhiên chỉ giao cho những người mẹ...

Cá Hồi lên đường về quê sinh nở!

- Chào nhé! Hẹn mùa sau gặp lại! Tạm biệt - Cá Hồi dừng lại một giây rồi lao vút lên theo làn sóng cuộn. Không một lần ngoảnh lại. Nó vội vã về phía cửa sông, không đắn đo, không dùng dằng lưu luyến.

62 63

Cá Hồi gặp người bạn trai của mình đã đến đây từ vài hôm trước. Sóng dữ dội, họ phải gào lên mới nghe thấy tiếng nhau:

- Bạn ơi! Băng trên nguồn tan chưa?

- Chưa bạn ạ!

Cá Hồi bồn chồn nôn nóng. Không có ai sốt ruột như nó. Đây là lần đầu tiên nó được về quê để tìm nơi sinh nở. Mỗi ngày qua đi nó lại hỏi câu hỏi cũ. Nhưng chính nó cũng thừa biết còn lâu lắm, lâu lắm băng mới tan.

“Băng trên nguồn tan chưa?” Câu hỏi thật vớ vẩn. Bởi vì bây giờ mới là mùa thu, tuyết mới rơi nhè nhẹ những bông hoa trắng đầu tiên trên đài nguyên. Sang mùa đông, sông mới đóng băng, và sang xuân băng tuyết mới tan.

Con cá Hồi chờ đợi mùa xuân!

Vùng biển cửa sông mỗi ngày thêm đông đặc cá Hồi về đợi.

Mùa xuân còn lâu mới đến, nhưng chúng cứ nôn nóng. Tầu còn lâu mới chạy nhưng chúng cứ ra ga.

- Năm xưa, em u mê quá, không nhận ra dòng sông của quê hương mình. - Một con cá Hồi tám vòng tuổi trên vây lưng kể chuyện. - Em cũng lên đường từ mùa thu. Nhưng trời trừng phạt, làm cho em lú lẫn. Em đã đến một con sông khác. Nếm nước ở cửa nguồn giật mình thấy nó đắng chát. Kinh hoàng em lao ra biển. Em cuống cuồng, hối hả, vội vã, hớt hải, chỉ sợ lỡ mùa. May mà em lại tìm được tới cửa sông này. Lúc ấy đã vào giữa mùa đông.

- Con sông quê mình thì trộn vào đâu cho lẫn được.

- Một người bạn mười vòng tuổi trên vây lưng đáp lại. - Tôi thì tôi cứ nhắm mắt bơi một mạch xuyên từ bờ biển bên kia sang bờ biển bên này, cũng tìm thấy nó. Tôi chả phải nếm vị nước như mọi người, chỉ cần ngửi qua một cái là biết. Nước con sông quê mình hương vị diệu kỳ, uống vào mát ngọt đến tận tim gan.

... Cuối thu, chắc là tuyết đã phủ đầy trên đài nguyên. Mùa đông dài dằng dặc với người đợi chờ. Thế rồi trời hửng nắng. Biển ấm rực như có đôi cánh ủ.

Một buổi sáng cửa sông réo trào khác lạ. Làn nước trắng bạc ngân lên. Bất ngờ từ phía biển, cả đàn cá vĩ đại lao vào dòng như một ngọn thác xối ngược trở lại. Tiếng cá quẫy dữ dội như tiếng gió bão. Những con chậm chân bèn phóng mình bay lên vượt qua tranh lối.

64 65

Cửa sông quá chật so với cá.

Dăm ngày sau cuộc hành hương về quê cha đất tổ, đôi cá Hồi đi đẻ lần đầu mới chịu giảm một chút tốc độ khởi hành. Chúng xao xuyến ngắm lại phong cảnh thời niên thiếu. Những bờ cỏ, đám rong xanh, bãi cát... tất cả vẫn như xưa, thân thiết biết chừng nào.

- Chỗ này trước em thường nô đùa, lúc đó em còn bé tí. Chóng thật mới đấy mà vèo một cái đã nửa cuộc đời!.

- Em có nghe thấy suốt đêm sông rì rầm nói chuyện với mình không? Tiếng nói thủ thỉ, yêu thương nghe cảm động muốn ứa nước mắt...

Mặt trời tắt, mặt trăng lại lên, soi đường suốt ngày đêm cho cuộc hành hương sinh nở. Nước thượng du dòng sông ngày một trong hơn. Cho đến một bữa kia... Đàn cá Hồi gặp thác phải nghỉ lại để lấy sức sáng mai vượt sóng. Suốt đêm thác réo điên cuồng. Nước tung lên thành những búi trắng như tơ. Suốt đêm đàn cá rậm rịch. Những con đực nhỏ nhắn nhẹ nhàng lo lắng nhìn những người bạn gái eo thân căng cứng nặng nề:

- Chúng mình đã vậy, còn các bạn ấy thì sao?

- Yên tâm! Mặc kệ chị em tôi, sẽ qua được hết! Không ai được chùn bước. - Một con cá Hồi cứng cỏi trả lời.

Mặt trời vừa nhô lên. Dòng thác óng ánh sáng rực dưới nắng. Tiếng nước sối gầm vang. Những con cá Hồi lấy đà lao vút lên như chim. Chúng chọc thủng màn mưa thác trắng. Những đôi vẩy xòe ra như đôi cánh. Vào cuộc, hóa ra những con cá cái lại bay bổng đi xa hơn những con cá đực. Vì sao chẳng biết, phải chăng vì sự dũng mãnh của sứ mệnh thôi thúc hay vì một tình yêu không bờ bến cất cánh.

Đàn cá Hồi lần lượt vượt thác an toàn. Đậu “chân” bên kia ngọn thác, chúng chưa kịp chờ cho cơn choáng đi qua, lại vội vã hối hả lên đường.

Ngọn nguồn càng lên cao, nước càng nhìn xuyên tận đáy cát sỏi sạch lâng.

- Em nếm vị nước thấy cả mùi tuyết vừa tan. Hơi lạnh mát của tuyết ngấm đến tận ngoài da. Anh có thấy mùi tuyết không anh?

- Có, có...

- Trời ơi, được tắm trong làn nước diệu kỳ này sung sướng biết chừng nào...

Con cá Hồi tìm được một nơi “nằm ổ” ưng ý. Chúng cùng dán tai xuống đáy nghe

66 67

lòng đất thở phập phồng. Rồi chúng quẫy đuôi dọn sạch cỏ rác. Nền cát sạch tinh trơ ra, chúng thay nhau đào hố...

Giờ phút thiêng liêng đã tới. Nỗi mong đợi từ mùa thu qua mùa đông. Nỗi khát khao hăm hở, nhịn ăn vượt thác, vượt dòng mấy ngàn cây số.

Con cá đực lượn lờ vòng ngoài canh gác. Nó lắng nghe tiếng rên sinh thành thiêng liêng của người bạn gái. Ước gì nó có thể chịu đau thay được... Trên trời chớp giật mưa nguồn, giữa dòng sông rét mướt đen ngòm, con cá Hồi ấm mềm quằn quại sinh nở cho đời sự sống...

Một sớm mai, nắng lên rọi xuống dòng sông, con cá Hồi bừng tỉnh bên hố trứng vàng óng của mình. Nó gượng cựa quậy sau cơn mê mệt vì đau đớn và sung sướng.

Người gầy xẹp rã rời, nó gắng lấy vây cào cát lấp ổ, gượng nhẹ âu yếm như người mẹ phủ chăn lên chiếc nôi xinh.

- Các con ơi! Ngủ ngoan nhé! Rồi dòng sông sẽ đánh thức các con... Các con sẽ chui ra khỏi tấm chăn này và bước vào cuộc đời... Dòng sông là của các con, các con hãy yêu lấy nó, hãy ghi nhớ đến tận đáy tâm can vị nước ngọt thơm này để mai sau khi ra biển, nếm vị nước sông mà tìm lấy đường về...

Con cá Hồi gầy guộc, mỏng manh cùng bạn lặng lẽ xuôi dòng. Đến cửa sông nó nghe bạn bè kể lại: tội nghiệp cái nhà chị tám vòng tuổi trên vây, tính tình vô tâm bữa trước, đẻ xong rồi thì kiệt sức chết gục trên đống trứng.

Con cá Hồi bùi ngùi. Một làn sóng biển mặn mòi ào đến đón nó đi xa...

68 69

HÒN ĐẤT

òn đất trong bồn hoa cửa sổ, tên nó là “HÒN ĐẤT”. Ngày ngày nó có nhiệm vụ nuôi lớn cây hoa. Hoa đỏ thắm, hoa vàng tươi, hoa tím biếc. Hoa đẹp ơi là đẹp ai cũng trầm trồ nâng niu. Và tất nhiên chẳng ai để ý đến Hòn đất.

Một hôm có một

Cục nước đá từ trong tủ lạnh bước ra, du lịch tới chỗ bồn hoa. Hòn đất choáng mắt trước Cục nước đá sang trọng, có hào quang óng ánh từ trong ruột và hơi lạnh mát tinh khiết cao siêu.

- Ngươi biết ta là ai không? - Nước đá hỏi.

- Ngài là...

- Ta là cục băng trên đỉnh núi Himalaya quanh năm tuyết phủ, xuống đây chơi. Chỗ ta ở cao nhất thế giới, giáp với giời!.

Hòn đất bàng hoàng, ngẩn ra chiêm ngưỡng vẻ đẹp thiên thần của Cục nước đá. Vừa lúc ấy có một giọt sương rơi đậu xuống cây hoa. Ánh nắng rọi vào làm giọt sương long lanh bảy sắc không khác gì hạt ngọc.

- Cậu mới ở chỗ giáp với giời. Còn ta thì ở chính trên giời kia. -

Giọt sương nói với Cục nước đá. Rồi quay sang Hòn đất, Giọt sương tiếp: - Ta vốn là giọt lệ đẹp nhất của Nàng tiên Út, con gái Giời. Con gái Giời có đúng một trăm giọt lệ trong mắt mình, mỗi giọt lệ là một hạt ngọc trần gian không thể có. Ta là giọt lệ thứ nhất, và đẹp nhất so với chín mươi chín giọt lệ còn lại trong mắt nàng tiên.

Hòn đất như đang nằm mơ. Sao cùng một lúc mà nó lại được hai cái diễm phúc này. Nhưng cũng chính lúc ấy Hòn đất thấy mình cứ run lẩy bẩy cả lên vì rét. Rét thấu ruột, thấu gan. Cả cây hoa cũng kêu trời lên vì rét. Thế là thế nào? Hòn đất co ro co ro.

- Cái rét từ đâu đến thế? - Cây hoa hỏi.

- Có lẽ từ ngài Himalaya.

70 71

Cây hoa không chịu được nữa, lá cành run bần bật lên. Hòn đất thấy nhỡn tiền hạt ngọc Nàng tiên Út kỳ diệu là vậy, đang ngự trên lá cành mà bỗng rơi tõm xuống rồi biến đâu mất, không chút tăm hơi. Ngọc gì mà ngọc dễ vỡ vậy, mà vỡ cũng không còn mảnh vụn nữa. Kỳ lạ thật.

Hòn đất mang niềm băn khoăn thành kính. Nó lặng im nguy ngẫm. Suy ngẫm xong nó quay sang ngài Himalaya để trao đổi những điều đã rút ra... Nhưng kìa, ngài Himalaya đâu rồi nhỉ? Hòn đất không tin ở mắt mình nữa. Không tin thì mặc kệ, sự thật vẫn cứ là sự thật diễn ra trước mắt Hòn đất: Cục nước đá ban nãy óng ánh cao quý nhường ấy mà giờ chỉ còn là một vũng nước nhỏ lênh láng, như vừa có đứa trẻ con nào đái ra đây ấy!

Rút cục vẫn chỉ còn lại có Hòn đất. Nó tên là Hòn đất, vốn chỉ là Hòn đất...

THẰNG QUYỀN

ắng sớm chứa chan. Thằng Quyền bước lang thang vô định giữa triền đồi. Cỏ ngút mắt. Cỏ và cỏ. Chưa bao giờ nó thấy lòng buồn chán rã rời như thế.

Một con sếu bay qua bầu trời rồi mất hút. Sếu đi về đâu nhỉ? Cho ta theo với.

Thằng Quyền trèo lên đỉnh đồi nhìn quanh. Nhà nó kia, xa xa. Mái gianh vàng ẩn trong lùm cây nhỏ. Khói bếp màu lam bay trông thật ấm cúng thanh bình. Vậy mà bây giờ nó không muốn về đấy nữa. Gần đây, bố mẹ nó đều ghét bỏ nó. Hơi một tý là bố vớ cái roi. Còn mẹ thì luôn so sánh nó với lũ trẻ trong xóm “Chân núi”, đứa nào cũng

72 73

giỏi, cũng tài, chỉ riêng nó là đồ vô duyên, vô tích sự, vô giá trị. Có đúng thế không nhỉ, hay là yêu nên tốt, ghét nên xấu?

Thằng Quyền đã đi khá xa. Đường xe lửa xuyên núi chênh vênh trước mặt. Một bên là suối sâu, hun hút, nước réo ào ào tung bọt trắng xóa. Một bên là núi đá lởm chởm.

Đường ray lượn vòng uốn khúc theo sự ngoắt nghéo nhô ra thụt vào của sườn núi. Bỗng thằng Quyền đứng sững. Trước mặt nó là một cây cổ thụ khổng lồ từ sườn núi đổ xuống lấp cả khúc đường ray. Quyền nhớ sáng nay có

cơn lốc núi dữ dội. Vùng này thường hay thế. Có khi giữa trưa nắng êm ả, mà lốc núi thình lình xoáy tít bốc cả mái nhà bay đi. Ngắm bộ rễ tua tủa khủng khiếp bị lật tung của đại thụ, Quyền chặc lưỡi: Thế mới biết đâu phải cái gì cũng bền chắc mãi mãi được.

Thằng Quyền định quay lưng, bỗng nhiên một ý nghĩ vụt loé lên trong đầu: Chốc nữa có một con tàu qua đây, vướng víu ngoắt nghoéo, không nhìn thấy, không phanh kịp, húc vào cái cây đổ khổng lồ này, sẽ lao xuống vực tan xác.

Từ bao năm nay, Quyền đã quen tiếng còi tàu văng vẳng thân yêu. Buổi sáng tàu thường từ dưới xuôi lên. Và như thế có nghĩa là tàu sắp đến. Phải sang phía bên kia, đi tiếp xuống, báo hiệu cho tàu dừng.

Vượt qua chướng ngại này đâu phải dễ. Thằng Quyền bám vào những cành cây leo lên tụt xuống chuyền qua như con vượn. Sểnh tay một tý, có thể ngã, và ngã đây là ngã xuống suối tan xác chứ chẳng chơi. Ai bắt nó dấn thân vào hiểm nguy trong khi lòng nó đang buồn chán rã rời?

Nửa giờ sau, mồ hôi ướt đầm, quần áo te tướp, Quyền qua được vùng cây đổ. Bây giờ nếu đứng bên đường vẫy tay thì có con tàu nào chịu dừng lại? Đã có biết bao nhiêu chuyện trẻ con có “trò chơi” ném đá lên tàu. Và, những người lái tàu thường vốn ác cảm với những thằng nhóc lảng vảng bên đường ray. Quyền cảm thấy sờ sợ. Nếu con tàu “hiểu nhầm” mình là đứa táo tợn ngoại hạng dám đứng giữa đường ray chờ tàu sát đến gần mới chạy dạt ra, nó sẽ không phanh, cả đoàn tàu sẽ rầm rậm lao vào mình khi mình không chạy kịp. Làm thế nào bây giờ? Quyền vừa đi vừa thầm nghĩ. Đúng lúc ấy đất dưới chân nó rung chuyển nhẹ, ầm ầm truyền dẫn. Rồi tiếng còi tàu từ xa vọng tới. Không thể đắn đo tính toán thêm gì được nữa. Phải liều. Thằng Quyền nhảy bổ vào đứng giữa đường ray, cởi quần áo, tay cầm áo, tay cầm quần, phất loạn xạ. Phải như thế mới gây ấn tượng.

74 75

Sớm nay, một buổi sáng đẹp trời. Con tàu số hiệu M125 từ thành phố dưới xuôi chở 500 hành khách lên hai tỉnh lỵ miền núi. Nó sắp đi vào một vùng sơn thủy hữu tình. Người lái đưa mắt nhìn về phía trước. Cái gì kia? Ông giật thót. Một thằng bé đang nhảy loi choi. Khoảng cách con tàu và đứa trẻ không còn xa. Nhưng vẫn đủ để người lái từ từ kéo phanh mà không làm nó chùn lại như con sâu đo...

...Câu chuyện một thằng bé miền núi cứu một đoàn tàu năm trăm hành khách khỏi rơi xuống vực ngày ấy được người ta viết thành một bài văn đăng báo. Có lẽ vì ý nghĩa lớn lao của sự kiện, cũng như bài văn quá hay nên đã được đưa vào sách giáo khoa tiểu học.

Mấy chục năm qua, bao thế hệ đã học bài văn nêu gương sáng ấy. Hình ảnh thằng Quyền đã đi vào tâm trí bao người, thành một biểu tượng của đạo đức vì mọi người, và mãi mãi chẳng bao giờ phai mờ. Bố mẹ thằng Quyền đã mất từ lâu. Nhưng ngày ấy còn kịp nhận thấy, hóa ra con mình cũng là người có ích chứ đâu đến nỗi nào.

Đại Yên 11 - 1998

ĐẠI BÀNG KIM ĐIÊU

hảo nguyên xanh ngắt, cỏ mượt như nhung. Chàng kỵ sĩ phi con Mai Hoa ngược gió, bờm tung lên như hoa lau.

Trên đầu kỵ sĩ, một con Đại bàng Kim Điêu màu xám giang rộng cánh bay theo. Kim Điêu đã được thuần hóa, nuôi trong nhà, là bạn của chàng, gắn bó như hình với bóng.

Bốn vó Mai Hoa khi tung lên, cánh đại bàng cũng vọt lên cao. Nó nhởn nhơ với mây trời một lúc, rồi lại sà xuống bám sát chủ.

Buổi sáng trong vắt, long lanh sương mai. Tia nắng rẻ quạt từ chân trời lia chéo những luồng sáng tím hồng rực rỡ. Mùi cỏ non, mùi sương, mùi nắng sớm, mùi tinh khiết đất trời xộc lên.

76 77

Mai Hoa lao một đường vòng tròn rồi từ từ dừng lại, chân vẫn giẫm chồm chồm quanh vạt

tầm ma hoa trắng. Chàng kỵ sĩ bước xuống. Kim Điêu cũng cụp cánh đậu xuống vai chàng. Nó nhún nhẩy theo bước đi của chàng. Đôi móng nguyềnh ngoàng sắc nhọn bám chặt.

Kỵ sĩ ngồi xuống cỏ, ngả người ngắm bầu trời. Sau những tuần u ám xầm xì, hôm nay nắng mới lên rực rỡ. Nắng đẹp này, sẽ có những chú đại bàng non, từ trong dẫy núi đá xám đằng Tây, mới đủ lông cánh, bay ra nô rỡn mây xanh. Và hôm nay, chàng kỵ sĩ sẽ giăng bẫy bắt lấy một con.

Săn đại bàng Kim Điêu là nghề cha truyền con nối của chàng. Vùng này có giống đại bàng lớn, quý giá khác thường, không đâu có. Một con Kim Điêu được thuần hóa, đem sang bên kia biên giới, bán đi, là một tài sản nhỏ. Kim Điêu dũng mãnh khác thường và trung thành, có thể sống hết đời bên chủ. Những chàng kỵ sĩ thảo nguyên khi ngựa phi dưới đất, trên đầu có Kim Điêu bay theo, đã là một biểu tượng oai hùng, lãng mạn.

Con Kim Điêu là “vệ sĩ” của chủ. Mỏ sắc nhọn, chân đầy móng vuốt có thể cào rách mặt kẻ địch. Kim Điêu là kẻ báo tin, đưa thư, lao vút giữa trời để đến những nơi cần đến.

Thảo nguyên mênh mông, Kim Điêu thường rong ruổi cùng chủ, ngao du. Từ trên cao, bất thần nó có thể sà xuống quắp những con chồn quý có bộ lông tuyệt đẹp thường thấy trong áo mũ quý bà. Hoặc tầm thường hơn, nó tầm nã những con cầy, cáo, sóc thỏ rúc trong các bụi

tầm ma, cho chàng kỵ sĩ nhóm ít củi khô, nướng thịt...

Chàng kỵ sĩ đặt bẫy. Chiếc lưới nhỏ phủ cỏ. Những sợi dây cước trong suốt nối liền các lò so kim loại. Mấy chú chuột núi béo múp được buộc chân, cho chạy loăng quăng, rử mồi.

Con Kim Điêu xám, “trợ thủ” của kỵ sĩ, đứng yên quan sát chủ. Nó đã quá quen cảnh này. Với biệt danh “Kim Điêu Cầu Vồng” mấy năm nay, nó đã gắn bó với chàng. Nó bị sa bẫy ngày ấy để rồi bị thuần hóa nuôi dạy thành bây giờ. Nhưng nó đã quên, quên hết, không nhớ và không muốn nhớ gì cả. Và hiện tại chỉ nhớ rất chính xác cách thức nó sẽ bay lên dụ dỗ một con

đại bàng non như thế nào...

“Kim Điêu Cầu Vồng” là báu vật của chàng kỵ sĩ. Ai mua cũng không bán. Nó có đường lượn cong bay bướm, hào hoa nên được đặt tên này.

Nắng lên cao, sương thảo nguyên vỡ òa. Đây là thời khắc những chú đại bàng

78 79

non, được ấp nở bú mớm, lớn lên trong các hốc đá xám thức giấc. Đôi cánh nó đã dài cả sải. Sức trẻ sục sôi, mắt nó khao khát bầu trời. Nó coi thường đám mây xanh ngắt trên cao. Bởi nó lượng sức mình đã có thể bay vút lên đè đám mây xuống.

Chàng kỵ sĩ nấp kín trong bụi

tầm ma. Gai cào xước má. Phấn hoa vàng quệt đầy vai áo. Chàng vỗ tay ra hiệu cho “Kim Điêu Cầu Vồng” bay lên, vì đã thấy trên trời, bóng một chú đại bàng non bay lượn.

“Cầu Vồng” vỗ cánh mạnh đến mức nghe thấy tiếng gió bị đập ào ào. Nó nhởn nhơ đảo vài vòng quanh “chú em ngây thơ”. Chú em đang ngây ngất ngắm trời xanh và ngầm tự hào khoe với “người anh” về sự trưởng thành của mình. Nó ưỡn ngực, ngẩng cao đầu và để gió trôi ràn rạt qua hàng lông cứng cáp. Nó đã xứng đáng là “Đại bàng Kim Điêu” của núi đá, thảo nguyên này. Không có gì phải hổ thẹn. Hôm nay nó vào đời. Nó sẽ bay theo “người anh” lẫm liệt oai phong kia để đến bất cứ chân trời nào.

Con “Kim Điêu Cầu Vồng” khép vòng quyến rũ, rủ rê, hướng đạo. Còn gì đẹp bằng hình ảnh hai anh hùng đi tìm chân trời. Hai con Kim Điêu, một già một trẻ bay song song. Chúng lượn lờ thỏa thuê với bầu trời. Bầu trời giờ chả là cái gì ghê gớm với chúng. Chúng là chủ. Chúng nâng bầu trời trên cánh, quắp bầu trời dưới chân. Đêm nay, chúng sẽ quắp những ngôi sao và có thể cả vầng trăng thảo nguyên về tổ.

Sau khi đã ru rín để thỏa mãn lòng kiêu hãnh của khát vọng, “Kim Điêu Cầu Vồng” chầm chậm hạ cánh. Con đại bàng non theo “đại ca” như hình với bóng. Nó đã được tin cậy, dìu dắt. Khi những chiếc lò xo nẩy lên, màn lưới vây giăng, đại bàng non vẫn chưa hiểu điều gì đã xảy ra.

Con Cầu Vồng xong nhiệm vụ, uể oải vỗ cánh là là mặt cỏ bay ra xa. Nó không muốn nhìn cận cảnh chú đại bàng non bị bắt nhốt vào lồng như thế nào...

Con Mai Hoa rùng mình như rũ nắng thảo nguyên chan chứa quanh mình. Nó ngước nhìn bầu trời, ước lượng chiều cao một cách tuyệt vọng và khởi động bước kiệu. Con Cầu Vồng thì lười nhác, khinh bỉ, không thèm nhón một bước chân nào trên cỏ.

Chàng kỵ sĩ tay xách lồng chim đại bàng non, tay nắm bờm ngựa.

Mai Hoa không có gì phải vội. Thảo nguyên hôm nay như mới tinh khôi. Nó bước thủng thẳng, lòng buồn khi nghe thấy trong lồng, con đại bàng non đã nhận thức được tình trạng của mình, đang quẫy đạp lồng lộn.

80 81

Chàng kỵ sĩ và “Cầu Vồng” im lặng. Con đại bàng non kêu the thé lạc giọng đau đớn. Tiếng đại bàng quen nghe âm vang dội từ trời xanh xuống, giờ nấc lên nghẹn ngào trong lồng, thật thảm hại.

Hoa Mai hí lên khe khẽ, không hiểu vì sao. Nó luôn rùng mình chồn bước...

Buổi sáng nay đầy hứng khởi với chàng kỵ sĩ. Đại bàng non trong lồng trên tay quật quã, “Cầu Vồng” trên vai rung rinh, tưởng tượng nếu cả hai con cùng cất cánh có thể lôi chàng bay bổng lên trời...

Con Cầu Vồng lim dim mắt. Chợt như cảm nhận được một cái gì khẩn cấp, nó choàng tỉnh. Chẳng riêng nó, cả chàng kỵ sĩ lẫn Mai Hoa đều giật thót mình ngoảnh lại. Từ vầng mây xám bạc trên đầu, một con

đại bàng mẹ màu đen nhung, dữ tợn, to lớn đang sà xuống như tên bắn. “Goa... goa... goa...”. Tiếng nó vang lên thảng thốt.

Chàng kỵ sĩ biết ngay tình huống. Những con

đại bàng mẹ thường luôn để mắt đến con. Bằng sóng điện giao cảm riêng của loại đại bàng, chúng luôn tìm được nhau.

Giờ chiến tranh đã điểm. Con “Kim Điêu Cầu Vồng” rời khỏi vai chủ, thực hiện trách nhiệm của mình, bay lên ngẩng đầu nghênh chiến. Giữa bầu trời thảo nguyên, hai con Kim Điêu dũng mãnh chạm mỏ tóe lửa. Mỗi vòng bay của chúng tít xa và khi quay lại thì bằng cả sức lao của đường bay dài. Một vài chiếc lông không biết của con nào đã rơi bay lơ lửng. Cánh chúng sạt vào nhau đọ sức mạnh. Những đôi vuốt tua tủa giơ giữa trời như muốn cắm phập vào đối phương. Vuốt đọ vuốt, ức đọ ức, hai con Kim Điêu cùng đọ mỏ gào lên.

Chàng kỵ sĩ tin tưởng “Cầu Vồng” nhưng không khỏi lo lắng. Con

Kim Điêu nhung đen to lớn áp đảo và đang trong cơn cuồng nộ. Cái mỏ kia có thể mổ trúng sọ người chết tươi.

Bầu trời thảo nguyên thường có cảnh những con đại bàng lồng lộn giao chiến, lông rơi lả tả. Có trận quyết liệt đến mức một trong hai con trúng thương loạng choạng rơi xuống đất. Nhưng con chiến thắng không bao giờ sà xuống mổ tiếp địch thủ cho đến chết. Con bại trận lê lết tấm thân đẫm máu vào một bụi

tầm ma nằm đấy ẩn nấp. Chàng kỵ sĩ đã đôi ba lần bắt được những Kim Điêu thất thế ấy đem về chạy chữa.

Kỵ sĩ thật sự kinh sợ khi nhìn lên thấy đã mấy lần “Cầu Vồng” bị dính những cú đòn ác hiểm.

Kim Điêu mẹ xoải cánh, bổ từ trên cao xuống như trời giáng. Nếu trúng trực diện thì “Cầu Vồng” có thể tan xác. Thế chủ động đã hoàn toàn thuộc về Kim Điêu 82 83

mẹ

. Nó gần như đuổi theo “Cầu Vồng” để quần thảo, còn “Cầu Vồng” thì chống đỡ.

Chàng kỵ sĩ thấy nguy. Phải cứu nguy ngay tức khắc bằng cách cắt nan lồng thả con

đại bàng non ra, trả cho mẹ nó. Như vậy, tháo ngòi được cuộc chiến mà chưa biết chừng chàng có thể bị mất “Cầu Vồng” báu vật.

Từ lưng ngựa,

đại bàng non vỗ cánh một cái đã lao lên được tới gần mẹ. “Goa... goa... goa...” hai mẹ con xáp nhau, kêu lên mừng rỡ...

“Cầu Vồng” lượn vòng ngoài nhìn cảnh hai mẹ con gặp nhau. Còn nó, nó không nhớ gì hết, không biết là mình có một người mẹ hay không.

Hai mẹ con Kim Điêu dìu nhau, bỏ chiến trường thảo nguyên, bay về dãy núi đá. Bóng chúng nhòe dần, tít xa...

8/1/2010

NHƯỜNG ĐƯỜNG

ớm trung thu, cô dẫn các cháu mẫu giáo đi chơi phố. Một đoàn trẻ túm đuôi áo nhau rồng rắn dãy dài. Hè phố sạch tinh, hàng cây lào xào, những đốm nắng sàng qua tán lá cùng với những chiếc lá thu vàng rơi xuống chân các cháu. Lũ trẻ như đàn chim ríu ran. Như dây hoa dài rực rỡ. Dây hoa đang hướng theo hàng dọc bỗng chuyển hàng ngang. Lũ trẻ ríu rít sang đường.

Đúng lúc ấy có đoàn xe của một ngài Tổng thống đi tới. Tiếng còi cảnh sát hụ. Nhiệm vụ của họ là phải dẹp đường nhường lối ưu tiên cho thượng khách quốc gia. Tình

84 85

huống bất ngờ làm cho những người cảnh sát lúng túng.

Đàn chim non, cái dây hoa dài đang chăng ngang đường nghe tiếng còi giật mình, xao động,…

Ngài Tổng thống vừa từ phương Tây tới. Mấy hôm nay ông đã thấy cái nắng thu vàng đẹp mê hồn của Hà Nội. Ngài đến đây với sứ mệnh hữu nghị. Và trong lòng ngập tràn cảm xúc mến yêu xứ sở này…

Cái gì trước mắt kia nhỉ? Ngài Tổng thống nhìn lên. Con đường đầy nắng và lá vàng. Một đoàn trẻ thơ như lũ chim non trông đáng yêu kỳ lạ. Những gương mặt bụ sữa trắng hồng. Những bước chân lon ton.

Ngài Tổng thống không gọi được đúng tên cảm xúc chợt dâng lên trong lòng mình.

Tiếng còi cảnh sát hụ hối hả làm tao tác, kinh động lũ trẻ thơ....

- Dừng lại! - Ngài Tổng thống vội ra lệnh cho đoàn tuỳ tùng.

Ông gỡ cặp kính. Đôi mắt già của ông như có sương thu vừa vương vào.

Đoàn xe nghi thức quốc gia nối đuôi dài đỗ im phắc chờ cho lũ trẻ sang hết bên đường, mới rùng rùng chuyển bánh.

Ngài Tổng thống đưa tay ra ngoài cửa kính vẫy đàn chim non.

Nụ cười trên môi ngài nở giống hệt nụ cười của lũ trẻ.

CUỘC CHUNG SỐNG ĐÁNG BUỒN

ao nguyên mênh mông đầy nắng gió. Dưới bóng đại thu xanh tươi, muôn loài vui sống. Một ngày kia bỗng xuất hiện một đàn quái vật tiến công. Chúng to lớn khủng khiếp, không có chân, di chuyển bằng cách lê đít trên đất, miệng nhai đất đá ngấu nghiến, san thành bằng địa những gì trên đường đi.

- Đó là khủng long thời cổ đại - Hổ bảo Voi.

Không. Đó là khủng long thời hiện đại. Chứng cớ là nó luôn đánh rắm khét lẹt, ra khói đen xì làm muôn loài bịt mũi sợ hết vía.

86 87

Con người đã tiến vào cao nguyên. Đại thụ bị đốn ngã. Đồi núi san ủi. Họ xây dựng thành phố.

Các loài nhớn nhác gặp nhau.

Sư tử nói:

- Họ sẽ xây dựng những cái chuồng cũi bằng bê tông cao to chọc trời rồi tự nhốt nhau vào đấy. Ngạt thở lắm! Con người họ buồn cười nhỉ! Dại nhỉ! Chúng mình sợ nhất chuồng cũi. Còn họ thì không.

Voi bảo:

- Rừng đại thụ đẹp thế kia, trăng vàng lá biếc mà họ chặt phá hết. Họ tự sát sao? Không rừng, làm sao sống nổi. Con người hoá ra họ cũng ngu nhỉ!

Gấu nói:

- Sau khi san bằng núi đồi suối rừng vĩ đại, trong vườn nhà họ sẽ đắp những hòn núi giả bé tí chỉ bằng bãi phân của chị voi, rồi đắp những con suối cũng bé tí, nước chảy không hơn sư tử đái là mấy.

Thế rồi suốt ngày ngắm nghía gật gù thưởng thức. Họ thả vào đấy những con cá vàng và trồng cây cảnh tí hon. Họ không cảm thụ được cái đẹp lớn lao của núi đồi, đại thụ, thác ngàn. Trình độ thẩm mỹ của họ thật tủn mủn thảm hại.

- Chúng ta ở lại với con người chăng? - Bò rừng nói.

- Không! - Hổ từ chối - Họ sẽ làm những cái lồng sắt nhốt tớ vào đấy cho trẻ con xem. Hoặc giả phanh thây tớ ra lấy xương nấu cao. Còn bộ da thì treo lên tường để biểu thị sức mạnh oai phong. Họ vốn yếu ớt mà, nên phải mượn bóng hình tớ để phét lác.

Gấu cười khà khà:

- Còn tớ thì họ sẽ xơi luôn cái mật, chẳng nể nang.

Một chú cầy xạ hương phụ hoạ:

- Em thì quý nhất chỉ có hòn

dái thơm. Họ sẽ móc dái em liền.

- Còn lông và đuôi của bọn em sẽ biến thành khăn áo của các bà, các cô ưa làm dáng - Bọn chồn, sóc lắc đầu.

Tê giác nói:

- Đọc báo thấy nói con người quý tê giác lắm. Có lẽ tớ sẽ ở lại với họ.

Sư tử trừng mắt:

- Cái sừng cậu đáng giá nghìn vàng, nên con người quý cậu là phải. Nhưng họ đâu biết nâng niu cho cậu sinh năm đẻ bảy “bùng nổ dân số” như họ. Họ chỉ chăm chăm chặt phăng cái sừng của cậu để mài nước uống xì xụp.

88 89

Muôn loài buồn bã kết luận:

- Không chơi được với con người đâu. Họ đã xâm lược tàn phá quê hương đất tổ chúng ta. Chúng ta đành phải ra đi lên núi cao rừng già mà sống vậy.

Muôn loài gạt nước mắt nối đuôi nhau lững thững ra đi. Giữa đường chúng gặp hai vợ chồng

chú chuột ngược chiều nhau.

- Đi đâu? - Cầy xạ hương hỏi.

- Tớ vào thành phố với con người.

Cả bọn cười sặc sụa:

- Chúng tao còn đang bỏ của chạy lấy người đây. Đến chúa sơn lâm còn sợ thọt

dái lên cổ, phải ra đi, nữa là thá chuột bọ bẩn thỉu hèn hạ chúng mày.

- Được. Cứ thử xem sao. Chưa biết mèo nào cắn mỉu nào.

Vợ chồng chuột thản nhiên đi tiếp hành trình của mình...

…Thành phố đã mọc lên trập trùng. Trên núi cao, đêm đêm muôn loài buồn bã nhìn về quầng sáng nơi xưa kia là quê hương của chúng...

Một hôm có chú chuột từ thành phố ra chơi. Muôn loài kinh ngạc thấy

thằng chuột khố rách áo ôm ngày nào, giờ sang trọng kiểu cách như bậc vương giả.

- Ơn chúa vào đấy chúng tôi đã thành công. - Chuột nói - Chúng tôi đã tìm thấy thiên đường. Ngoài rừng, ăn hang ở lỗ, thì vào đấy, chúng tôi ngự trong những lâu đài tráng lệ. Ngoài rừng đói khát thèm từ một hạt cây thì vào đấy ăn toàn bơ sữa, thịt cá, bánh mì. Nhà nào cũng có một chạn đầy thức ăn. Ngay cả đồ ôi thiu của họ vứt đi thì cũng vẫn là cao lương mĩ vị với chúng tôi. No đủ, chúng tôi đã bùng nổ dân số rất nhanh. Dân số thành phố hiện là một triệu người, thì

thần dân chuột cũng là một triệu con. Hình như đó là tỉ lệ mà thượng đế đã định sẵn. Người bao nhiêu thì chuột bấy nhiêu. Hiện chúng tôi đã hình thành vương quốc chuột. Hằng năm thành phố họ có bầu cử vì họ theo chế độ cộng hoà, còn chúng tôi thì theo chế độ quân chủ.

Muôn loài không tin ở tai mình. Cái con vật hèn hạ loại bét trong muôn loài mà có lúc lại có thể như thế được ư?

Chúng chỉ biết thở dài ngước nhìn lên hỏi thượng đế mà thượng đế thì chẳng trả lời bao giờ.

90 91

CÂY ĐÈN

hằng Cún có tên đầy đủ là Nguyễn Văn Cún rõ ràng trong giấy tờ khai ở nhà ông thư ký hộ lại xã.

Bác Xã nghĩ nhà mình phận hèn, đặt tên thế là phải, và để cuộc đời này quên đi, không thèm đếm xỉa đến một “con cún”. Quan ôn, quan dịch có về làng thì cũng bỏ qua một cái thằng như thế. Tuy vậy, bác Xã lại bảo con: Mày muốn không là “Con Cún” thì cố mà học đi. Khi mày có chữ trong đầu thì chả ai dám coi thường nữa. Vì thế thằng Cún quyết tâm học. Ngày ngày cắp sách đến nhà thầy Đồ chăm chỉ. Nó đã thuộc lòng Tam tự kinh, Ngũ ngôn thi. Chỉ hiềm đêm về nó không có đèn để học. Thuở ấy, đèn là một cái đĩa sành, đựng dầu lạc, cắm bấc. Ngọn đèn dầu lạc cháy nổ lép bép, thơm phức, ánh sáng chập chờn. Một đêm, học hết một đĩa dầu lạc đầy. Một đĩa, đủ để xào mớ rau muống, cả nhà ăn ngon lành. Dầu lạc béo ngậy, chưa nhai, rau đã trôi vào trong cổ họng. Thèm lắm, thế mà cứ phải bóp mồm, bóp miệng để dành cho thằng Cún học. Mỗi khi rót dầu vào đĩa, mẹ thằng Cún tiếc ngẩn, tiếc ngơ. Rớt ra ngoài một giọt, tiếc như rớt giọt máu đứt tay.

Ngọn đèn quý giá, nên bà cũng tranh thủ ngồi khâu vá bên con. Ánh sáng như lặn vào theo đường kim mũi chỉ.

Tháng mười năm ấy, heo may rải đồng, chim ngói bay về, bác Xã quăng lưới bắt được hai lồng chim ngói đeo cườm. Gánh chim lên tỉnh bán, chiều về, bác Xã cho cả nhà xem chiếc đèn Hoa Kỳ và chai dầu Tây mới mua. Chiếc đèn, bình bằng đồng, bóng thủy tinh trong suốt. Rót dầu, châm lửa, cây đèn bừng lên ánh sáng chói lòa.

- Ở xứ văn minh, khoa học người ta chế ra chiếc đèn này - Bác Xã nói.

Vợ bác Xã, thấy chai dầu Tây đầy ắp, định rót ra một ít xào rau. Dầu của xứ Tây chắc ngon lắm. Nhưng vội bịt mũi khiếp vía:

92 93

- Trời ơi, sao mà hôi thế!

Bác Xã cười giảng giải:

- Dầu này không ăn được.

- Vậy là thua xa dầu lạc của mình - Bác Xã gái lý sự - Thế thì chả “văn minh”.

Cây đèn Hoa Kỳ tỏa sáng tràn ngập trong nhà ngoài sân. Mọi người ngồi ngây ra ngắm. Bác Xã thò tay vặn một cái gì đó, ngọn đèn nhỏ dần.

- Ồ, tài nhỉ…

- Đấy là do cái ‘‘máy”- Bác Xã chỉ vào chiếc que sắt bé bằng cái tăm xuyên ngang cổ đèn - Cái máy này có bánh xe ngoạm vào bấc. Khi “máy chạy” bấc bị kéo lên kéo xuống.

- Ồ, tài nhỉ?

- Ấy máy nó là như thế đấy. Trên đời này mọi sự “văn minh” được, đều là nhờ ở những cái máy.

Thằng Cún mắt chăm chăm. Nó thao tác thử, để ngọn lửa to hơn, soi rõ dòng chữ nó đang học: “Hòa giả như hòa đạo. Ngu phu tự thảo lai” (Người giỏi như thóc quý. Người dốt tựa cỏ may).

- Trông chữ dưới đèn, nó cứ to lồ lộ ra. Dễ vào đầu lắm bố ạ.

- Ừ, cố lên con.

- Có đèn thế này, chả mấy mà con thuộc cuốn? “Luận ngữ”.

- Hai lồng chim ngói của bố đấy con ạ. Bố nhìn ánh đèn mà tưởng như chập chờn bóng hình xao xác của đàn chim ngói vỗ cánh.

- Cánh chim ngói bay cao. Những dòng

Luận ngữ này cũng như có cánh bay trong đầu con.

Hai bố con thằng Cún thi nhau chọn những lời văn hoa hơi khiên cưỡng để ca ngợi ngọn đèn. Biết vậy, nên bác Xã phải hạ một câu “hiện thực”:

- Nhưng “chó Cún” thì bay hơi khó đấy.

Thằng Cún cười hì hì:

- Nhưng con sẽ cố.

Từ hôm ấy, đêm nào thằng Cún cũng thức đến khuya. Tiếng gà xao xác gáy làm rung rinh ngọn đèn. Có đêm, cặn dầu lên “hoa đèn”. Hoa hình chiếc lá đề, hơi giống chiếc quạt, chiếc biển “ân tứ vinh quy” trong các đám rước vinh quy bái tổ của các ông Nghè. Thằng Cún bâng khuâng mơ mộng.

Phải, khi nào có chữ trong đầu, xem ai còn dám gọi nó là Cún nữa không?

4 -11 - 2011

94 95

MƯỜI HAI THÁNG QUÊ HƯƠNG

háng chạp nắng hanh hao. Vườn đầy lá khô rụng. Bưởi góc vườn treo vàng rực, cam đỏ ối, bờ rào lá rong xanh mướt.

Trước nhà, cây đào lấm tấm nụ. Nắng hanh ủ quanh những nhánh cành mốc meo mà bên trong dạt dào nhựa chẩy.

Tháng chạp như ngân lại không trôi đi được. Vậy mà một sớm hoa đào nở rộ. Ông tôi trải chiếu bên hè. Cánh hoa đào rơi trên giấy đỏ. Ông ngồi viết câu đối tết. Màu mực Tầu đen nhánh.

Tháng giêng mưa như bụi phấn xoa trên đôi má thiếu nữ hồng rực của chị tôi. Chị chìa tay hứng mưa hoa.

Tháng hai hoa bưởi nở trắng muốt. Chị ngắt hoa bưởi cài lên tóc. Ông pha ấm trà ướp hoa bưởi, thoảng mùi thơm.

Tháng ba nắng mới chói lên, sáng trắng, rực rỡ. Trời thanh minh xanh ngắt trong veo. Tiếng gà trưa xao xác bên song gợi buồn. Ông ra đình, hoa gạo đầu đình đỏ ối rụng xuống mái tóc trắng bông của ông.

Tháng ba ấm nắng, ấy vậy mà vẫn còn rớt một cơn rét muộn gọi là rét nàng Bân. Mẹ bảo: Nàng Bân xưa vụng quá, đan áo cho chồng mà ba tháng ròng chả xong. Đến khi xong thì hết mùa rét. Trời thương, trời làm một cơn rét muộn cho nàng Bân được mặc áo ấm cho chồng.

Tháng ba, đêm về chim tu hú kêu náo nức làm mọi người chả ngủ. Luống hoa loa kèn trước nhà lung linh. Chị bảo hoa loa kèn đẹp lắm, nhìn hoa mà tưởng như khúc nhạc hư ảo âm vang đâu đây. Mẹ cắt hoa loa kèn ra chợ bán. Một gánh trắng muốt ngọc ngà...

Hoa loa kèn còn “thổi âm vang” mãi đến đầu tháng tư. Đến mùa nhót chín.

Đêm tháng tư óng ánh đen như miếng thạch. Những con đom đóm bay lập loè làm đêm tháng tư huyền ảo. Tôi bắt đom đóm bọc vào lá khoai, cầm đi chơi.

Tháng năm, ngày mồng năm, có câu “Then lét như rắn mồng năm”. Chả hiểu

96 97

là thế nào. Hình như hôm ấy rắn chui hết trong hang.

Mồng năm, chị tôi trèo lên ngọn cây mít. Mẹ cầm vồ đập vào gốc hỏi: Năm nay mít ra bao nhiêu quả?. “Ra một trăm quả”. Trên ngọn cao, chị trả lời. Tôi cười khúc khích. Mẹ bảo: Cấm cười, cười làm cây mít xấu hổ, tục “khảo quả” mất thiêng.

Mồng năm, móng tay chị tôi nhuộm lá móng đỏ hồng. Cả nhà ngồi ăn rượu nếp, với mận đào. Hoa đào tháng giêng đã kịp kết thành quả chín màu cánh sen như má thiếu nữ dậy thì.

Tháng năm, ao sen cửa nhà nở hoa thơm ngát. Sen hồng sen trắng. Chị tắm ngoài cầu ao tre, lẫn vào hoa sen trắng.

Tháng sáu nắng già, sân gạch bỏng rẫy. Mẹ mua vải diềm bâu về giã nâu nhuộm vải.

Nhàn nhạn bay dập dờn trên sân. Vải ăn nắng, lên màu cánh dán, và tay mẹ nhúng nước nâu cũng lên màu đen xỉn. Nhìn tay mẹ, tôi bật khóc. Mẹ cười: Không sao, mấy hôm nữa tay mẹ sẽ trắng lại mà.

Trưa hè tháng sáu, cu cườm hót ngoài bụi tre. Tôi nhặt lá mo me đem về cho mẹ khâu nón. Nón mo me, mưa sa sầm sập ngoài đồng cũng chả sợ gì.

Đêm hè tháng sáu, cuốc kêu ra rả, làm rung cả ánh trăng khuya. Cuốc kêu đến gày xác đi rồi chết gục trong bụi. Bấy giờ mới chịu thôi. Ai bắt cuốc phải kêu thế nhỉ - Tôi hỏi. Mẹ bảo đời con cuốc cứ phải như thế, và hồn nó tan thành ánh trăng khuya.

Họ hàng với nhà cuốc, còn có con ve. Đêm trăng xanh, những con ve vàng cũng cứ phải kêu réo rắt. Nhưng khi nào đến lúc réo rắt nhất cũng là lúc con ve sắp chết. Ngân lên một khúc cuối cùng, rồi nó thành cái xác khô nhẹ tênh rơi xuống đất. Đời nó cũng tan thành ánh trăng.

Tháng bẩy mươi dầm sùi sụt. Đường thôn lầy lội. Bàn chân mẹ, toẽ ngón ra mới bám được vào đất. Kẽ chân nứt ướt phải đốt rẻ hun khói cho khô.

Tháng bẩy mưa nhiều là tại vợ chồng Ngâu. Chồng là chú chăn trâu. Vợ là công chúa con giời. Giời giận, bắt phải xa nhau, hai bờ sông Ngân. Mỗi năm giời mới bắc cầu cho gặp một lần. Gặp nhau là khóc, nước mắt rơi xuống trần gian.

Tháng tám, trám vàng trên cây như những giọt sao chiều. Vị trám bùi có hương vị đầu thu. Ngày đầu thu đất trời rưng rưng thổn thức. Những tia nắng óng ánh như những sợi kim tuyến khâu vào cây lá. Ao sen tàn tạ rợi buồn. Trong khi cúc vàng thì nở bung bên dậu. Cúc với sen, kẻ đến, người đi.

98 99

Tháng chín tình thu càng đượm. Hay là thu sắp chia ly nên người ta càng níu kéo nhớ nhung. Chị bảo nắng thu muộn như mạng nhện chăng trên má. Tôi sờ lên, nhưng chả thấy gì.

Tháng mười chim ngói bay về ăn lúa chín đầu mùa. Lúa gặt, đường làng tràn ngập rơm phơi. Mùi nhựa lúa chưa khô thơm nức.

Tháng mười từng con gió bấc bay về, hàng tre rền rĩ. Mẹ mở tủ, lấy áo ấm cho tôi. Áo còn mùi nắng hanh vụ trước.

Tháng mười một, sương đông mù mịt. Trời buốt giá. Cá mại chết nổi lềnh phềnh ngoài ao. Vườn cải hoa vàng run rẩy. Chim sẻ xập xoè trong mái bếp khói lam chiều. Nồi cá kho riềng thơm nức, củi đượm âm ỉ. Mẹ ôm tôi vào lòng, mẹ bảo: Tháng sau đã là tháng chạp, sắp tết. Con giai mẹ thêm một tuổi nữa, “lớn tướng” rồi...

Đại Yên 2 - 5 - 2010

THÀNH PHỐ THIÊN NHIÊN

I. PHI CƠ

gày... tháng... năm... Đúng giờ đã hẹn, Cu Sún ra sân bay Quốc tế Nội Cỏ đầu làng: Chiếc phi cơ Đại Bàng đã đợi sẵn ngoài đó. Mỏ nhọn hoắt, mắt sáng quắc, toàn thân là một màu nhung đen pha đỏ, phi cơ cụp đôi cánh hiện đại lại, và chìa đôi chân đi đất của mình ra.

Pháo tín hiệu

Hoa Gạo bắn đỏ đầy trời. Cu Sún trịnh trọng trèo lên phi cơ. Nó rùng mình một cái: máy khởi động. Thay vì hệ thống phóng thanh, phi cơ Đại Bàng quay lại:

- Phi hành đoàn bay xuyên lục địa kính chào ngài Cu Sún. Chúc ngài lên đường nhiều may mắn!

100 101

Pháo hoa gạo bắn tiếp. Đường băng cỏ trải dài trước mặt. Nhưng phi cơ dún mình một cái, xoè đuôi, đập cánh vót thẳng lên trời, chẳng phải lấy đà lôi thôi gì cả.

- Xin ngài Cu Sún khoá dây an toàn vào bụng và khoan hút thuốc lá. Khi nào độ cao ổn định…

Chiếc biển nhỏ gắn trước mặt Cu Sún sáng lập loè “No smoking”. Cu Sún quờ tay chẳng thấy dây an toàn đâu cả, đành phải vòng tay ôm lấy cổ máy bay.

Phi cơ chui qua một tầng mù dầy đặc. Hơi mây thấm ướt bên má. Mây luồn vào cổ áo, chui vào tóc, và khi Sún hé môi, mây ùa vào miệng mát lạnh trong phổi. Cu Sún đưa tay vốc một nắm mây, nắm chặt lại. Nó chỉ chịu ở đấy một chút rồi tìm đường thoát ra qua các kẽ giống như hơi thuốc lá bay.

Phi cơ hơi bị xóc khi qua những vùng mây loãng đặc khác nhau. Cho tới khi nó vót lên tới độ cao ổn định, thì mới thật sự êm ả.

Những tầng mây ở dưới bây giờ trông như mặt biển trắng xoá, hoặc như chiếc chăn bông khổng lồ trải phẳng. Nắng rọi xuống chói chang… Cu Sún đang bay trong nắng mênh mông. Trời trên đầu biếc xanh thăm thẳm.

Đôi cánh Phi cơ đè gió từng nhịp đều đặn. Đôi cánh kỳ diệu xoè giữa mênh mông, tự tin, quả cảm, coi thường cái vô tận của vũ trụ…

Tấm biển đèn “No smoking” tắt phụt. Bây giờ là lúc có thể hút thuốc được. Nhưng Cu Sún đâu có nghiện nên không cần điều đó. Sún chỉ lắng nghe cái âm thanh của không trung, cái cảm giác vời vợt bao la khó tả.

Nhìn xuống dưới kia, Sún không khỏi suy nghĩ vẩn vơ. Trước kia, đã không biết bao lần Sún nằm trên cỏ ngửa mặt nhìn những tầng mây kỳ ảo du trong không gian. Những búp mây cong cong uốn lượn và muôn màu sắc. Và Sún như nhìn thấy những nàng tiên áo quần lóng lánh kim sa, vóc lụa lung linh đang múa hát trên những tầng mây ấy. Những chén ngọc “bồ đào mỹ tửu” trong khúc ca chuốc rượu, những vàng son rực rỡ trên ngai Ngọc Hoàng, những quả đào tiên, những Nam tào - Bắc đẩu đánh những quân cờ bằng trăng sao…

Tất cả, tất cả ở trên vầng mây ấy...Ước gì Sún được bay lên trên ấy. Vậy mà bây giờ Sún đâu có thèm dừng lại với các vầng mây của thế giới thần tiên. Sún lại ở trên đầu họ kia và “nhìn xuống” họ kia. Họ lại phải ngửa cổ lên mới nhìn thấy Sún…

102 103

Máy bay vẫn bay với tốc độ siêu âm. Thấy Sún ngất ngây, Đại Bàng hỏi:

- Chắc ngài ít dùng

phương tiện bay…

- Ít!

- Chả bù cho chúng tôi! - Đại Bàng nói: - Vừa đẻ ra một cái, lập tức đã được bố mẹ mua cho riêng

mỗi người một chiếc máy bay rồi. Không ai phải đi nhờ của ai…Hình như loại phản lực “cánh cụt cánh xoè” ở xứ ngài còn hiếm lắm phải không?

- Hiếm! - Sún công nhận.

- Các ngài đã có loại

máy bay đậu trên cành cây chưa?

- Trên cành cây à… Hình như chưa.

- Trang bị máy móc điện tử nhận phát tin của máy bay xứ ngài thế nào?

- Hoàn toàn hoàn chỉnh… Có mắt, có tai để nhìn nghe.

- Còn

bộ phận để ngửi thì sao?

- Cái gì? Máy bay đâu có cần ngửi? - Sún ngạc nhiên.

- Ồ có chứ sao không. - Đại bàng cười. - Phải ngửi mới biết mùi vị của không gian, mây gió, nắng mưa chứ...Tức là bộ phận

cái mũi của máy bay ấy mà. Không có nó thì máy bay ngửi bằng gì?... Đây này, nó là bộ phận này này... - Đại Bàng chỉ vào hai lỗ mũi phủ lông đen mượt của mình…

II. ĐÓN TIẾP

Ngày... tháng... năm...

Phi cơ Đại Bàng bay ròng rã một ngày một đêm mới vượt được chặng đường xuyên qua lục địa. Sớm nay, mặt trời vừa lên, từ trên cao nhìn xuống, Cu Sún đã thấy Thành phố Thiên Nhiên biếc xanh hiện ra trước mặt.

Máy bay lượn trên bầu trời thành phố ba vòng báo hiệu. Tín hiệu dưới phi thường đánh lên tới tấp. Năm chiếc

phản lực chim cắt tung lên trời gầm rú, hộ tống, làm thành một đoàn nhào lượn giữa không gian...

Trong bối cảnh đó, phi cơ từ từ hạ cánh. Tiếng đại bác nổ reo vui. Cờ xí trên phi trường phấp phới...

Cửa máy bay vừa nổ, ông tổng thư ký Thành phố

Phượng Hoàng ra tận chân cầu thang đón khách, với bộ lễ phục rực rỡ nhất. Đằng sau Phượng Hoàng là các quan chức cao cấp của Thành phố. Cu Sún lần lượt bắt tay “ngoại giao đoàn”. Én, đại sứ đặc mệnh toàn quyền của nước Mùa xuân tại Thành phố Thiên Nhiên. Oanh Vàng, đại sứ nước Ca Hát, Bồ Nông đại sứ nước Cánh Đồng Bao La, Gà Thiến đại diện sứ Ba Phải, Yểng đại diện xóm Luôn mồm, Vịt Đực tổng lãnh sự xứ Không nghe thấy tiếng sấm, Ếch 104 105

Ộp

tổng lãnh sự xóm Ngồi đáy giếng, Voi đại diện làng Không được bát nước sáo, Ngan tổng lãnh sự xứ Ngẩn tò te...

Ông tổng thư ký sánh với Cu Sún đi duyệt đội vệ binh danh dự.

Cò đồng phục trắng xoá, mề đay vàng lấp lánh. Dàn kèn đồng quân nhạc Gà Rừng cử bài Thành phố đón mừng. Ông Vụ trưởng vụ lễ tân Chim Khách trang phục chỉnh tề hướng dẫn Cu Sún vào nhà khách sân bay. Các phóng viên báo chí Thelevidần (Televion), truyền thanh, thông tấn vây quanh. Có mặt hôm nay có Sẻ - phóng viên tờ Mái bếp post (maibepost), Chích choè - phóng viên tờ Luỹ tre Thời báo (The luytretime), Cu gáy phóng viên hãng thông tấn EGHIK, Liếu Điếu, phóng viên Broadcasting station “Tiếng nói thành phố.

Cu Sún đọc một bài diễn văn ngắn và trả lời phỏng vấn của nhà báo rồi lên ô tô về nhà khách danh dự giữa hai hàng

Kỵ sĩ Bọ ngựa chạy trước kiệu hộ tống.

Buổi chiều hôm ấy trong cuộc mít tinh của phần chúng tự phát tổ chức,

luật sư Chim Công thay mặt nhân dân thành phố đọc diễn văn chào mừng. Ông nói: Ngài Cu Sún đến đây để tham quan thành phố, đồng thời ngài sẽ tiếp xúc, hội đàm với các ngành, các giới...Chúng tôi chúc ngài thu được nhiều kết quả mỹ mãn?

Liếu Điếu

ghé vào tai Cu Sún tiết lộ:

Luật sư Chim Công thuộc “phe đối lập” đang vận động tranh chức Tổng thư ký Thành phố đấy. Có lẽ sau khi Phượng Hoàng mãn nhiệm, người kế tục sẽ là Chim Công...

III. TRONG DẠ HỘI

Ngày... tháng... năm... Sau tám giờ liền hội đàm chính thức với ông Tổng thư ký Thành phố, tới ngày thứ hai của chương trình, Cu Sún đến dự một dạ hội đặc biệt.

Nhà hát lớn thành phố vốn là

cung điện Vòm cây cũ của Hoàng gia, hôm nay được trang hoàng rực rỡ.

Ông tổng thư ký

Phượng Hoàng và Phu nhân dẫn đầu bước ra sàn khiêu vũ trải thảm đỏ. Tiếp theo, Luật sư Chim Công múa xoè bộ đuôi trình bày bản Cương lĩnh tranh cử rực rỡ và hấp dẫn của mình. Ông đại sứ Oanh Vàng ngân lên những đề nghị véo von, thánh thót ai nghe cũng phải lọt tai. Chỉ riêng Tổng lãnh sự Ngan là cứ quay ngang quay ngửa ngẩn tò te. Ông lãnh sự Gà Thiến gật đầu từng nhịp ba cái một: Phải, Phải, Phải (ba phải).

Trên bục nhạc dàn đồng ca

Sơn ca-Bách Thanh chơi bản hợp xướng “Chào mừng”.106 107

Cu Sún để ý ở góc Cung Điện, bên ly rượu quý, một ông già quý phái đang khục khặc trong cổ họng. Cả hai tiếng khục khặc cũng đầy vẻ vương giả lạ lùng.

- Ông ta là

em ruột của Mẹ Giời đấy. Hoàng tộc cỡ bự phải không ngài? - Ông tổng lãnh sự Chim Chìa Vôi nói với Cu Sún - Hiện giờ ông ta làm Giám đốc Nha khí tượng Thành phố. Hàng tuần phố thường chăm chú lắng tai nghe tiếng nghiến răng của ông trên Đài phát thanh xem thời tiết có mưa không. Nhưng mà ông ta rất kỵ tôi nhé. - Chìa Vôi cười hóm hỉnh. - Ngài hãy nhìn kỹ cái vệt trắng trên lưng ông ta, vệt vôi đấy tôi đã quệt lên lưng ông ta. Vì sao tôi dám làm như thế? Đó là điều bí mật. Hì hì hì...

Nhà thể thao

Thỏ trắng vô địch điền kinh thành phố cũng được mời dự dạ hội hôm nay. Thỏ trắng cười ngỏn nghẻn với Sún?

- Ngài có tin cái bài

Rùa Thỏ chạy thi trong sách tập đọc lớp một của ngài không?

- Tin chứ sao không?

- Ồ... cái đó, tuỳ ngài - Thỏ hơi tự ái.

Vụ trưởng Vụ lễ tân

Chim Khách luôn theo sát Cu Sún để săn sóc khách quý. Nhưng khi ông vừa quay đi, thì tổng lãnh sự Cáo Đen đã mò đến gần.

- Tôi biết trong chương trình của ngài, có ghé qua

tiểu vương quốc năng lượng mật ong. Giữa xứ tôi và vương quốc bé nhỏ đó vốn có xích mích với nhau, nên bị họ “cấm vận năng lượng”. Tôi muốn nhờ ngài đứng ra làm trung gian mua giúp quốc gia tôi khoảng năm lít mật ong trong năm tới. Tất nhiên nếu ngài giúp, chúng tôi không quên ơn. Ngay lập tức sau đây tôi sẽ đánh điện để Bộ Tài chính của chúng tôi chuyển vào Trương mục tiết kiệm của Ngài trong Bank of Hốc cây của chúng tôi một khoản là: một vốc hạt dẻ, một chùm quả vải rừng...

Cu Sún hơi bực mình vì sự mặc cả trắng trợn đó. Sún chưa kịp lắc đầu thì

tổng lãnh sự Chuột Nhắt đã xô Cáo Đen len vào, tay cầm chai sâm banh rót ồng ộc.

- Nó thuộc một hầm rượu nổi tiếng của Thành phố đấy. Chai sâm banh này cùng tuổi với ngài. Mời ngài một ly.

- Ông muốn gì ở tôi? - Cu Sún hỏi.

- Ngài thông minh lắm. Xin ngài vui lòng đứng ra mua giúp quốc gia chúng tôi một Công trình Khoa học của

Trường Đại học ABC trong thành phố này.

- Công trình gì?

- Công trình “Làm thế nào để ngoáy được lọ mỡ khi nút đã đậy kín?”.

108 109

Cu Sún đẩy chén rượu quý trước mặt, bước ra hành lang cung điện vòm cây. Nhưng tại đây, ông

tổng lãnh sự Bọ Xít của một nước tư bản, đã trắng trợn rỉ vào tai Sún:

- Tôi có đem theo sẵn ma tuý trong người đây. Ngài có dùng tôi xịt cho một ít với giá rẻ...

Cu Sún cau mày:

- Gần như là một điều vô lại khi người ta nói với tôi những điều đại loại như thế này.

IV. LỤC QUÂN

Ngày... tháng... năm... Hôm nay, Cu Sún đáp máy bay đến sa mạc Xa Xa Xa để xem cuộc tập trận mang tên “Cơn bão Lục Địa” của lục quân thành phố.

Cu Sún bước lên đài quan sát. Trước mắt Sún, những đoàn quân binh phục vàng và đen thuộc hai ngạch

Kiến vàng, Kiến đen đang toả ra đen đặc cả sa mạc mênh mông. Đúng là cảnh “Đầu binh đã ở nước Lương, cuối binh còn vẫn ở ngang nước Tề”.

Kiến Càng

vận lễ phục vàng choé, hai gương lấp lánh cài sườn theo sau là một đoàn sĩ quan tuỳ tùng, bước tới giơ tay lên vành mũ:

- Đại tá tổng tư lệnh Lục Quân kính chào ngài Cu Sún. Rất hân hạnh được ngài quan sát cuộc tập trận mang tên “Cơn bão Lục Địa”.

Sún mỉm cười gật đầu:

- Trang bị của lục quân các ngài hiện như thế nào?

- Thưa, chúng tôi đã thay một thế hệ vũ khí. Hiện lính chúng tôi đã trang bị các loại súng gọn nhẹ và tinh xảo nhất thế giới. Một người lính có thể cùng một lúc tiến công đối phương từ cả hai phía đầu... và đít. Phía đầu là đạn

Răng hình Gọng kìm... Phía đít là tên lửa hạng nhẹ Châm Nọc.

- Hình như lính của các ngài có dùng vũ khí hóa học. Tôi phản đối điều đó. Bởi vì, năm ngoái trong “thế chiến” giữa tôi và các ngài, chân tôi bị đốt buốt nẩy lên. Thứ axít đó gây nhiều dị hại về sau...

Đại tá Kiến càng

cười. Nhưng lập tức trở lại nghiêm trang ngay. Kỷ niệm về chiến thắng của ông năm ngoái đi liền với chiến bại. Các quân đoàn của ông trong hiệp một đã bao vây rồi tiến tới làm chủ hoàn toàn nắm xôi của Cu Sún để trong chạn... Lính của ông tung hoành ngang dọc, nghiền nát các cao điểm Đỗ xanh và cao điểm Gạo nếp, cờ chiến thắng phấp phới trên cao điểm Tóp mỡ.

Ông chỉ rút quân khi Cu Sún dùng chiến thuật cuối cùng là không ngần ngại

110 111

gì mà không đưa lên môi nắm xôi, mặc dù còn một bộ phận bộ đội của ông vẫn chiếm giữ ở đó. Tất nhiên, khi rút hết, lính của ông tấn công lần chót làm cho Cu Sún sưng môi.

Mặt trận thứ hai mở ngay sau dịp ấy, ban đầu cũng oanh liệt không kém. Khi trinh sát báo về là Cu Sún đã xúc đường vào cốc, ông lập tức dốc mười lăm quân đoàn vào đấy. Tốc độ tiến công như vũ báo. Đúng giờ G ngày N, ba quân đoàn đi đầu đã tiếp cận, còn quân đoàn xung kích thì đã tiến vào “thành” chờ “đại quân”. Bản thân ông cũng nuốt nước dãi không cưỡng nổi sự hấp dẫn của mặt trận này, nên định bụng sẽ có mặt ở trung tâm, chính “mắt bão” của trận địa. Nhưng không ngờ tình thế thay đổi như gió xoay chiều. Ậc một cái, Cu Sún rót nước sôi vào cốc và dùng thìa quấy đường. Lính của ông là lính bộ, cứ đánh bộ thì chưa chắc ai đã hơn ai, đằng này Cu Sún dùng tang đánh thủy nên đã tiêu diệt trọn bộ quân đoàn xung kích trong đó. Ba quân đoàn tiếp cận, trong đó có bản thân ông cưỡi ngựa dẫn đầu, phải chạy chối chết tháo lui. Khoa học quân sự đã quy định rằng chỉ có lính thuỷ đánh bộ chứ không thể có lính bộ đánh thuỷ... Ông không lường trước được tính thế này...

V. TRIỂN LÃM MỸ THUẬT

Ngày…tháng…năm...

Từ sa mạc Xa Xa Xa, Cu Sún vội vã đáp máy bay về khu trung tâm văn hóa của thành phố khi đọc được dòng tin trên tờ Luỹ tre thời báo: Triển lãm mỹ thuật của Danh hoạ Bồ cu đã mở cửa.

Vừa xuống sân bay, Cu Sún đi ô tô đến thẳng khu triển lãm.

Hoạ sĩ Bồ cu đứng ngoài cửa đón, trịnh trọng biếu Sún quyển Catalog (vựng tập) in ốpset nhiều màu.

Triển lãm mở ngoài trời để tận dụng được hiệu quả của ánh sáng thiên nhiên chiếu rọi trên hoạ phẩm.

Hoạ sĩ Bồ cu không vẽ trên giấy lụa hay gỗ... bởi đó là những “chất liệu” chết. Ông vẽ trên...Lá Xanh ứ mọng chất diệp lục tươi rói và phập phồng hơi thở sự sống.

Chích choè

, phóng viên tờ Luỹ tre thời báo thuyết minh:

- Thưa ngài Cu Sún.

Bồ cu là hoạ sĩ thuộc trường phái hiện đại. Tranh của ông thể hiện những cảm giác trừu tượng. Ông nhận thức thế giới cuộc sống này bằng những cảm giác trừu tượng dưới dạng màu sắc và đường nét.

Cu Sún chỉ biết gật gù, tuyệt nhiên không dám phát biểu một lời nào. Trời ơi,

112 113

những tranh như thế này thì đến bố Cu Sún cũng chịu, không hiểu nó là cái gì. Nhưng đường nét ngoằn nghèo quện búi vào nhau như tơ vò. Những mảng màu óng ánh bộc lộ nhiều độ đậm nhạt khác nhau dưới ánh sáng mặt trời. Những vệt, mảng không ra hình thù gì. Chậc, Hội hoạ là như thế đấy. Hội hoạ mà, đừng có tìm hiểu xem hình thù gì ở đây.

Hình thù hội hoạ chứ còn hình thù gì nữa. Nó vẽ cái gì? Không cần biết! Chỉ biết đó là một tác phẩm hội hoạ, một mẩu tâm hồn nghệ sĩ...

- Mình thật ngớ ngẩn - Cu Sún tự xỉ vả mình – Bây giờ đâu phải là cái thời hội hoạ thế kỷ 18, 19 vẽ chim, hoa, vẽ người, vẽ cảnh, vẽ núi, vẽ sông suối vườn tỉ mỉ chân tơ kẽ tóc trông giống như thật.

- Thưa hoạ sĩ! - Cu Sún hướng về phía

Bồ cu - Tôi chỉ thắc mắc các chất liệu này đều không phải bột màu, sơn dầu, phấn màu... Mà nó rất lạ và gây hiệu quả đặc biệt.

- Tôi chỉ

vẽ bằng nước dãi trong miệng của tôi. Nước dãi ấy hoà tan máu, hơi thở, trí tuệ của tôi. Khi vẽ ra, nó được sưởi bằng tia nắng ban mai và hoàng hôn, được phủ bằng sương đêm, được ướp trên nền diệp lục phập phồng sự sống của lá tươi... Cho nên ngài trông thấy nó như vậy.

- Mỗi bức tranh ngài vẽ trong một thời gian bao lâu?

- Tôi suy nghĩ bằng cả

chiều dài của đời tôi và thể hiện nó trong những đêm lên cơn sốt cảm hứng. Đêm nào tôi cũng vẽ, vẽ và vẽ...

Cu Sún nhìn giá đề trên tranh. Mấy bức đầu thấy đề: Bảo tàng “Mùa hè” đã mua. Giá:

một chùm tia nắng và mấy hạt mưa rào. Còn bao nhiêu Bảo tàng “Mùa thu” mua hết với giá cao chóng mặt: Những cơn lốc quét lá vàng của tiết heo may.

Cu Sún hồi tưởng với phóng viên

Luỹ tre thời báo:

- Tôi còn nhớ ngày nhỏ, có một lần ra vườn chơi, nhìn lên chiếc

lá Găng thấy những hình vẽ giống hệt như thế này. Màu sắc óng ánh, đường nét cuộn lên cuộn xuống, quấn vào nhau. Tôi không biết nó là cái gì. Mẹ tôi bảo: chim Bồ cu nó vẽ đấy. Đêm đêm Bồ cu thường bay về vườn, nhả nước dãi, rồi dùng mỏ và chân vẽ lên lá Găng. Lúc đó còn nhỏ quá, không hiểu đó là một tác phẩm nghệ thuật và do đó bỏ qua. Vậy là tôi đã để sểnh một “gia tài” lớn phải không ông?

Bây giờ thì tôi làm sao mua nổi một bức tranh này. Giá của nó là

nắng, mưa, gió. 114 115

Tôi làm sao tự tay làm ra được

nắng, mưa với gió để mua tranh. Tôi chỉ có thể dùng sức mạnh đến để cướp tranh mà thôi. Hai móng tay tôi sắc lắm, chỉ bấm một cái là ngắt được lá thôi. Nhưng tôi không muốn. Không. Không bao giờ tôi làm như thế... Không bao giờ...

VI. HOÀNG TỬ CÁNH CAM VÀ CÔNG CHÚA BƯỚM VÀNG

Ngày... tháng... năm...

Hôm nay ngày nghỉ, Cu Sún đi dạo mát dưới gốc cây bạch đàn đang mùa trổ hoa. Tại đây Sún chả khó khăn gì mà một lúc gặp hai người: Hoàng tử Cánh Cam trong bộ đồ xanh biếc óng ánh và Công chúa Bướm xiêm y vàng rực có đính châu ngọc.

Cánh Cam nói:

- Ngài Cu Sún! Tại sao ngài không may một bộ đồ xanh biếc óng ánh như tôi?

- Ồ, thẩm mỹ “xanh biếc óng ánh” của ngài lỗi thời rồi. - Cu Sún nói - Mốt thời trang hiện nay người ta thích những bộ đồ sợi thô, xù xì kia!

Cánh Cam nhìn lại thân hình óng chuốt của mình;

- Cái đó tuỳ quan niệm từng người.

Cánh Cam là hoàng tử con ông vua cuối cùng của dòng họ trị vì một quốc gia trong liền hai thế kỷ. Các tướng lĩnh trẻ đã làm đảo chính lật đổ triều đại. Cánh Cam theo cha chạy trốn, lưu vong ở nước ngoài, và hiện đang sống bằng nghề quảng cáo mẫu quần áo.

- Hình như ông có một người em cùng bố khác mẹ là Cánh Quýt thì phải!? - Cũng đỏm dáng óng mượt như ông - Cu Sún hỏi.

- Vâng. Hoàng tử Cánh Quýt không kịp chạy trốn khi có đảo chính và hiện nay vẫn bị giam lỏng trong lâu đài Hộp Diêm.

- Còn cô, thưa cô công chúa xinh đẹp: - Cu Sún quay lại Bướm vàng - Cô cũng là một nàng công chúa sống lưu vong phải không?

- Thưa không! -Bướm vàng rung rinh đôi cánh lộng lẫy - Em vẫn sống ở nước em. Nước em vẫn là Vương Quốc. Cha mẹ vẫn ở ngôi vua, mặc dù toàn bộ quyền hành ở trong tay chính phủ.

- Như vậy ngôi vua để làm gì?

- Để chơi.

- Vua để... chơi! Ha ha! - Cu Sún cười.

- Chứ sao! - Công chúa cong cớn.

- Thế vua sống bằng nghề gì?

Nghề vua chứ còn nghề gì nữa. - Bướm vàng nghẹo đầu - Cũng như em sống bằng nghề làm công chúa... chứ chưa đến 116 117

nỗi phải đi quảng cáo mẫu quần áo như anh hoàng tử gặp ai cũng gạ “Ngài nên may một bộ đồ xanh biếc óng ánh” này...

Cu Sún đứng chống nạnh nhìn bọn con vua cháu chúa, nghĩ sẩm nẩm. Ngày xưa ý à, đừng có đến gần bọn này mà nhỡ. Vậy mà bây giờ... Thời buổi khoái thật!... Em hèm - Cu Sún hắng giọng. - Ê, công chúa hoàng tử, mua một bài cho vui....

Cánh Cam và Bướm vàng bắt đầu díu vào nhau trong điệu vũ ba lê. Cánh Cam nâng lấy eo lưng Bướm vàng. Bướm vàng nhắm mắt mơ màng. Chúng quay nhau, rồi tung nhau lên cao, cánh xoè ra, dập dìu bay đôi. Quả là chúng múa tuyệt vời thật. Có nhẽ phần giá trị nhất trong con người “hai bạn” này là ở phương diện đó chăng! - Cu Sún lẩm bẩm!...

VII. BANK

Ngày... tháng... năm...

Chiếc ô tô du lịch vọt qua Quảng trường rồi dừng lại ở trung tâm Nhà băng Thành phố. Cu Sún bước ra, nhằm bậc tam cấp Nhà băng của bà Tổng giám đốc Gà Mái.

Vòng đầu của cuộc tranh cử chức Tổng thư ký thành phố, với số phiếu nghiêng về phía

luật sư Chim Công, vừa công bố, lập tức thị trường chứng khoán ở đây tăng vọt.

Thị trường

vàng nén cứ mỗi giờ tăng hai “xu” một lạng Anh. Người đứng mua vàng ngoài cửa nhà băng tấp nập. Có lúc nhà băng phải đóng cửa ngừng bán. Mãi đến lúc 12 giờ trưa nhà băng mới mở cửa lại, và giá vàng nén ổn định ở mức... năm “hào” một lạng Anh.

Bà Tổng Giám đốc Gà mái dẫn Cu Sún vào kho chứa vàng của mình. Đúng ra là

vàng cục, chứ đâu phải vàng nén (vì nó tròn lung lủng, chứ có dẹt và dài thành nén đâu. Gọi vàng nén chẳng qua là quen mồm).

Bà Giám đốc nói:

- Ngài thấy đấy. Giá vàng ngày càng có chiều hướng lên cao. Ngài thật là dại, tại sao hàng ngày không nghĩ đến chuyện gửi vàng vào nhà băng chúng tôi... mà gửi bằng cách nào? Thật đơn giản, mỗi buổi sáng ngài chỉ cần vung cho tôi một nắm gạo... một nắm gạo, thế thôi, có phải bây giờ ít nhất ngài cũng có vài nén vàng kia không...

Cu Sún đứng ngẩn người tiếc rẻ. Gà mái vỗ vai an ủi:

- Tuy nhiên ngay bây giờ tôi vẫn có thể biếu ngài một

nén vàng để ngài về...“cán” với hành mỡ, tất nhiên với một điều kiện.

- Điều kiện gì? - Cu Sún hỏi.

118 119

- Ở đây chúng tôi thường bị một tổ chức cướp nhà băng khủng bố. Đó là bọn rắn rết. Chúng phá cửa nhà băng cướp vàng đi. Bọn này có trang bị vũ khí rất hung tợn. Chỉ ngài mới trị được chúng. Ngài có bằng lòng giúp chúng tôi không?

- Tất nhiên có!

- Vậy thì chúng ta đã thoả thuận. Gà mái cười tươi tỉnh.

Lúc ra về, Cu Sún đi qua một dãy nhà băng đồ sộ cao ngất khác. Ông Tổng giám đốc

Chuột chí đứng ngang đường trịnh trọng:

- Chào ngài. Tài sản quý giá của ngài gửi tại Nhà băng chúng tôi là niềm vinh dự cho chúng tôi. -

Chuột chí nhìn kỹ hết lượt hàm răng có khuyết hài chiếc cửa của Cu Sún: - Bao giờ ngài có thể gửi nốt những tài sản tiếp theo kia?

Cu Sún đưa tay sờ một chiếc răng lung lay:

- Ông chờ cho vài ngày nữa.

Ông Tổng giám đốc cúi khom mình hồi tưởng:

“Trong đời tôi thật không bao giờ quên được hình ảnh ngài trong cái buổi chiều kỳ diệu ấy. Chúng tôi đã lo lắng hồi hộp xiết bao khi hai chiếc răng cửa của ngài lung lay, mà ngài thì nhất định không cho mẹ ngài bẻ. Ngài bưng tay bịt miệng kêu giời kêu đất. Nhưng may thay, cuối cùng ngài đã chịu nhượng bộ. Rắc, rắc, hai chiếc

răng sún trước cửa của ngài đã rời. Và hân hạnh cho chúng tôi biết bao, ngài đã ném nó lên mái tranh và nói chuột chuột chí chí. Tao cho mày chiếc răng này, mày cho tao chiếc răng khác.

Từ bữa đó, nhà băng chúng tôi trở thành nhà băng lớn nhất thành phố, vì chứa hai báu vật này. Chúng tôi hy vọng rằng toàn bộ hàm răng sứt quý nhất thế giới kia sẽ lần lượt được gửi vào kho tàng kín đáo của chúng tôi.

Đội ơn ngài!...

VIII. TRỰC THĂNG HẠNG NHẸ

Ngày... tháng... năm...

Vua trực thăng Chuồn chuồn ngô có đôi cánh trong suốt, thân hình sọc đen pha trắng rắn rỏi và cái đuôi mềm mại có thể uốn lượn được.

- Nghiêm! -

Chuồn ngô hô hàng quân.

Lập tức hàng trăm chiếc trực thăng hạng nhẹ khác sếp hàng trước mặt Cu Sún, cánh sát cánh, đuôi sóng đuôi trông hoa cả mắt.

Chuồn chuồn ngô giới thiệu lần lượt:

- Đây là trực thăng hãng

Chuồn Chuồn điếu, kia là hãng Kìm kìm, tiếp đến là trực 120 121

thăng của các hãng

Chuồn Đá, hãng Chuồn Chó, hãng Chuồn Hồng, hãng Chuồn Mưa, hãng Chuồn Chuối, hãng Chuồn ớt...

Các hãng này, tất cả chịu sự chi phối của tôi. Mỗi ngày ngành trực thăng hạng nhẹ sản xuất chừng vài vạn chiếc. Nhưng chúng tôi gặp phải một nguy cơ không nhỏ. Đó là vì hiện nay khoa học đã chế tạo ra tia

La de Dựa mít cực kỳ lợi hại. Chỉ cần chút xíu thứ tia đó chiếu vào là trực thăng bị dính cánh mất cựa.

- Nhưng

La de Dựa mít chỉ sản xuất được vào mùa hè thôi. Các mùa khác không có...

- Các mùa khác thì có thứ

La de kếp pha dầu hoả cũng lợi hại không kém.

- Xin ngài cho Đoàn trực thăng biểu diễn một chút, có được không? - Cu Sún nói.

- Sẵn sàng, thưa ngài... Nghiêm! -

Chuồn Ngô lại hô. Pháo hiệu cấp một báo hiệu chuẩn bị được bắn lên. Rồi pháo hiệu xuất phát. Lần lượt cả đoàn trực thăng cùng rùng rùng cất cánh.

- Ngài xem, đi đầu là máy bay của hãng

Chuồn chuối, trông nó có đẹp không? Xanh biếc, đồ sộ, đuôi màu đá cẩm thạch. Chững chạc đường bệ làm sao. Nó là loại đắt khách nhất hiện nay. Chúng tôi hiện đã ký được hàng trăm hợp đồng bán loại này.

- Tại sao các ông còn sản xuất loại máy bay Kìm Kìm.

Loại đó bé tẹo mỏng manh, trông ớn thầy mồ, cho không cũng phải ai thèm lấy. - Cu Sún thắc mắc.

- Nhưng dù sao thì nó vẫn cứ là máy bay! Nó vừa “túi tiền” và “tầm tay” của những em bé gái từ ba đến năm tuổi, không thể có khả năng mua các loại máy bay to lớn oai vệ kia...

- Tại sao các ngài lại đặt tên loại máy bay màu vàng nhạt này là Chuồn mưa?

- Thưa. Chắc ngài đã nghiên cứu tác phẩm khoa học khí tượng nổi tiếng:

“Chuồn chuồn bay thấp thì mưa. Bay cao thì nắng bay vừa thì râm”... Loại chuồn chuồn nói trong đó chính là loại màu vàng nhạt này. Chúng tôi gọi nó là Chuồn Mưa, vì nó là thứ trực thăng chuyên dụng, sản xuất ra chỉ để nghiên cứu khí tượng...

- Thế còn ngài, ngài dùng để làm gì? – Cu Sún chợt quay phắt lại giọng bông đùa, và đưa tay định nhón cái đuôi của

Chuồn Ngô.

- Cảm phiền ngài, đừng làm thế -

Chuồn Ngô vỗ cánh bay vút lên, bỏ bách chạy lấy người.

IX. CHUYẾN THƯ ĐẶC BIỆT

Ngày... tháng... năm...

Trung tâm bưu điện viễn thông thành phố bày ra một cảnh 122 123

tượng làm hoa mắt Cu Sún.

Đài Vệ tinh mặt đất Ra Đa Mạng Nhện vây giăng thiên la đị võng. Các chuyên viên Nhện đang hối hả “bơi” trong các gương Ra đa khổng lồ. Từng giờ, từng giây, điện từ đây đánh đi các nơi trên mặt đất và nhận về cũng chỉ trong nháy mắt.

Ông Tổng cục trưởng Bưu điện

Bồ câu hướng dẫn Cu Sún vào phòng đặt thiết bị máy phát. Cu Sún muốn đánh một bức điện quan trọng.

Các chuyên viên, kỹ sư nín thở làm việc. Píp píp tu tu... tiếng máy ngân reo, sung sướng được truyền đi bức điện của Sún....Píp píp... tu tu... Mẹ ơi... píp... Đi chơi xa tu tu... Con rất nhớ mẹ píp píp...Con của mẹ tu tu píp. Hết

Cu Sún nhìn lên trời, biết vào lúc này bức điện “Mẹ ơi” của mình đang bay nhanh như ánh sáng, xuyên không gian tới quê nhà. Và các gương Ra đa Mạng Nhện trên trần nhà mình sẽ nhận được chính xác nguyên vẹn. Tuy vậy, ông Tổng cục trưởng tỏ ý lấy làm hân hạnh nếu ngành được tiếp tục phục vụ Sún.

- Ngài có thể viết thư. Chúng tôi sẽ chuyển ngay tức khắc. Mẹ ngài chắc mong được đọc thư với chính nét

chữ của ngài... Thư nói được nhiều điều hơn...

Cu Sún lại bàn bắt đầu ngoáy: “

Mẹ ơi, mẹ nhận được bức điện của con chưa? Con viết tiếp thư này. Mẹ có khoẻ không? Con đi chơi ở đây vui lắm. Nhưng nhiều lúc lại nhớ nhà. Con mong thời gian trôi nhanh để được về với mẹ....”Con của mẹ

Ký tên

Cu Sún

Một chuyên viên bưu điện đỡ lấy lá thư, trịnh trọng phong bao, gắn si và đóng dấu nổi.

- Tôi sẽ thân hành chuyển lá thư này - Ông

Tổng cục trưởng Bồ câu đứng nghiêm vẻ xúc động...

Chà, trên đời này có lá thư nào lại được chính tay ông Tổng cục trưởng Bưu điện chuyển bao giờ. Vậy mà...

- Cảm ơn Ngài rất nhiều! - Cu Sún nói.

Ông Tổng cục trưởng bắt tay tạm biệt Cu Sún. Cả cái trung tâm Bưu điện náo nức hẳn lên chuẩn bị cho chuyến đưa thư đặc biệt này.

Đúng 9 giờ 15 phút, ông

Tổng cục trưởng Bồ câu hai tay ôm vào ngực lá thư của Sún, trịnh trọng bước ra máy bay, giữa hai hàng nhân viên đưa tiễn. Máy bay vút lên trời, kèm theo mười chiếc phản lực F.I. 124 125

Chim cắt có trang bị tên lửa

không đối không đi hộ tống bảo vệ lá thư.

Ông Phó tổng cục thứ nhất đứng hàng đầu trong đoàn người đưa tiễn thổn thức vì cảm động.

- Trong gần một phần ba thế kỷ làm việc tại Trung tâm Bưu điện này, tôi chưa bao giờ được chứng kiến việc chuyển một lá thư có nội dung quan trọng như thế. Bởi vì, thật ra trên đời này có nội dung nào quan trọng hơn được cái nội dung “Mẹ ơi” thưa ngài!...

X. VƯƠNG QUỐC NĂNG LƯỢNG

Ngày... tháng… năm...

Tiểu vương quốc này là một xứ tự trị, nằm trong thành phố Thiên Nhiên. Nữ hoàng Ong chúa nắm quyền điều hành xứ sở.

Triều đình của Nữ hoàng vàng son lộng lẫy, giữ nguyên nghi lễ cũ, y như trong các vở tuồng cổ vẫn trình diễn. Vương quốc chỉ có vệ binh mà không có quân đội...Thành phố chịu trách nhiệm bảo hộ an ninh cho vương quốc.

Thiên nhiên thật quá cảm tình riêng, ưu đãi cho xứ này nguồn tài nguyên khổng lồ:

những giếng dầu vô tận.

Nữ hoàng đẹp kiêu sa, thiết triều đón Cu Sún một cách trọng thể. Đứng cạnh bệ rồng, Cu Sún hoa mắt vì sự vàng son.

- Thưa, triều thần có cho tôi biết, ngài có ý định ký hợp đồng mua của Vương quốc chúng tôi mỗi năm một tỉ thùng dầu, với giá cả mỗi thùng được trả

một bông hoa - Nữ hoàng nói, giọng bình dị như người thường . - Nhưng tôi xin hỏi lại ngài, đó là những loại hoa gì?

- Hoa nhãn, hoa táo, hoa bạch đàn, hoa xà cừ, hoa bưởi, hoa mướp, hoa cau...

- Vâng, được! Còn về hàng của chúng tôi cũng xin nói để ngài rõ. Đây là loại dầu tốt nhất thế giới. Tên đầu là M.O (tức là viết tắt của chữ “Hy Lạp cổ”: Mật ong). Dầu phun lên dùng được ngay, không cần phải hệ thống nhà máy hóa dầu nào. Nếu không tôi xin ngài thử nghiệm.

Nữ hoàng Ong chúa sai khiêng ra những thùng dầu hình lục lăng. Mùi thơm bốc lên ngào ngạt. Cu Sún liếm môi, mấy “cái máy” trong người Sún xem chừng đều có ý đòi “nguyên liệu”. Sún thử nghiệm liền. Dầu trôi qua cổ. Máy ở đó bị “viêm họng” đang đau rát, lập tức êm ra. Dầu vào dạ dày, các máy trong đó cũng lập tức cho công suất gấp bội.

Sún phải chịu công nhận là dầu tốt thật:

- Thưa bà, xứ sở bà thật là hạnh phúc. Người ta bảo mỗi người dân ở xứ bà ngủ mơ

126 127

thấy vàng ở dưới lưng, tỉnh dậy quờ tay sờ, hóa ra vàng thật.

Nữ hoàng cười:

- Ngài quá khen. Thực ra dân xứ chúng tôi cũng phải lao động chăm chỉ và nghiêm túc lắm. Ngài biết đấy dân chúng tôi nổi tiếng về nền

Kiến trúc Lục Lăng. Có thể nói không ngoa rằng mỗi người dân chúng tôi là một nhà kiến trúc. Có thể so sánh kiến trúc Lục Lăng của chúng tôi với kiến trúc Gô tích của các ngài...

Cu Sún gật đầu sau khi đã thử nghiệm hết một trăm thùng dầu lục lăng liền một lúc.

- Hình như trong vòng một thập kỷ nay, giá dầu đã tăng 100% phải không bà? - Sún hỏi.

- Đúng vậy. Vì năng lượng ngày càng trở thành vấn đề sinh tử.

… Buổi chiều hôm đó, lễ ký kết mua bán được tổ chức tại cung điện Lục Lăng trong không khí uy nghi, lộng lẫy.

Nữ hoàng ngồi ở bên phải, đằng sau là các quan đại thần cân đai rực rỡ. Văn bản ký kết được làm bằng hai thứ tiếng:

tiếng Anh và tiếng Ong. Cả hai đều có giá trị ngang nhau.

Tiệc rượu được bày ra, các thị nữ đẹp như các nàng tiên múa điệu dâng chén quỳnh. Sún đang ngất ngây thì bị một cú châm nhói vào đít đau dẫy nẩy. Ngoảnh lại, hóa ra tên hề của Nữ hoàng (những tên hề thường không thể thiếu trong các triều đình) tay còn cầm cái kim to tướng, miệng nhăn nhở cười.

XI. CÔNG TY ÁNH SÁNG

Ngày... tháng... năm...

Tay nắm chặt tờ giấy mời, Cu Sún sờ soạng cổng vườn. Trời tối như bưng, không biết đằng nào mà lần. Cu Sún vập vào một cành cây đau điếng. “Thật là mất lịch sự, mời người ta đến dự tiệc mà chẳng thắp đèn đuốc gì cả...” Sún nghĩ bụng.

- Thưa ngài... Đã đến bàn tiệc rồi đấy ạ. Mời ngài sờ ghế và ngồi xuống. - Có tiếng hướng dẫn - Tiệc của chúng tôi tổ chức ngoài trời…

Tất cả vẫn tối om om một cách kỳ quặc. Sún thử sờ tay lên bàn. Bàn trống rỗng, chẳng thấy đồ ăn thức uống đâu cả!

- Kính thưa ngài Cu Sún! Thưa các quý khách! - Tiếng ông Giám đốc Công ty ánh sáng

Đom Đóm bắt đầu vang lên dưới vòm cây, trong bóng đêm. - Hôm nay chúng tôi tổ chức một bữa tiệc đặc biệt để chiêu đãi quý vị. Tên của bữa tiệc là: Bữa tiệc ánh sáng. Thay mặt công ty tôi tuyên bố bắt đầu...128 129

Ông Giám đốc vừa dứt lời, từ khắp các nhành cây ngọn cỏ trong vườn, vụt sáng rực lên. Hàng vạn con Đom Đóm lập lòe thứ ánh sáng xanh biếc như sao. Tiếng reo hò vang lên.

Cu Sún nhe răng cười. Cả vườn cây như trong hội hoa đăng. Đít ông Tổng giám đốc công ty cũng cứ lập loè, lập loè không ngớt.

- Ngài xem đấy. Ánh sáng của chúng tôi rất tốt, rất đẹp. Sống dầu đèn, chết kèn trống. Không có ánh sáng, người ta biết làm thế nào... Ngài đã mua năng lượng M.O... Nhưng thiết tưởng ngài cũng không thể từ chối mua thứ năng lượng ánh sáng này của chúng tôi.

- Tất nhiên! - Sún gật đầu. - Chúng tôi đang lò tìm kiếm vỏ trứng loại tốt để đựng thứ hàng của các ông. Vâng, nó chỉ có thể đựng vào vỏ trứng là đẹp nhất... Mặc dù đựng vào lá khoai buộc túm lại cũng tốt. Ánh sáng lọc qua lá khoai sẽ có màu xanh mờ là lạ...

- Nhưng chúng tôi phản đối các loại lọ Penixilin của các ngài. Đựng trong đó rồi nút chặt, ánh sáng của chúng tôi không được thở sẽ chết rất nhanh, không phục vụ các ngài được bao nhiêu.

- Vâng, chúng tôi hiểu.

- Nhân đây cũng xin nói thêm với ngài rằng - Ông Tổng Giám đốc tiếp, - Không phải là chúng tôi khoe khoang gì, nhưng đó là sự thật. Các nhà máy điện phát sáng của các ngài thật là cồng kềnh nặng nề tốn kém, mà công suất thật hạn chế. Ngược lại các nhà máy điện của chúng tôi gọn nhẹ biết chừng nào. Đã thế lại lưu động thoải mái, thoắt cái đến chỗ này, thoắt cái đến chỗ kia. Hàng vạn cái nhà máy bay vù vù trên đầu, vừa bay vừa toả sáng luôn...

Các nhà máy của các ngài thì nhả khói làm ô nhiễm không khí. Còn các nhà máy của chúng tôi thì chẳng làm ảnh hưởng gì đến mũi và phổi của ai, có đúng thế không ngài?

Ông Tổng giám đốc xoè tay, nhún vai và đít lại lập loè, lập loè, lập lòe...

XII. ĂN VÀ MẶC

Ngày... tháng... năm...

Những hoạt động giao dịch kinh tế của Cu Sún tiếp diễn không ngừng không ngớt. Sún lại làm việc không mệt mỏi. Xong vụ năng lượng rồi, Sún đến với ông Chủ tịch tổ chức Lương Nông thành phố Bò Sữa. Bò Sữa là một người hiền từ, giàu lòng nhân đạo, thường luôn hào phóng ký xuất hàng tỷ giọt sữa viện trợ cho các nơi cần thiết.130 131

- Sự đóng góp của chúng tôi phải như thế nào, khi tham gia tổ chức này? - Sún hỏi.

- Các ông đóng góp chừng hai triệu ngọn cỏ non mỗi tuần cho tổ chức.

- Về mùa đông, chúng tôi lấy đâu ra cỏ non?

- Thì thay thế bằng rơm khô, cỏ khô, thân cẳng ngô...

- Quyền lợi chúng tôi được hưởng?

- Khi nào các ngài yêu cầu, chỉ cần báo một tiếng, chúng tôi sẽ vận chuyển sữa tới tận tay.

Ông Chủ tịch mời nước Cu Sún, rồi chuyển qua tâm sự: Tôn chỉ mục đích của chúng tôi là phấn đấu sao không để một người nào phải đói khát. Tất cả no bụng. Ngài xem khẩu hiệu ấy khái quát được nội dung chưa?

- Khẩu hiệu tuyệt lắm.

Ông Chủ tịch cùng Cu Sún đi ra nội cỏ.

- Đất đai thật mênh mông, phải không ngài - Ông nói - Đói quả là một điều vô lý. Tất cả là vì chúng ta chưa sử dụng hết khả năng của đất đai... Khả năng của đất đai là vô tận. Và con người thì sự cần cù cũng là vô tận. Ngài thấy đấy, mùa xuân có biết bao nhiêu giọt mưa, một tỷ tỷ hạt phải không ngài, mỗi hạt rơi xuống là một ngọn cỏ non mọc lên. Mỗi ngày mặt trời rót xuống mặt đất tỷ tỷ tia nắng bằng vàng ròng. Vàng đúng theo nghĩa đen đó thưa ngài. Những sợi

vàng ròng chảy lướt thướt gặp ngọn lúa, đọng lại ở đó thành bông. Thiên nhiên khá hào phóng đấy chứ, đâu có keo kiệt gì - Ông chủ tịch trầm ngâm.

- Đúng vậy, thưa ông.

- Mỗi ngọn cỏ non ngài đóng góp cho chúng tôi sẽ biến thành một giọt sữa trắng. Giọt sữa thơm ngon biết chừng nào. Sữa lên màu hồng má em thơ, lên màu xanh mái tóc tuổi trẻ.. Như vậy là ngọn cỏ non, vâng; ngọn cỏ non mỏng manh bé nhỏ thế thôi mà làm nên sự sống đấy...

Chia tay

Bò Sữa, Cu Sún cho xe thẳng đến xí nghiệp liên hiệp Tơ lụa của ngài Giám đốc Dâu Tằm. Ngài giám đốc vừa làm xong một bài thơ. Có độc giả ông cao hứng đọc ngay. Đại ý bìa thơ nói: Những sợi vàng tôi rút ra từ trái tim tôi. Những sợi vàng đã dài đến mức có thể quấn quanh, bọc kín cả trái đất này. Những sợi vàng ủ ấm trái đất. Tôi, ủ ấm trái đất... Những sợi vàng của trái tim tôi... Tôi se sợi nắng, sợi mưa, sợi mây, sợi gió. Tôi se sợi yêu với sợi thương của tấm hình tôi. Tôi ủ ấm cuộc đời...132 133

Cu Sún ngồi ngây ra trước những vần thơ tuyệt tác.

- Bao giờ thì ngài cho đăng bài thơ này?

- Vào chủ nhật tới, trên trang nhất của tờ

Luỹ tre thời báo. Tôi chỉ còn đắn đo một chút vi biên tập viên ở đấy họ dốt quá, cứ đòi sửa của tôi chữ trái đất thành chữ quả đất... Nhưng xin lỗi... ông đến đây để mua tơ tằm của tôi hay mua thơ của tôi.

- Có lẽ cả hai. - Cu Sún nói. - Tôi se những

sợi yêu, sợi thượng. -Sún lẩm bẩm. - Hình như tôi đã được nghe câu này của Yến Sào khi tôi gặp Yến thì phải...

- Những sợi yêu, sợi thương của Yến Sào là tinh tuý khí huyết của Yến. Sợi tằm là sợi vàng. Sợi Yến sào là sợi huyết. Máu của Yến đã pha lên màu hồng quý báu đó... Chúng tôi giống nhau. Chúng tôi đồng cảm. Ngài hiểu cho giá trị của chúng tôi... Chúng tôi vì cuộc sống!

XIII. MÁI BẾP POST

Ngày...tháng... năm…

Sau những cuộc giao dịch kinh tế, Cu Sún chuyển qua tiếp xúc với giới báo chí. Tờ báo Sún chọn để đến thăm là tờ Mái bếp Post (maibepost - bưu điện mái bếp)

Văn phòng trung tâm toà soạn hôm nay được trang trí lịch sự với hiên trần màu bồ hóng. Tập Côlitxiông của tờ

Mái bếp post dầy cộp đặt trên bàn. Ngài eđitơinchíp (chủ bút) Sẻ mép vàng nghiêng đầu chào khách. Đằng sau ông là hàng chục phóng viên nổi danh của các mục quen thuộc. Mái bếp post là một tờ báo thường đưa tin về các mùi xào nấu bốc lên từ các xoong nồi, tin cái Gái con thổi cơm vỗ rá không sạch, gạo rơi vãi ở cầu ao... Nó phát hành mỗi số vài chục vạn bản, khá được ưa chuộng trong thành phố. Cứ năm năm một lần báo lại trưng cầu ý kiến bạn đọc để cải tiến, nâng cao chất lượng. Tờ báo không thiên hữu cũng như không có khuynh hướng thiên tả. Và không có nguồn tài trợ của một tổ chức nào.

Ngài eđitơinchíp

Sẻ mép vàng bắt tay Cu Sún rồi vào đề luôn:

- Chúng tôi không hiểu tại sao ngài đặc biệt có ác cảm với tờ

Mái bếp post của chúng tôi. Ngài đã đóng cửa hàng chục văn phòng thường trực của tờ báo ở các nơi, các mái bếp bị bắc thang treo lên lục soát, phá phách. Các phóng viên của chúng tôi luôn bị ngài dùng bu, chống que và rắc gạo đánh bẫy.

Tôi thiết nghĩ, tờ báo của chúng tôi có quyền đưa tin sự thật. Và ngài không có quyền đàn áp thô bạo nó. Mong rằng các hoạt động đó từ nay phải được chấm lắng nghe, gật đầu, ưng thuận.

134 135

Ngài eđitơinchíp nói tiếp:

- Ngài có nhận xét gì về “phong cách văn chương” của chúng tôi?

- Thứ

văn chương lích chích, lích chích rất vui tai.

- Ngài biết đấy, chúng tôi khác với thứ

văn chương ồm ộp ồm ộp của tờ Economic Bờ ao của Ếch Xanh. Chắc ông chủ bút Ếch Xanh nhiều lần làm phiền ngài, đưa tin ngài đi vày ở các bờ ao để mẹ ngài biết và đánh ngài.

Cu Sún hơi tự ái:

- Tại sao ông biết lắm chuyện thế?

- Nghề nghiệp của chúng tôi mà. Và xin ngài thứ lỗi nói sự thật, dù sự thật mất lòng, đó cũng là nghề nghiệp...

- Tôi không ưa tờ

Economic Bờ ao. Nó quá to mồm, nhất là sau các trận mưa rào.

- Nhưng thiết tưởng đúng như tên gọi của nó, tôn chỉ mục đích của nó là đưa tin kinh tế. Và nó, bên cạnh sự làm phiền, nhưng cũng giúp ngài không ít, là đã góp phần thúc giục ngài đốt đuốc đi soi cá rạch sau các trận mưa rào đầu mùa. Vậy ngài cũng nên nhẹ tay với nó.

Cu Sún cười:

- Chữ “không ưa” của tôi ở đây đồng nghĩa với khái niệm “bàng quan” mà thôi.

- Bây giờ xin ngài cho tôi phỏng vấn một câu, và là câu cuối cùng chấm dứt buổi tiếp xúc hôm nay: Có phải chính ngài là người tài trợ chủ yếu cho tờ

Kéc kè ke Review của Gà Pha không? Tờ đó lớn tiếng và mạnh mẽ lắm. Ngân khoản của ngài là mỗi buổi sáng một nắm ngô mà. Tờ đó giúp ngài những gì?

- Tờ đó đưa tin về các buổi sáng đã đến!

XIV. TRUNG TÂM VĂN BÚT

Ngày… tháng... năm...

Là một nhà phê bình văn học trứ danh, lẽ dĩ nhiên Cu Sún không thể không lai vãng đến Câu lạc bộ “Trung tâm văn bút” của thành phố. Trong những năm gần đây giới văn học biết đến tên Cu Sún như là một ngòi bút sắc bén, giàu tính chiến đấu. Chẳng hạn với tác phẩm trữ tình “Mùa vải chín” của nhà văn lãng mạn hiện đại Tu Hú, thì bài phê bình của Sún là: Chua. Với tác phẩm của nhà văn hiện thực nghiêm nhặt Khướu, bài phê bình là: lắm mồm. Tác phẩm của nhà văn tiền phong chủ nghĩa Ốc Nhồi, bài phê bình là: Chui trong tháp ngà nghệ thuật, xa rời cuộc sống. Nhà văn Vịt Giời, bài phê bình là: Đừng có ảo tưởng vì những lời bốc phét. Nhà văn tân hiện thực Vẹt, bài phê bình là: Sự nông cạn và trống rỗng vì không có tư tưởng 136 137

triết lý

. Nhà văn Bướm trắng, bài phê bình là: Một phong cách ủy mị, sướt mướt, suy đồi, phản ánh sự bế tắc...

Ngòi bút Sún, ngược lại đặc biệt dành những trang ưu ái viết về tác phẩm “Trinh trắng” của Nữ văn sĩ

Thiên Nga. Ông gọi đó là đại biểu của chủ nghĩa hiện thực bay bổng. Với bộ trường thiên tiểu thuyết hai tập “Hóa Rồng” và “Lý Ngư Vọng Nguyệt” của Cá Chép, bài viết của Sún đã khẳng định sự thành công của chủ nghĩa hiện thực thuyền thoại. Vân vân và vân vân...

Cu Sún bước lên diễn đàn diễn thuyết với chủ đề: “Nhà văn phải từng trải cuộc sống”. Nhà văn

Mèo con tác giả cuốn “Cá rán ngon ghê” phụ hoạ lý thuyết ấy nói: “Nếu tôi chưa từng được nếm mùi của Cá rán, làm sao tôi có thể viết được những trang béo ngậy như thế?”.

Nhà văn

Ễnh Ương tác giả cuốn “Cổ họng phi thường”. Nhà văn Chim Sít tác giả cuốn “Bọn thẹn”, nhà văn Thằn Lằn với tập truyện ngắn trữ tình “Thầm kín mồng năm”, nhà văn Cà Cuống tác giả cuốn “Đít cay”. Nhà thơ Gà tơ, tác giả trường ca “Cục tác lá chanh”... đều lần lượt pháp biểu minh hoạ luận điểm của Cu Sún.

Từ đầu đến cuối, Sún chú ý một nhà văn ngồi trầm ngâm với ly rượu một cách cô độc. Sún lại gần:

- Ông có phải là văn sĩ trong thập kỷ 70, người sành điệu số một về ngôn ngữ không?

Sáo Mỏ Ngà

chỉ gật đầu rồi lại cúi xuống soi mắt dưới đáy chén rượu, quên ngay người đối thoại trước mặt.

Lúc ra về,

Chích Choè, phóng viên Lũy tre thời báo đi cạnh Sún ngậm ngùi:

Sáo Mỏ Ngà đã bán ngòi bút của mình cho đồng đô la như một Phauxtơ bán linh hồn cho quỷ Mêphixtôphen. Sáo Mỏ Ngà ngã quỵ trước đô la của một thế lực tư bản quốc tế. Ông ta chịu đau đớn để cho chúng bóc lưỡi bằng giấm thanh cho mỏng cho mềm, để uốn cho dễ mà tuyên truyền cho tư tưởng của chúng.

Ông vừa trông thấy một nhà văn đã chết. Một nhà văn không còn nói lên những cái gì của trái tim mình. Một nhà văn đã bị

bóc cái lưỡi trung thực, cái lưỡi thật của mình!

XV. KHÔNG LỰC

Ngày... tháng... năm...

Ấn tượng sâu sắc nhất trong cuộc đi thăm thành phố Thiên Nhiên của Cu Sún là dịp dự cuộc tập 138 139

trận của ngành không quân. Buổi sớm, mặt trời vừa nhô lên, buổi diễn tập đã bắt đầu. Đại tá

tư lệnh không quân Chim Ưng uy nghi đĩnh đạc bước giữa hai hàng lính danh dự bồng súng chào ngoài cửa Tổng hành dinh, bước lên đài chỉ huy.

Tiếng gầm rú của hàng trăm phản lực làm rung chuyển bầu trời. F.I cường kích

Chim Cắt, V.A 15 tiêm kính Ác Là, BG 72 rải thảm Diều Hâu, XY 20 trinh sát Chèo Bẻo, MO 125 Quạ, F180 Sếu, AD7 Gò Lửa, ST78 Sáo Sậu... Tất cả lao vun vút, vun vút trên đầu Cu Sún.

- Lực lượng không quân của chúng tôi đã hoàn chỉnh đến mức tuyệt đối. Không thể có chút xíu cải tiến nào len được vào đây nữa. Khoa học bay đã lên đến đỉnh cuối cùng - Đại tá

Chim Ưng nói - Máy bay của chúng tôi biết cảm giác trước không gian, và có linh cảm tự nhiên để tránh đỡ khi bị tấn công.

- Chúng tôi muốn mua của các ngài ít máy bay

ST 78 Sáo Sậu để chuyển qua mục đích nông nghiệp: dùng để nhặt sâu bọ cho hoa màu... - Sún nói.

- Được thôi. Ngoài loại đó ra, ngài có thể mua các loại máy bay chuyên dụng khác của chúng tôi. Ví dụ: máy bay hãng

Cu Cườm dùng để ru trẻ con ngủ buổi trưa hè, máy bay hãng Choèn Choẹt để trinh sát, báo trước khi có khách, máy bay hãng “Bắt cô trói cột” để doạ đùa con gái, máy bay hãng Chào Mào để khoét chuối chín cây.

- Không. Chúng tôi từ chối hãng

Chào Mào. Vì hình như nguyên liệu chạy động cơ của máy bay này nó tạp quá. Xin lỗi... - Cu Sún ngập ngừng nhưng không thể không gọi đúng “tên kỹ thuật” của nguyên liệu - Tôi muốn nói... Vì rằng có câu: Chào mào đỏ đít đỏ đuôi. Hay ăn cứt chó ai nuôi Chào Mào’... Vậy là máy bay chạy bằng nguyên liệu... cứt chó ư?

Đại tá nhún vai lúng túng:

- Ồ có thể là một sự hiểu lầm đáng tiếc. Không có bằng chứng nào. Bởi vì... vân vân và vân vân.

- Ngoài các loại trên, chúng tôi còn muốn mua các loại động cơ để lắp đặt máy bay. Ví dụ động cơ nhãn hiệu

“Cun Cút béo quay”, động cơ nhãn hiệu “Chim non ra ràng”, nhãn hiệu “Sâm cầm”, nhãn hiệu “Le le” để về lắp vào các vỏ máy bay “Chảo vỏng mỡ” của chúng tôi.

- Đồng ý! - Đại tá

Chim Ưng gật đầu - Tất nhiên với điều kiện mà tôi xin thuyết 140 141

trình dưới đây: “Xin ngài hạn chế các loại vũ khí chiến lược: tức là các loại

tên lửa tầm xa chạc cao su, ống xì đồng của các binh chủng Rốn Lồi và Ỏng Bụng triển khai khắp các bờ tre, mặc kệ cả “hiến pháp” của mẹ các ngài là “cấm không đi bêu nắng bắn chim”.

- Được thôi, nhưng cũng đề nghị lại không lực các ngài ngừng ngay các phi vụ của

BG Rải thảm Diều hâu xâm phạm bầu trời và oanh kích gà con. Đồng thời, các ngài cũng cho ngừng ngay ngành tâm lý chiến không quân của các ngài, tức là Đài Phát Thanh Chim Lợn. Đài này thường phát vào đêm khuya, tần số mười lămkilohéc, làn sóng Đầu Nhà gieo rắc một tâm lý rủi ro mê tín.

- Đài

“Chim Lợn” sẽ ngừng khi nào các ngài cấm lưu hành tác phẩm “Tu hú là chú bồ các, bồ các là bác chim ri, chim ri là dì sáo sậu, sáo sậu là cậu sáo đen, sáo đen là em tu hú, tu hú là chú bồ các...” có tính chất báng bổ chế nhạo không lực chúng tôi. Ngoài ra, tác phẩm “Con cò con vạc con nông, ba con cùng béo vặt lông con nào” có tính chất đe doạ cũng phải đình bản...

XVI. TRỞ VỀ

Ngày... tháng... năm...

Ngày kết thúc chuyến viếng thăm Thành phố Thiên Nhiên, Cu Sún bay ra tàu sân bay Cá Voi. Đô đốc Cá Kình đọc một bài diễn văn mênh mông.

Trời trong vắt, biển xanh lam. Hạm đội san sát như một thành phố nổi.

Tiềm thuỷ đĩnh Cá Măng, tàu ngầm nguyên tử Cá Mập, chiến hạn Cá Song, tuần dương hạm Cá Heo, tàu phóng ngư lôi cá Trám, tàu diệt ngư lôi cá Chuồn... Tất cả quân kỳ phấp phới.

Đô đốc phu nhân Sứa

, toàn thân là một mớ váy áo đăng ten trắng mỏng bùng nhùng tầng tầng lớp lớp, ẻo lả ngồi vào ghế danh dự. Nhưng kỳ lạ sao, dưới ánh nắng mặt trời gay gắt, chỉ một lúc son phấn trên người bà tan ra thành nước chảy ròng ròng xuống sàn tàu. Và khi son phấn tan thì người ta tóp lại, xỉu đi, người ta phải vội vàng thả bà xuống nước.

Ngài

Hoa tiêu Mực đang thuyết trình về các luồng lạch trên đại dương mà ngài thuộc như đường chỉ lòng bàn tay, bỗng trông thấy trên bàn tiệc bày ra chiếc quạt nan, bếp than hồng và mấy vại bia, thì ngài biến sắc mặt. Trong phút chốc ngài quên ráo, quên hết, quên tiệt, quên sạch không còn nhớ một luồng lạch cỏn con nào nữa. Lấy cớ phải bận đi nghiên cứu mấy tảng đá ngầm mới phát hiện trên bản đồ hành trình, ngài vội vàng rút lui.142 143

Mấy chàng thuỷ thủ trẻ

Cua Bể da xạm nâu màu gió biển, ngang tàng giơ bàn tay chắc như giọng kìm bắt tay Cu Sún.

Bác thuỷ thủ già

Cá Thu tặng Cu Sún một hộp toàn những hạt vàng, ngoài dán nhãn hiệu “T.C.B” (trứng cá biển).

-Tiền vàng đấy -

Ông già Cá Thu nói - Tôi lấy được nó trong một con tàu Anh Cát Lợi chìm dưới đáy biển từ thế kỷ XV. Tàu này chở toàn tiền vàng cướp được ở xứ Ai Cập cổ, nhưng trên đường về gặp bão bị đắm...

Người thuỷ thủ già đưa mắt xa xăm như đang nhìn cảnh giông tố của buổi xa xưa nào. Cu Sún cầm tay ông:

- Bác làm thuỷ thủ đã bao lâu?

- Ngay từ khi mới ra đời... Dân tộc chúng tôi làm chủ biển khơi từ thuở khai thiên lập địa. Nếu như ở

Xứ Cộng hoà trên các nhành cây, mỗi đứa trẻ ra đời đều được bố mẹ mua cho riêng một chiếc máy bay, thì ở xứ Cộng hoà dưới nước chúng tôi, mỗi đứa trẻ lọt lòng đều được quấn tá lót bằng một chiếc tàu thuỷ! Để rồi từ đó gắn bó với biển cả suốt đời...

Mặt trời chiều đã chuyển màu hồng, hoàng hôn đang bắt đầu từ từ lặn xuống biển. Bác thuỷ thủ già nói: “Tạm biệt ngài nhé... tôi phải đi đón mặt trời để

dẫn ông ta về giường ngủ của ông dưới đáy biển. Nếu ông ta không được ngủ ngon, sáng mai ông ta sẽ dậy muộn thì phiền…

Biển đêm bao la... Cả hạm đội bật đèn sao xanh biếc. Cu Sún đứng trên boong lồng lộng gió, lòng bâng khuâng.

Một hồi còi nổi lên vang động trùng khơi. Lệnh của

Đô Đốc Cá Kình chợt vang trên các loa phóng thanh hạm đội.

“Bây giờ là 19 giờ, giờ GMT, toàn thể hạm đội “Đại Dương” được lệnh của

thành phố Thiên Nhiên, nhổ neo để đưa ngài Cu Sún trở lại quê nhà. Giờ xuất phát đã điểm, toàn thể hạm đội chúng tôi gửi tới ngài lời chào “Lên đường”.

Biển cả gầm lên nghiêng động trời đất. Còi hú âm vang. Cả hạm đội bắt đầu rùng mình rẽ sóng...

144

Các cậu thân mến!

Những điều kể trong này không phải tớ nói khoác đâu Cu Sún, bạn tớ vừa đi thăm

thành phố Thiên Nhiên về, kể cho tớ nên tớ ghi lại...

Nếu các cậu không tin thì thân hành làm một chuyến du lịch đi. Tất nhiên ở Hàng không dân dụng người ta chỉ bán vé máy bay cho cậu nào đã đọc xong tập truyện này.

Tớ của các cậu.

146 147

Mục lục

MÙA XUÂN 3

MẸ 12

THI NHẠC 22

CÂY TẦM GỬI 28

TÂM HỒN HOA 32

TRANG SÁCH VÀ CHIẾC LÁ 36

THỎ BẠCH KHUẾCH KHOÁC 39

CÂY VĨ CẦM CẢM LẠNH 41

CÁI ĐĨA ÚP CHÉN 48

CÂY NẾN VÀ CÂY BÚT CHÌ 54

HOA HỒNG 58

HƯƠNG VỊ QUÊ NHÀ 61

HÒN ĐẤT 68

THẰNG QUYỀN 71

ĐẠI BÀNG KIM ĐIÊU 75

NHƯỜNG ĐƯỜNG 83

CUỘC CHUNG SỐNG

ĐÁNG BUỒN 85

CÂY ĐÈN 90

MƯỜI HAI THÁNG QUÊ HƯƠNG 94

THÀNH PHỐ THIÊN NHIÊN 99

.................................................

NHÀ XUẤT BẢN DÂN TRÍ

Số 9 - Ngõ 26 - Phố Hoàng Cầu - Hà Nội

ĐT: (04) 35149840 - Fax: (04) 35149839

Email: nxbdantri@gmail.com

Website: nxbdantri.com.vn

Chi nhánh NXB Dân Trí tại miền Trung và Tây Nguyên

63 Phan Đăng Lưu - phường Hòa Cường Nam

quận Hải Châu - TP Đà Nẵng

ĐT: (051)16254168 - (051)16254105 * Fax: (051)16254101

Email:dantridanang@gmail.com

Chịu trách nhiệm xuất bản :

Bùi Thị Hương

Chịu trách nhiệm bản thảo :

Nguyễn Phan Hách

Biên tập:

Trần Dũng - Kim Yến

Vẽ bìa:...........................................

Chế bản:

Đinh Quốc Anh

Sửa bản in:......................................

In.......... cuốn, khổ............cm tại.......

Quyết định xuất bản số......do nhà xuất bản Dân Trí cấp ngày

In xong nộp lưu chiểu ngày.....tháng....... năm.......

LÀNG QUAN HỌ

Chủ Nhật, 22 tháng 7, 2012

Giới thiệu về tôi

Lưu trữ Blog