BỨC
ẢNH
Truyện ngắn mini
của Nguyễn Phan Hách
Ca nô khởi hành từ thị xã, ngược
dòng xé sóng trắng xóa. Sông Lục trong vắt in hình dãy núi Huyền giăng giăng ,cứ như dòng sông dìm cả dải núi
trong lòng mình, sóng xao động làm núi lẫn trời tan nhòa.
Chiếc ca nô cũ rích kéo còi khàn khàn áp
bến. Tôi lên bờ đi bộ vào thị trấn Phù Dung bên sông. Phố xá êm đềm. Nhà nào
cũng có vườn bên trong. Cây xanh mướt, na, hồng, nhãn… chim rừng bay lạc về
nhớn nhác. Cửa các nhà, bán đặc sản rừng: đõ ong, chùm phong lan dại…
Tôi vào quán ,ngắm lồng chim núi treo trên cây,
tiếng hót nhớ rừng thảng thốt…
Bữa ăn có thịt Nhím, ninh với hạt Dẻ. Tôi ngồi trầm ngâm nghe mơ hồ
tiếng suối chẩy róc rách sau nhà…
… “Ngày xửa ngày xưa” dòng sông Lục còn
xanh trong hơn bây giờ, có một nhà báo trẻ mộng mơ, thường qua lại vùng này.
Anh viết những bài văn miêu tả dòng sông trưa hè, những cô gái thị trấn Phù
Dung ra tắm, đôi vai trần trắng lóa nhô lên trên làn nước xanh biếc…
Anh yêu trung du, đồi cỏ mênh mang,
đường sỏi đỏ xập xòe bóng Gà
Gô, cánh Diều Hâu từ bụi Sim Mua bay vút lên trời xanh.
Anh đã ở với Trung du đêm trăng
nghe chim đồi hót. Tiếng chim đan như
mắt võng
úp chụp cả một
vùng. Đó là tiếng gọi tìm bạn tình.
Cả dãy đồi hàng ngàn con chim hót. Con
đực cất lên, con mái ở xa
đáp lại.Lọc
trong rừng âm thanh, chúng nghe đúng
tiếng hót mà chúng “phải lòng”, định hướng phía đó, tiến
lại gần nhau, kết đôi
. Gặp nhau rồi thì thôi hót.Tiếng hót thành chiếc cầu
, con đường. Thường thì con đực và con
mái cứ phải cùng hót từ chập tối đến nửa đêm,chúng mới đến
được với nhau. Quá nửa đêm, tiếng hót thưa
vắng loạc choạc, đó là những con chim không tìm được bạn. Nó hót tiếp đến sáng ,rồi
chết gục trong một búi cỏ vì vỡ cổ họng.
…Có một buổi trưa, anh ra chụp
ảnh dòng sông Lục. Quãng vắng, bờ cát
lẩn vào cây dại um tùm. Một
cô gái tắm sông đang bước lên bờ. Con gái miền núi hoang dại. Cởi quần áo vắt trên cành cây, để nguyên “trang phục thiên
nhiên”, đi xuống dòng nước
bơi lội, xong,
lại thản nhiên “trang phục thiên nhiên” lên bờ…
Anh nhìn thấy cô gái sáng rực như
vầng trăng, vừa đi vừa vuỗi những giọt nước còn đọng trên các lông tơ. Nắng sưởi khô tỏa hơi trên đôi vú còn nguyên phấn tuổi dậy
thì. Đôi chân trắng
muốt màu hoa sen.
Chàng trai vội nấp vào bụi rậm
chụp hình. Cô gái không hề hay biết. Cô mặc quần áo, rồi lững thững ra về. Hình như
trưa nào cô cũng ra sông. Con gái thị trấn Phù Dung, có khi bơi thi như đàn
thiên nga ở đâu xà xuống.
Những chàng lái ca nô, thường đứng ngẩn ngơ nhìn, và sau đấy máy ca nô không làm sao nổ lại được để rời bến.
Gặp được một người con gái đẹp
khỏa thân đâu phải dễ. Nghề nhiếp ảnh, thường ăn may trong khoảnh khắc trời
cho. Chộp được đám mây hình thù kỳ lạ bay qua. Một giây sau, đám mây đã khác.
Chộp được nụ cười trên gương mặt nhàu nhĩ của bà già. Một giây sau, bắt bà cười
lại, thì nụ cười đã thành ngớ ngẩn. Có
chàng phóng viên phương Tây chộp được cảnh đúng lúc con chim Ưng ăn xác chết xà
xuống mổ em bé Châu Phi đang hấp hối vì đói. Bức ảnh được giải nhất quốc tế…
Chàng trai chộp cảnh cô gái khỏa thân từ dưới sông đi lên, đã
chụp được bức ảnh đẹp. Lúc đó ánh sáng thuận chiều, khoảnh
khắc cô
như hoa Quỳnh
nở trong đêm lồ lộ một
thân hình tuyệt mĩ. Cánh tay trần giơ lên mà cứ gợi ý tưởng con chim trắng muốt
sắp bay. Bờ vai gợi ảnh hình ánh trăng tan chẩy. Và đôi vú là những mùa quả
chín tròn đầy…
Chàng trai hiểu giá trị bức ảnh
vô tình có được. Anh rửa nhiều bản, tặng bạn bè văn nghệ sĩ của mình...
...Vào
những năm tháng ấy còn có nhiều quan
niệm ấu trĩ về nghệ thuật. Báo chí không đăng thơ tình,hội họa thì tranh vẽ phải làm sao quần chúng dễ hiểu…
Bức
ảnh “Cô gái sông Lục núi Huyền” của
chàng trai bị phê phán là “văn hóa đồi trụy”. Người ta nhìn bức ảnh ,choáng
váng trước vẻ đẹp của nó, nhưng lập tức phải lên gân lên cốt “lập trường” kết
tội. Tòa báo cho anh làm phóng viên, để đi viết bài chụp ảnh các cô gái tay
súng tay cày, làm nên 5 tấn một héc ta, đâu phải để đi chụp ảnh “con gái cởi
truồng”.
Vào
thời Đổi mới hôm nay, Ti vi suốt ngày
chiếu cảnh Hoa Hậu thi áo tắm, thì không thể hiểu nổi chuyện bức ảnh khỏa thân
xưa bị kết tội tày trời. Nhưng việc đó đã xẩy ra, đã có thật.
...Thân
hình con gái đẹp là tuyệt phẩm thượng đế sáng tạo ra, để làm chuẩn Cái Đẹp cho cuộc đời. Đó là Cái Đẹp nhất trên thế gian này. Không
có gì hơn.Vầng trăng, ngôi sao, áng mây, vầng dương, đại ngàn, sông suối, núi đồi,
cỏ hoa vv… tất cả
đều đẹp , nhưng chỉ là hạng hai so
với cái đẹp của thân hình con gái. Người ta thi Hoa Hậu, truyền hình khắp thế giới để
giúp loài người có cảm giác thẩm mỹ, nghệ thuật, nâng cao trình độ hiểu thế nào
là Cái
Đẹp.
Bức ảnh khỏa thân “Cô gái sông
Lục núi Huyền” của chàng trai cũng có ý nghĩa tương tự như thế...
Anh
là một nhà báo thường thường, chuyên viết các bài phóng sự cũng thường thường,
nhưng được ân huệ trời cho, thành tác
giả bức ảnh đỉnh cao nghệ thuật . Công
của anh là có “khát vọng” ra nhìn các cô gái sông Lục tắm trưa, nhô vai trần
sáng trắng. Lúc đầu ước mơ chỉ nho nhỏ thế thôi, nào ngờ gặp may. Công lao chính
đương nhiên là thuộc về cô gái, Thượng đế đã tạo nên thân hình cô như thế. Sau
nữa là “công” của mặt trời, ánh sáng lúc đó không bị ngược, và công của bụi rậm
để anh nấp. Công của chiếc máy ảnh là lúc đó vận hành tốt. Một giây. Chỉ một
giây bấm tách. Qua giây đó cô gái không có ánh mắt, nụ cười và dáng đi như thế
nữa…
Cơ quan Tòa báo đang đấu đá nhau căng
thẳng, tranh giành vị trí. Chàng trai bị đem ra kiểm điểm vì tội “văn hóa đồi
trụy”. Thứ văn hóa “rác rưởi” đang có nguy cơ xâm nhập làm hư hỏng thanh niên,
xói mòn đạo lý. Ngoài xã hội, cơ quan chức năng đã khởi tố nhiều người tràng
trữ, truyền bá tranh ảnh khiêu dâm, tạp chí playboy.
Đấu đá nhau bằng mồm, còn khó mới
hạ được nhau. Tóm được một chứng cớ cụ thể thế này, chàng trai đo ván liền.
Ranh giới ảnh “nuy nghệ thuật” với
ảnh khiêu dâm là một sợi tóc. Không dễ phân biệt… Chàng trai bị tước thẻ phóng
viên, treo bút, thu máy ảnh, chuyển sang phòng “sửa mo rát”.
Lẽ ra phải rời khỏi biên chế cơ
quan, nhưng may có một “Phó thủ trưởng” hiểu biết, cứu vớt ở lại. Vào những năm
tháng ấy toàn bộ “sự sống” diễn ra trong “biên chế cơ quan”. Rời khỏi là ra vỉa
hè bơm xe đạp. Chàng trai yên tâm ngày ngày soi kính lúp, sửa lỗi typô như nhổ
lông tơ còn sót trên con gà đã mổ. Càng yên thân, chàng trai tự an
ủi. Viết
lách, hộc tiết mới được bài báo, sung sướng nỗi gì. Sửa mo rát, làm như cái
máy, chẳng mệt óc…
Máy ảnh đã trả lại cơ quan, lâu dần rồi anh cũng quên cả cách
điều khiển ống kính thò ra thụt vào mức độ nào cho đúng. Bức ảnh “Cô gái sông
Lục núi Huyền” đem lại tai họa lớn, thành
“kỷ niệm đáng sợ”,
nên chẳng bao giờ anh nhắc đến nữa…
Chàng
trai phóng viên ấy là cha tôi. Ông nghỉ hưu, và vừa mới mất năm ngoái. Tôi lớn
lên, nối tiếp Nghề Báo, nhưng là Báo Hình. Suốt ngày chụp ảnh Hoa Hậu, Người
Mẫu ăn mặc hở hang, cung cấp cho các Tạp chí Thời
trang. Máy ảnh của tôi siêu hiện đại, chụp được cả chân con kiến, cả
chiếc lông tơ trên người Hoa Hậu.
Studio của tôi, suốt ngày Người Mẫu đến cởi quần áo để tôi “tác nghiệp”, chứ không phải
trưa nắng ra bờ sông Lục rình mò con gái tắm “nhô vai trần sáng trắng”. Nhìn
được tý vai, đã tưởng như nhìn thấy Hằng Nga hiển hiện.
Các
bức ảnh của tôi, tạp chí đăng trang bìa, đem về vứt góc nhà, chất hàng đống,
thỉnh thoảng dọn dẹp, bán cân. Một lần lục trong tủ xấp báo cũ ố vàng
của Cha tôi, thấy rơi ra bức ảnh “Cô gái sông Lục núi Huyền”.
Tôi cầm lên xem bàng hoàng. Bức ảnh như tỏa hào quang. Chuẩn mực Cái Đẹp
trên đời hiển hiện. Ý nghĩa cuộc đời hiển hiện. Hạnh phúc tột cùng của kiếp
người hiển hiện…
Nước
mắt tôi ràn rụa. Hai tay tôi giữ chặt bức ảnh mà chỉ sợ nó như là cánh bướm,
cánh diều bay mất. Chồng Tạp chí Nghệ thuật Nhiếp ảnh Quốc
tế trên bàn. Tôi đã lướt qua nhiều lần. Những bức ảnh của các Châu Lục
được giải. Những bức ảnh ghi lại chân thực cuộc sống trên thế gian
này. Những bức ảnh gợi cho người ta những tầng cảm xúc, suy tưởng,
phong phú, cao siêu, đẹp đẽ mà hàng ngày bị khuất lấp trong cuộc sống bụi lầm.
Năm
nào Hội đoàn Nhiếp ảnh Quốc tế cũng tổ chức thi một lần. Khắp thế giới, người ta
gửi ảnh về. Ảnh chiến tranh. Chú bé mười tuổi giầy mũ nhà binh rộng rênh, súng
cao hơn người. Ảnh đoàn Nữ binh, quân phục hở vú, đôi vú nõn nà đối lập với súng
đạn xù xì đeo quanh người. Nhiếp ảnh quả cũng lắm trò thể hiện. Ảnh thiên
nhiên, đồng đất khô hạn, nứt toác, con bò cạp răng nọc độc,
đang cắn bông hoa. Ảnh sa mạc mênh mông, con lạc đà thồ trĩu nặng đi về phía
chân trời, như đường đời của kiếp người…
Phần
lớn các ảnh chủ đề nỗi đau cuộc sống.
Ít có ảnh chủ đề cái đẹp và hạnh phúc tột đỉnh của kiếp người. Thể hiện nó khó
lắm. Nhưng bức ảnh “Cô gái sông Lục núi Huyền” có chủ đề đó. Một ý
nghĩ lóe sáng trong đầu tôi. Tại sao không gửi dự thi. Ban
chấm giải ảnh quốc tế người ta không mù. Tôi nhìn ra ,thì
người ta cũng nhìn ra…
Tôi
gửi bức ảnh đi. Một
thời gian sau có hồi âm. Ảnh được giải cao. Tôi không ngạc nhiên lắm. Lúc nhận tin, tôi chỉ mỉm cười. Nhưng đến
đêm,
nhớ lại việc Cha tôi đã phải rời nghề viết báo, vì nó,
nước mắt tôi đầm đìa.
… “Cô gái sông Lục núi Huyền” này
là ai. Ai là người mẫu. Cô ta phải biết điều đó, biết được giá trị của mình.
Phải chia một nửa số tiền giải thưởng cho cô.
Cô ở đâu bây giờ? Làm sao tìm
được. Chính cha tôi cũng không biết cô là ai. Cô chỉ xuất hiện trước ống kính
cha tôi một giây, rồi mặc quần áo, đội nón, lững thững đi về thị trấn Phù Dung.
Thị trấn Phù Dung...Tất nhiên là cô đã già, nhưng thị
trấn thì chạy đi đâu được.
Tôi cầm nửa khoản tiền giải
thưởng và bức ảnh
“Cô gái sông Lục núi Huyền” xuống canô.
Tôi lại về sông Lục như cha tôi xưa hay đến đó. Tôi đi tìm Người mẫu của Nghệ thuật. Nghệ thuật không được
quên ơn…
* *
*
Ở chơi thị trấn Phù Dung vài hôm
tôi tha thẩn khắp nơi. Những dải đồi xanh như chiếc gối êm cho thị trấn dựa
lưng. Dòng suối róc rách bao quanh là chiếc khăn quàng thiếu nữ
trắng tinh khôi trên
vai phố xá. Hoa Mua
tím dập gẫy dưới bước chân dạo chơi của các cô gái Sơn cước.
Tôi làm thân với một bà chủ quán
nước chè. Bà chừng 60 tuổi.
“Cô gái sông Lục núi Huyền” xưa, chắc cùng trang lứa với bà, và biết đâu đã từng đi tắm sông với nhau. Tôi che phần khỏa
thân phía dưới ảnh, chỉ để lộ gương mặt, cho bà xem, nhờ “nhận dạng”.
Bà thích thú vì có người gợi lại
thời thiếu nữ của mình… Nhưng “con
bé” này là ai nhỉ. Trong đám bạn vẫn ra sông tắm có đứa nào thế này đâu.
Thị
trấn xưa hẹp tanh vanh, bọn con gái lãng mạn, hay tựa cửa, hoa Phù Dung tím
nhạt rơi đầy vai. Phù Dung đẹp, nhà nào cũng trồng ngoài cửa, các ông bố biết
đâu loài hoa vừa nở đã tàn kia, rồi như ám
vào đời con gái của mình…
Bà
hàng nước loan truyền cho cả chục bà cùng trang lứa đến nhà. Các bà đang thiếu
cơ hội tụ tập. Các bà giờ người là cô giáo về hưu, người tráng
bánh đa mì gạo, người buôn giày dép, áo quần, hoa quả ngoài chợ, bận rộn lắm,
và luôn tiếc ngẩn tiếc ngơ thời thiếu nữ của mình. Tin “tìm Người
Mẫu”, trả tiền giải thưởng,
càng làm các bà thích thú. Các bà xem Ti vi thấy
bọn “Người Mẫu” được trả nhiều tiền lắm. Chẳng làm ăn gì, chỉ mặc
quần áo đi ra đi vào, mà khối tiền, đâu như tuổi trẻ xưa của các bà,
cũng xinh đẹp đấy, mà đâm xấp dập ngửa mới có miếng ăn...
-
Cái Gái! Cái Gái!- Các bà chỉ ảnh reo lên.
-
Cái Gái môi hơi dày, đâu được thế này -
Chính các bà lại phản biện.
-
Cái Tý ! Cái Tý… Đúng mắt cái Tý.
- Tớ
đây… Tớ mà được như con bé này thì đã phúc bằng cái đình -
Một bà tự “từ chối”, không dám nhận vinh dự.
-
Quái… Đứa nào nhỉ… Không phải nhóm bơi thi chúng mình. Hay là ở tiểu khu
khác.
-
Khu khác cũng chả có đứa đếch nào đẹp thế này. Thị trấn xưa, một nhúm con gái,
nhẫn mặt nhau.
Tôi
nghiêm trang trình bày:
-
Tôi rất kính trọng các bà. Xin đừng hiểu lầm, tôi mới dám nói. Nếu chỉ nhìn mặt, khó
nhận ra… Thực ra đây là bức ảnh cả người,
khỏa thân. Chính vẻ đẹp thân thể
mới là yếu tố được giải. Các bà có cho phép đưa bức ảnh toàn thân ra không? Ảnh toàn thân, dễ nhận ra Người
Mẫu.
-
Đưa ra. Sách báo đầy ảnh hở hang. Còn bí mật nỗi gì- Các
bà hồi xuân bộc lộ quan điểm.
Tôi
đưa nguyên vẹn bức ảnh “Cô gái sông Lục núi Huyền” ra.
Các
bà đang loi choi, lặng đi. Các bà vừa thấy một vẻ đẹp thánh thiện, thanh khiết,
tinh khôi, phảng phất tuổi thiếu nữ non tơ của mình.
-
Đẹp thật - Một bà thốt lên
- Có
lẽ là bà Vân ở tiểu khu Một, xưa có thân hình đẹp thế này.Để tôi gọi bà Vân đến
-
Hãy khoan, có chắc không
- Gương
mặt thì tôi không dám chắc, vì hơn 40 năm rồi, ai còn nhớ nữa.
-
Nếu căn cứ vào thân hình, thì chả cứ bà Vân, mà chính thân hình tôi xưa cũng
đẹp thế này- Bà Tý, người “từ chối” ban nãy, giờ lại tự nhận.
- Nói
cho cùng thì chẳng riêng bà Tý bà Vân... Khối chị em mình ở đây xưa đều có cơ thể con gái như
thế. Chẳng qua nghệ thuật nhiếp ảnh nó “phóng” ai lên thì người ấy được.
-
Vậy xác định ai bây giờ.
- Có
thể nói là không có ai. Nhưng cũng có thể nói là nhiều người - Một
bà thủng thẳng nước đôi- Khỏa thân từ dưới sông
lên thì khối, đứa nào mà chả có lần như vậy. Vùng này, vẫn nổi tiếng nhiều con
gái đẹp. Ăn cái “nước” ở đây nó thế,
các cụ vẫn bảo…
-
Đẹp mà chẳng biết là mình đẹp. Chỉ có dòng sông nó biết… Để rồi tất cả qua đi
uổng phí. Bây giờ thì thành một đống xồ xề.
Các bà cười ré lên.
-
Sao lại chẳng ai biết. Các ông chồng nó biết.
-
Lão chồng rượu say khật khưỡng nó còn biết cái gì. Cứ tưởng đương nhiên ai cũng
thế…
Các
bà lại cười khúc khích. Các bà chưa phải già lắm. 60. Vẫn
còn đầy sức sống. Chỉ tại cái thị trấn miền núi này nó
liệt các bà vào loại “xếp xó”, các bà phải chịu, theo lề thói.
Hôm nay xem bức ảnh khỏa thân “Cô gái sông Lục núi Huyền”, một cái gì tươi trẻ
yêu đời bừng sáng trong lòng các bà. Bà nào cũng nghĩ vẩn
vơ: Có khi chính là mình đấy chứ ai…
Mấy
ngày ở thị trấn Phù Dung, các bà không tìm ra kết quả. Tôi nghĩ cũng không nhất
thiết phải tìm ra chính xác. “Hội đồng” các bà ở thị trấn Phù Dung giờ sẽ không công nhận bất cứ ai, cá nhân nào,
nếu không có ảnh chân dung hồi ấy, đem ra so sánh . Thị trấn
ngày xưa chưa có hiệu ảnh, chả đứa con gái nào có ảnh chân dung.
Còn bản thân “người mẫu” nếu đến đây thì chính mình
cũng khó nhận ra mình. 40 năm xưa, ai còn hình dung được thuở ấy
mình thế nào.
Thực
ra thì tiền giải thưởng không phải là vấn đề, mà vinh dự cho con gái vùng sông
Lục núi Huyền mới là quan trọng. Tôi quyết định trao tiền giải thưởng chung cho
“Hội đồng” các bà thị trấn Phù Dung. Bà nào cũng được hưởng chút hương thơm, vì
bà nào tuổi thiếu nữ xưa mà chẳng trưa hè ra sông Lục tắm, nhô đôi vai trần
sáng trắng ...
21.7.2014
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét