LÀNG BÚP BÊ BÙ NHÌN
Tản văn Nguyễn Phan Hách
Bà cụ Sa ru si ngồi bên cửa sổ nhìn ra dải đồi trước nhà . Làng Oa ga ni ra như chiếc võng mắc giữa hai mỏm núi ,đong đưa bồng bềnh trong mây mù
Hơi sương lạnh thấm áo .Mùi hoa Tử đinh hương bay bên cửa sổ . Bà già nhấp ngụm trà Cúc mang hương đất núi .
Lá thư của đứa con gái ở Tô ky ô gửi về , thúc giục bà rời bỏ quê , lên thủ đô sống ,để trên bàn . Không .Bà không đi .Bà sinh ra ở đây . Núm rau cuống rốn chôn dưới gốc Anh đào phủ ngập cánh hoa rụng .Nấm mộ của cụ Tổ nhà bà – một Sa mu rai thời cổ múa kiếm chặt được gió ra từng khúc ,nằm dưới tàng cây Đan phong đỏ rực .
Cô bé Sa ru si ngày xưa vẫn vén váy lội qua dòng suối trong vắt ,lạnh buốt ,đầy những con cá bạc lượn lờ mổ rong rêu trên đá cuội
Cô hái những quả Anh đào ,làm mứt , đựng trong vò gốm cổ . Và lễ cưới của cô có cả trăm người mặc Ki mô nô đi dài dằng dặc . Hoa rơi trải thảm dưới chân cô dâu chú rể
. Thuở ấy làng còn đông lắm , đủ trẻ già trai gái . Nhưng bây giờ làng chỉ còn vài chục người . Toàn các ông bà già . Thanh niên đã ra các thành phố công nghiệp sinh cơ lập nghiệp . Để lại ngôi làng như chiếc võng ru nỗi buồn trống vắng…
Bà Sa ru si dạo quanh các phòng rộng rênh và lạnh lẽo . Ngày xưa các phòng đầy ắp tiếng cười , thơm nức mùi quả rừng . Cha bà là nghệ nhân làm búp bê . Ông làm những con búp bê to như người thật , đem ra thành phố bán . Những Sa mu rai đeo gươm lệt sệt , mặt nạ kỳ quái mang đủ sắc thái của kiếp người . Những cô gái kỹ nữ Gây sa mặt trắng như phấn , yểu điệu thướt tha …. Nghề làm búp bê nuôi sống cả nhà bao năm . Cha mất , bà nối tiếp nghề ông . Nhưng đến đời con gái bà thì nó ra thành phố làm kỹ sư điện tử . Chỉ có bà ở lại làng Oa ga ni ra đầy tuyết trắng . Các nhà hàng xóm cũng dần đều thế cả . Còn toàn các bà già ngồi bên cửa sổ đếm tuyết đầu mùa, và nhặt quả Anh đào chín rụng vỡ ứa mùi thơm sực nức .
Một ngày kia , bà Sa ru si nẩy ra ý định làm những con Búp bê bù nhìn nghệ thuật , thay thế người sống , trưng bày trong nhà..Những “người Búp bê” đêm đêm mắt ánh lên lấp lánh bên bếp lò .
Sáng kiến của bà Sa ru si “bùng nổ “ trong ngôi làng thanh vắng . Mọi người bắt chước bà .. Người ta say mê học nghề làm búp bê của bà . Và như đến chu
kỳ phát triển , làng Oa ga ni ra xuất hiện lớp “dân số “ mới .Những ông bà già lại “sinh nở” . Khắp cổng ngõ đường làng , vườn tược , đầy những búp bê bù nhìn tinh xảo trông như người thật . Một đôi trai gái hẹn hò tình tự . Một ông chồng dắt vợ con đi dạo . Đám trẻ con đá bóng …Tuyết rơi dập dìu mờ tỏ trên những mái đầu …
Làng Oa ga ni ra bỗng trở thành xứ sở cổ tích , tấp nập đông vui . Những con chim núi bay về ríu rít với đám người búp bê ,mắt chòng chọc nửa tin nửa ngờ …
22-3-2015
NGUYỄN PHAN HÁCH
